Η Ελίζα Παπαδάκη, απόφοιτος του 1968, μετέφρασε το βιβλίο του Τoμά Πικετί, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις”. “Το Κεφάλαιο τον 21ο αιώνα” ανανεώνει τη σύγχρονη οικονομική σκέψη και τις προοπτικές της, με τον ίδιο τρόπο που το ομότιτλο έργο του Καρλ Μαρξ το είχε κάνει τον 19ο αιώνα. Ο 20ός αιώνας σημαδεύτηκε αρχικά από τη μείωση των ανισοτήτων. Οι πόλεμοι προκάλεσαν μια χωρίς προηγούμενο ανακατανομή του συσσωρευμένου πλούτου. Η ανάπτυξη, όμως, σε συνθήκες ειρήνης οδήγησε στην αύξηση των ανισοτήτων, καθώς η απόδοση του κεφαλαίου είναι μεγαλύτερη από τον ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης. Ταυτόχρονα, ένα νέο φαινόμενο επιτείνει τις ανισότητες: η εκτόξευση, πέρα από κάθε λογική, των αμοιβών της ελίτ των μάνατζερ. Επιπροσθέτως, οι μεγάλες περιουσίες εξασφαλίζουν τόσο υψηλότερες αποδόσεις όσο μεγαλύτερη είναι η αρχική συσσώρευση πλούτου. Το αποτέλεσμα είναι μια συνεχής διεύρυνση των ανισοτήτων, που ξαναφέρνει τον κόσμο μας στο ακραίο σημείο που βρισκόταν πριν ξεσπάσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι αρχές της αξιοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης υποχωρούν.
Ο Πικετί δεν περιορίζεται στην επιστημονική περιγραφή, αλλά επιχειρεί μια μείζονα πολιτική παρέμβαση. Η απάντησή του διατυπώνεται με μαχητική ενάργεια: χρειάζεται διεθνής συνεργασία για την επιβολή ενός παγκόσμιου φόρου στο κεφάλαιο. Αυτό αποτελεί επείγουσα ανάγκη, καθώς η αύξηση των ανισοτήτων συνιστά άμεση απειλή για τη δημοκρατία. Με την οξυδέρκεια, τον όγκο των δεδομένων, την εμβρίθεια και την ιστορική του εμβέλεια, αλλά προπάντων με την καθαρή ματιά του στις μεγάλες αόρατες δυνάμεις της οικονομίας και της ιστορίας, που καθορίζουν την εξέλιξη των κρατών και των κοινωνιών, το “Κεφάλαιο τον 21ο αιώνα” είναι το επιβλητικότερο έργο επιστημονικής έρευνας στις οικονομικές σπουδές του αιώνα μας, αυτού του αιώνα που άρχισε με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και τη δημιουργία της πρώτης στην ιστορία πραγματικά παγκόσμιας αγοράς κεφαλαίων. Πέρα από αυτό, όμως, ο Πικετί αναβαπτίζει τα οικονομικά στις θεμελιακές τους καταβολές: υπενθυμίζει την αδιάσπαστη σύνδεσή τους με τον χώρο των κοινωνικών επιστημών και καταρρίπτει τον μύθο της αποσύνδεσης της οικονομικής ανάλυσης από την πολιτική.
Από το ΒΗΜΑ δανειζόμαστε την κριτική του Νίκου Μπακουνάκη που δημοσιεύτηκε στις 30/11/2014:
Κυκλοφορεί πλέον και στα ελληνικά το βιβλίο του γάλλου οικονομολόγου Τομά Πικετί Το Κεφάλαιο στον 21ο αιώνα, που έχει συζητηθεί όσο κανένα άλλο τα τελευταία δύο χρόνια (εκδόσεις Πόλις, μετάφραση Ελίζα Παπαδάκη). Το θέμα του Πικετί είναι οι ανισότητες και οι κίνδυνοι που δημιουργούνται για την κοινωνική δικαιοσύνη και για την αξιοκρατία στις δυτικές δημοκρατίες από τη συγκέντρωση του πλούτου στο 1% του πληθυσμού. Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο Πικετί έχει αποθεωθεί και τοποθετείται στην κατηγορία των big thinkers. Η διαφορά του Πικετί από τους άλλους οικονομολόγους είναι ότι στην ανάλυσή του δεν χρησιμοποιεί μόνο μαθηματικά και στατιστικά μοντέλα αλλά και την Ιστορία. Δηλαδή ανατρέχει στον χρόνο και σε σειρές δεδομένων για να τεκμηριώσει τις απόψεις του για το σήμερα. Ο Πικετί είναι εκπρόσωπος μιας γαλλικής οικονομικής σκέψης που διαφοροποιείται από την αγγλοσαξονική. Στο κέντρο αυτής της σκέψης βρίσκονται ζητήματα όπως η ρύθμιση των αγορών (και όχι η καταστροφική, όπως αποδείχθηκε, αυτορρύθμιση), ο ρόλος του κράτους, η χρησιμότητα των δημοσίων επενδύσεων. Η γαλλική οικονομική επιστήμη διακρίνεται όμως και από τη διαφορετική μεθοδολογική προσέγγιση. Οχι μόνο τα μαθηματικά και η στατιστική αλλά και ο διαρκής διάλογος με τις κοινωνικές επιστήμες, την κοινωνιολογία, την ψυχολογία, την Ιστορία.
Ο Τομά Πικετί διδάσκει στην Paris School of Economics, η οποία μολονότι είναι μια σχετικά καινούργια σχολή βρίσκεται κιόλας στην 7η θέση της παγκόσμιας κατάταξης RePec (Research Papers in Economics). Αυτή η νέα προσέγγιση των οικονομικών φαινομένων από τη γαλλική οικονομική σκέψη έχει φέρει στην πρώτη γραμμή τις οικονομικές σχολές της Γαλλίας. Δεν είναι τυχαίο ότι το εφετινό Νομπέλ Οικονομίας απονεμήθηκε σε έναν γάλλο οικονομολόγο, τον Ζαν Τιρόλ, έναν από τους ιδρυτές της Toulouse School of Economics, μιας σχολής που βρίσκεται στην 11η θέση της παγκόσμιας κατάταξης RePec.
Τον θρίαμβο της γαλλικής οικονομικής σκέψης ήρθε να επιβεβαιώσει και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με τη λίστα των 25 επιδραστικότερων οικονομολόγων κάτω των 45 ετών. Στους 25 οι επτά είναι Γάλλοι και όλοι έχουν περάσει από τη σχολή του Πικετί.
