Είναι λίγα τα λόγια για να μπορέσουν να εκφράσουν την θλίψη και όλους τους αναστεναγμούς μας την μέρα της κηδείας του Μίκη Θεοδωράκη, του τελευταίου μεγάλου Έλληνα του 20ου αιώνα.
Υπήρξε ο άνθρωπος που ενέπνευσε έναν ολόκληρο λαό. Ο καλλιτέχνης που μίλησε στις ψυχές των Ελλήνων μελοποιώντας το πάθος και τις ελπίδες τους. Ο συνθέτης που έκανε την ποίηση καθημερινά λόγια πόνου, αγάπης και καημού που ήχησαν σε κάθε γειτονιά. Ενέπνευσε τα όνειρα και τους πόθους μας, κάνοντας τα αγώνες για την ελευθερία, την δημοκρατία, την ενότητα, για την πατρίδα τούτη που τόσο αγάπησε.
Στέκοντας στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στο Γαλατά Χανίων, στην αγαπημένη Κρήτη του Μίκη, θυμάμαι όλες τις στιγμές εκείνες με τον Μίκη, και η χαρά που φέρνουν αυτές οι αναμνήσεις μπλέκεται αμήχανα με την θλίψη της απώλειας του. Θυμάμαι τον Μίκη που γνώρισα στην εξορία, να μας τραγουδάει για πρώτη φορά τα «Λιανοτράγουδα», παρουσία του Καραμανλή, του Μητσοτάκη, της Μελίνας, του Πλωρίτη. Θυμάμαι τις ατελείωτες συζητήσεις για το πως θα πέσει η δικτατορία, την ελπίδα να λάμπει στα μάτια του. Την ίδια ελπίδα που είδα στο ταξίδι μας τότε στην Σοβιετική Ένωση επί Γκορμπατσόφ, για το αν ο λαός εκείνος θα κατάφερνε να αποκτήσει την πολυπόθητη δημοκρατία.
Ο Μίκης υπήρξε ένας άνθρωπος ιδεών, χωρίς παρωπίδες, ονειροπόλος και δημοκράτης. Έσπασε πολιτικά στερεότυπα, ξέφυγε από στενές συμβατικές γραμμές, που άλλωστε δεν τον χωρούσαν, και χάραξε τον δικό του μονοπάτι σε όλα, με μοναδικό γνώμονα την πίστη του στην πατρίδα. Στις φυλακίσεις και την εξορία της χούντας αντιμέτωπος με τόσο πόνο, η κρητική λεβεντιά του δεν υποτάχθηκε. Δεν λύγισε στις αβάσταχτες στιγμές της ζωής του, και δεν άφησε και εμάς να λυγίσουμε στις δικές μας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Μίκη και το πόσο μου στάθηκε όταν δολοφόνησαν τον Παύλο.
Νιώθω ένα απέραντο κενό. Η απώλεια του Μίκη σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής που σημάδεψε την γενιά μου, μα και πολλές γενιές έκτοτε. Μία εποχή που σφυρηλάτησε αγωνιστές της ελευθερίας και της δημοκρατίας, που γέννησε φυσιογνωμίες ανεξίτηλες. Νιώθω όμως και ελπίδα. Την ελπίδα εκείνη για την οποία ο Μίκης μας τραγουδούσε, και που ακόμα και σήμερα τα παιδιά και τα εγγόνια μας τραγουδούν. Με πόνο βαρύ σου ευχόμαστε καλό ταξίδι Μίκη, μα ξέρω πως θα ζεις για πάντα στις αναμνήσεις, στα όνειρα μας, και κάπως έτσι, σαν ένα βίωμα ψυχής, κληρονομιά αιώνια χαραγμένη στην ψυχοσύνθεση τούτου του λαού, θα συνεχίζεις να εμπνέεις και να καθοδηγείς τις επόμενες γενιές.
Άρθρο Ντόρας Μπακογιάννη στα «Νέα Σαββατοκύριακο»
