Με την ευκαιρία του σάλου που δημιουργήθηκε από την υποτιθέμενη διακωμώδηση του Mυστικού Δείπνου κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων, θέλω να διατυπώσω μερικές σκέψεις που αφορούν τη σχέση της χριστιανικής θρησκείας με την παρωδία, τη διακωμώδηση και, ναι, με το χλευασμό της.
Η θέση μου είναι ότι όχι μόνο δεν θίγεται ο χριστιανισμός ως θρησκεία από τη διακωμώδησή του, που μπορεί πολλές φορές να υπερβαίνει το όριο του κακού γούστου, αλλά η αμφισβήτησή του και με αυτούς τους τρόπους είναι μέρος του μηνύματός του.
Γιατί ο ίδιος ο χριστιανισμός εμφανίστηκε ως κήρυγμα ενός αιρετικού, ενός ανθρώπου που τόλμησε να αμφισβητήσει τις απολιθωμένες αντιλήψεις μιας θρησκείας, η οποία έχει και αυτή τις καταβολές της στην αμφισβήτηση και την άρνηση στην υποταγή. Γι’ αυτό και στον ιουδαϊσμό, τουλάχιστον αυτόν που διαμορφώθηκε στη διασπορά, υπάρχει μια ισχυρή παράδοση διακωμώδησης και αυτοαναφορικού χιούμορ.
Ο χριστιανισμός ως αμάλγαμα του επαναστατικού πνεύματος του ιουδαϊσμού και της γήινης άποψης για το Θείο του ελληνορωμαϊκού δωδεκάθεου, που όπως οι άλλες ινδοευρωπαϊκές θρησκείες είχαν θέση και για μια θεότητα της διακωμώδησης, της παρωδίας, του κακοτράχαλου αστείου και της εξαπάτησης –ελπίζω να θυμάστε τη φιγούρα του Λόκι στην κινηματογραφική σειρά των Avengers–, κληρονόμησε και καλλιέργησε αυτή τη σκεπτικιστική στάση απέναντι στον Θεό και τους επί Γης εκπροσώπους του. Μπορεί το χιούμορ του Ιησού να μην ήταν άγαρμπο όπως αυτό των Carmina Burana ή άλλων παρωδιών των θείων διδασκαλιών και των πρακτικών της εκκλησίας, αλλά είναι αισθητό στα Ευαγγέλια: από το γάμο στην Κανά όπου δεν αρκείται να μετατρέψει το νερό σε κρασί, στη σίτιση των πέντε χιλιάδων και την τελευταία του στιχομυθία με τον Πόντιο Πιλάτο, αυτές τις καταστάσεις, αλλά και πολλές άλλες, ο Ιησούς τις αντιμετωπίζει με ένα μειδίαμα και «με το ματάκι παιχνιδιάρικο και με το κεφαλάκι πάνω στον πάγκο του χασάπη».
Η παρωδία και η αυτοαμφισβήτηση, η ειρωνική αντιμετώπιση των κανόνων και των γεγονότων της ιστορίας του είναι μέρος της φύσης του χριστιανισμού. Οπότε δεν είναι ούτε παράξενο ούτε προσβλητικό για τα ιδανικά που πρεσβεύει και κηρύττει η ακόμα και κακόγουστη διακωμώδηση και των πιο τραγικών στιγμών του (σε κύκλους φοιτητών της θεολογίας στη Γερμανία κυκλοφορούν πάρα πολλά ανέκδοτα σε σχέση με την εβδομάδα των Παθών και την κορύφωση του Θείου Δράματος).
Έτσι εξηγείται λοιπόν γιατί οι διοργανωτές της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, δεν θα μπορούσαν να διακωμωδήσουν καμία άλλη θρησκεία, και ιδιαίτερα το Ισλάμ. Η απάντηση είναι προφανής: επειδή έχουν ανατραφεί στο πνεύμα του χριστιανισμού.
Και γιατί μόνο σε ένα χριστιανικό μέρος μπορεί να σου τύχει μια βραδιά στο μπαρ το Ναυάγιο να τα πίνεις μ’ έναν Άγιο που κάθεται στο διπλανό σκαμπό και κοινωνεί με ουίσκι και νερό…
