Η συμβολική τριπλή εορτή του Δεκεμβρίου έχει πάντα για μένα ένα σημασιολογικό περιεχόμενο. Με παραπέμπει στα Νικολοβάρβαρα του 1944, τα επονομαζόμενα στην βιβλιογραφία ως Δεκεμβριανά, τα οποία συνιστούν μία εκ των πλέον θλιβερών σελίδων της Νεωτέρας Ελληνικής Ιστορίας μας.
Εισερχομένη η συγκροτηθείσα τον Μάιο 1944 σε ένα άσημο χωριό του Λιβάνου Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος την 18ην Οκτωβρίου 1944 στην Αθήνα, από την οποία είχαν αποχωρήσει οι Ναζί κατακτητές την 12ην Οκτωβρίου, έχει να αντιμετωπίση μία έκρυθμη κατάσταση. Ο Ε.Λ.Α.Σ. ελέγχει όλη την χώρα, πλήν της Ηπείρου, την οποία ελέγχει ο Ε.Δ.Ε.Σ., η οικονομία είναι αποσαρθρωμένη, δεδομένου, ότι οι Ναζί κατακτητές θέλησαν έστω και την τελευταία στιγμή να δείξουν το προσωπείο τους, καταστρέφοντας μεγάλο μέρος των υποδομών της χώρας, το πρόβλημα διατροφής ήταν οξύτατο και απουσίαζε η τάξη και η ασφάλεια στην ύπαιθρο. Ήδη είχαν αρχίσει οι αντιδικίες μεταξύ των πρώην δοσιλόγων και ανταρτών. Ο πληθωρισμός είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Το κρίσιμο ερώτημα ήταν, πώς και από ποίον θα κυβερνηθή η ταλαίπωρος αυτή χώρα?
Την 9ην Οκτωβρίου 1944 ο Churchill συνηντήθη με τον Stalin [Ιωσήφ Βησσσαριώνοβιτς, δια να μην ξεχνούμε και τον Βησσαρίωνα, τον Τραπεζούντιο] στην Μόσχα και συνεφώνησαν στην συμφωνία “των ποσοστών”, σύμφωνα με την οποία η νοτιοανατολική Ευρώπη διεμοιράζετο σε σφαίρες επιρροής. Παράλληλα, οι Σοβιετικοί έδιδαν την συγκατάθεσή τους για την αποστολή βρεταννικού στρατού στην Ελλάδα μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Πέραν τούτου, το πολιτειακόν ήταν ένα δυσεπίλυτο θέμα για την κυβέρνηση. Το κρίσιμον ερώτημα ήταν ο αφοπλισμός του Ε.Λ.Α.Σ., ένα ζήτημα που θα έπρεπε να επιλύση το υπό τον υποστράτηγο Scobie βρεταννικό εκστρατευτικό σώμα, δεδομένου, ότι το μόνον ελληνικό σώμα που διέθετε οπλισμό ήταν η Ορεινή Ταξιαρχία του Ρίμινι και η χωροφυλακή. Επιπλέον, ο αφοπλισμός των Ταγμάτων Ασφαλείας δεν προχωρούσε ικανοποιητικά.
Το κλίμα της εποχής θα μας το περιγράψει ένας σημαντικός άνθρωπος, ο διανοούμενος Γ. Θεοτοκάς, σημαντικός συγγραφέας και λογοτέχνης, εκπρόσωπος της Γενιάς του 30:
<<Η κοινή γνώμη είναι κομμένη στα δύο, θαρρείς με τρόπο ανεπανόρθωτο. Η μερίδα που βρισκεται υπό την επίδραση του ΚΚΕ είναι φανατισμένη, όπως δεν ήταν ποτέ, σε κατάσταση θρησκευτικής μυστικοπαθείας, έτοιμη για κάθε τι που θα της ζητήσουν οι αρχηγοί της, για κάθε τρέλα, κάθε ηρωισμό, κάθε θυσία… Από την άλλη μεριά,την μεριά της πλειοψηφίας, επικρατεί τώρα πιά το πνεύμα της αδιαλλαξίας. Η μεγάλη αντικομμουνιστική μάζα έχει ξεχάσει όλες τις διαφορές που τη χώριζαν ως χθές και δεν ζητά παρά ένα πράμα, το χτύπημα του ΚΚΕ από οποιονδήποτε και με όποια μέσα, ακόμη και τα σκληρότερα. Μα δεν έχει την ιδεολογική έξαψη των αντιπάλων της. Είναι ψύχραιμη, σιγομίλητη, σφιγμένη και γεμάτη μνησικακίες και αγανακτήσεις που στοιβάχτηκαν μέσα της τις τελευταίες αυτές εβδομάδες. Εάν επικρατήσει και έχει τα χέρια ελεύθερα να κάμει ό,τι θέλει (εάν δηλαδή δεν δεσμεύεται από εξωτερικούς παράγοντες), θα είναι αδυσώπητη. Θα είναι η ίδια η ψυχολογία της καθολικής πλειοψηφίας της Γαλλίας στη Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου. Εδώ έχουμε φτάσει>> [Γ. ΘΕΟΤΟΚΑ, Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953. Αθήνα 2005, σσ.515-516. Εγγραφή της 5ης Δεκεμβρίου 1944].
Η καχυποψία που περιγράφει ο ΘΕΟΤΟΚΑΣ υπήρχε στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος. Εύστοχα το καταγράφει στο Ημερολόγιόν του ο Παναγιώτης ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, όταν σημειώνει: <<Σήμερα (ενν. 2 Δεκεμβρίου) παραιτήθηκε και ο Αγγελόπουλος. Στην κυβέρνηση μείναμε ο Παπανδρέου και εγώ. Δεν γνωρίζω εάν θα ξημερώσει και πως θα ξημερώσει>>.
Πράγματι, δεν ξημέρωσε. Οι διαταγές του Churchill πρός τον Scobie, ο οποίος σημειωτέον ήταν της επιμελητείας και όχι μάχιμος, ήταν σαφείς: Θα χτυπάτε όποιον βλέπετε στον δρόμο και θα συμπεριφέρεσθε σαν να είναι η Αθήνα πόλη εχθρική και υπό κατοχήν. Ο αποικιοκρατισμός σε όλον του το μεγαλείον.
Η πόλη των Αθηνών αιματοκυλίσθηκε για έναν μήνα. Ο Churchill ήλθε τα Χριστούγεννα για να εποπτεύση ο ίδιος την κατάσταση. Άλλωστε ο Πόλεμος δεν είχε τελειώσει ακόμη.
Ποίος ωφελήθηκε από τα Δεκεμβριανά? Όπως έχω ξαναπή, ο Αρχιεπίσκοπος ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ, τον οποίον μόλις είδε ο Churchill τρόμαξε με το ύψος του [1,98 μ.], και ως ένα νέον Μωυσή, οπως τον χαρακτήρισε, τον έχρισε Αντιβασιλέα. Ο ξένος παράγων επέβαλε τον εκλεκτόν του. Τον Οκτώβριο 1945 ο ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ έγινε και πρωθυπουργός. Η Ιστορία δημιουργεί και θυμηδία.
Τίθεται το ερώτημα: Θα μπορούσαν να αποφευχθούν τα Δεκεμβριανά? Τώρα, μετά από 80 έτη, περίπου, μπορούμε νηφάλια να απαντήσωμε?
Κατά την άποψή μου, αναγιγνώσκοντας τον ΘΕΟΤΟΚΑ, δεν μπορούσαν να αποφευχθούν. Η αδιαλλαξία, η καχυποψία και η αρχομανία, η διχόνοια των πολιτικών δυνάμεων ήταν διάχυτη. Ο κόσμος είχε μία δυναμική πρός μία ανατροπή των πάντων.
Το συμπέρασμα είναι ότι η χώρα εισερχόταν σε έναν μακρύ Μεσαίωνα, όταν όλοι οι λαοί της Ευρώπης ανορθώνονταν οικονομικά και κοινωνικά, επούλωναν τις πληγές των και εμείς ανοίγαμε νέες πληγές που, δυστυχώς, υπάρχουν μέχρι σήμερα.
Υ. Γ. Το παρελθόν Σάββατον, 25 Νοεμβρίου έφυγε η Δέσποινα ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ (1930-2023) και ετάφη σε κλειστό κύκλο στο Κοιμητήριο της Νέας Ερυθραίας. Δύο σημεία τυγχάνουν εξάρξεως. Πρώτον, πρώην ΕΑΜίτισα και ΕΛΑΣίτισα εργαζόταν στο Υπουργείο Εθνικής Αμύνης. Εκεί, την είδε ο αποσπασμένος από του έτους 1957 Γεώργιος Παπαδόπουλος, πατέρας δύο παιδιών, την ερωτεύθηκε παράφορα και ένας δεσμός ανεπτύχθη μεταξύ των. Η ΔΕΣΠΟΙΝΑ τον ενημέρωσε, ότι ο Βασιλέας ετοιμάζει κίνημα με τους στρατηγούς. Τους πρόλαβε ο ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, πρό της εορτής του και πρό του Πάσχα του 1967. Δεύτερον, ο τότε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ΛΕΩΝΙΔΑΣ (ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ) έλεγε πυκνά – συχνά:Δύο Δεσποίνας έχομεν, μίαν επί του ουρανού, την Παναγία, και μία επί της γής, την Δέσποινα Παπαδοπούλου.
Εύχομαι σε όλους και όλες έτη πολλά, ευλογημένα και ευφρόσυνα. Ο Θεός να μας ελεήση και να μας συγχωρήση. Είναι το μόνον που μας απομένει!
‘Ερρωσθε!
