Hauskolloquium: Alkestis Papadimitriou (Nafplio) «Τίρυνθά τε τειχιόεσσαν» […]

27. November 2024 um18:00 Uhr. ART DER VERANSTALTUNG: Hybrid

Μία Μυκηναϊκή Ακρόπολη στον 21ο αιώνα

https://www.dainst.org/veranstaltungen/noslug/191

Winckelmann-Feier. Jahresbericht 2024 der Leitenden Direktorin und Festvortrag: Christian Kunze (Regensburg)

13. Dezember 2024 um18:52 Uhr. ART DER VERANSTALTUNG: Hybrid

Jahresbericht 2024 der Leitenden Direktorin

Festvortrag: Christian Kunze (Regensburg). Forschungen an der Quelle: Deutsche Archäologie in Griechenland 1874–1936

https://www.dainst.org/veranstaltungen/noslug/192

Abteilung Athen Fidiou 1, 10678 Athen, Tel. +30 0210 33 07 400, E-Mail sekretariat.athen@dainst.de, Öffnungszeiten Mo-Fr: 09.00 – 16.00 Uhr

Ο Τάσος Γιαννίτσης, απόφοιτος του 1962, ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου και πρώην υπουργός, σχολιάζει με άρθρο του στην εφημερίδα “Η Καθημερινή” την  απονομή των Νόμπελ Οικονομικών:

Η απονομή του βραβείου Νομπέλ Οικονομικών στους Daron Acemoglu, James A. Robinson και Simon Johnson αποτέλεσε αναγνώριση της εξαιρετικά σημαντικής προσφοράς τους σε μια αλυσίδα κρίσιμων ερωτημάτων που για δεκαετίες απασχόλησαν την Πολιτική Οικονομία και τα Οικονομικά της Ανάπτυξης. Το έργο καθενός τους είναι, προφανώς, εκτεταμένο. Θα αναφέρω τρεις συμβολές τους που αποτελούν σταθμό:

α) Οι αποικιακές καταβολές της συγκριτικής ανάπτυξης. Μια εμπειρική διερεύνηση (Acemoglu, Simon, Johnson, 2001),

β) Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη. Οι καταβολές της δύναμης, της ευημερίας και της φτώχειας (Acemoglu, Robinson, 2012), και

γ) Δύναμη και Πρόοδος (Acemoglu, Johnson, 2023). (περισσότερα…)

Ο Νίκος Παπατρέχας νοικιάζει διαμέρισμα στο Μαρούσι:

Kυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Διόπτρα, η μελέτη του Γερμανού πολιτικού επιστήμονα Herfried Münkler “Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή”. Το βιβλίο παρουσιάζει τον 19ο αιώνα μέσα από τους παράλληλους βίους τριών κορυφαίων προσωπικοτήτων που τον σφράγισαν με το έργο και τη σκέψη τους. Μέσα από τις ζωές τους, τις ομοιότητες, τις αντιθέσεις, τις διαφωνίες τους, ο Μίνκλερ απεικονίζει εξαιρετικά τον ελπιδοφόρο γερμανικό 19ο αιώνα, που κατέληξε στον αιώνα των άκρων και των πολιτικών καταστροφών. Απεικονίζει αυτόν τον «κόσμο σε αναταραχή», που γέννησε τον νεότερο κόσμο.

Ο συγγραφέας Herfried Münkler (γενν. στις 15 Αυγούστου 1951) είναι Γερμανός πολιτικός επιστήμονας, καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Χούμπολτ του Βερολίνου. Είναι τακτικός σχολιαστής στα γερμανόφωνα μέσα ενημέρωσης και έχει γράψει πολλά βιβλία για την Ιστορία των ιδεών, για την διαμόρφωση του Κράτους και για τη θεωρία του πολέμου.

Η μετάφραση της Έμης Βαϊκούση είναι ένας μεταφραστικός άθλος για ένα πολύ απαιτητικό από κάθε άποψη βιβλίο.

https://www.dioptra.gr/vivlia/istoria-filosofia-politismoi/marx-vagkner-nitse

Η Αθανασία Παπαχελά γεννήθηκε το 1923 στην Αθήνα. Εμφανίστηκε πρώτη φορά στα μαθητολόγια της Σχολής την χρονιά 1935-36 στην Β’ Γυμνασίου και αποφοίτησε το 1940, μία χρονιά πριν η αδελφή της, Μαρία, εγγραφεί στην Α’ Γυμνασίου, η οποία όμως και δεν συνέχισε στην Σχολή. Πήγε στην Νομική και γνωρίστηκε με την παρέα του Κίτσου Μαλτέζου, τρισέγγονου του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάνη, που είχε ενταχθεί στην Αριστερά και συγκέντρωνε γύρω του την “ανήσυχη” νεολαία, ανάμεσα στην οποία και απόφοιτους όπως η Μαριέττα Ράδοβιτς, η Νάτα Μελά, ο Κώστας Αξελός, η Ξένη Σκουζέ, ο Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης, ο Βύρων και ο Μικές Κουρουνιώτης και πολλοί άλλοι, όπως ο Άδωνις Κύρου, ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος κλπ.

Ο πατέρας της, Αλέξανδρος Παπαχελάς (παππούς και του δημοσιογράφου Αλέξη Παπαχελά), υπήρξε αρχιμηχανικός της βρετανικής εταιρείας «Πάουερ» στην Ελλάδα, και στην δεκαετία του ’50, Γενικός Διευθυντής της ΗΕΜ (Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών), η οποία λειτούργησε τα πρώτα τρόλεϊ στην Αθήνα. Είχε μάλιστα τιμηθεί από την Βασίλισσα Ελισάβετ, διότι κατά την διάρκεια της Κατοχής φυγάδευε Εγγλέζους.

Το 1944 παντρεύτηκε τον Μάριο Σταυρίδη και το 1945 γεννήθηκε η κόρη της Αιμιλία, που αποφοίτησε από την Σχολή το 1963, και το 1965 παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο τον Γρηγόρη Παυλάκη.

Εργάστηκε στο περιοδικό “Γυναίκα”, μετέφρασε το βιβλίο του Χένρυ Μίλλερ “Ο Κολοσσός του Αμαρουσίου” που εκδόθηκε από τον “Γαλαξία” και διατήρησε την φιλία της με την Άννα Σκυλακάκη (θεία του μετέπειτα υπουργού Θεόδωρου Σκυλακάκη), η οποία εργάστηκε μαζί με μία άλλη απόφοιτο, την Βεατρίκη Δημητριάδου στο χωριό Pestalozzi, που υπέθαλψε ορφανά παιδιά από την Ελλάδα μετά τον Πόλεμο.

Από το 1973 (σε ηλικία 50 ετών) έως το 1982 εργάστηκε στον ΕΟΜΜΕΧ ως υπεύθυνη Εκθέσεων Εξωτερικού.

Απεβίωσε την 6η Ιουνίου 2004.

Ο Γρηγόρης Παυλάκης ήταν αξιωματικός του Ναυτικού. Είχε τιμηθεί από την Γαλλική Δημοκρατία με το ανώτατο παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής. Το 2004 και με αφορμή τον εορτασμό των 60 χρόνων από την Απόβαση στην Νορμανδία, είχε προσκληθεί στο Παρίσι ως ο μόνος Έλληνας επιζών από την απόβαση, στην οποία η Ελλάδα συμμετείχε με έξι πλοία, ενώ ο ίδος ήταν ύπαρχος της κορβέτας Κριεζης. Παραμονή της τελετής η Σίσσυ παθαίνει εγκεφαλικό και ο ίδιος αναγκάζεται να μεταβεί μόνος, όπου μόλις προσγειώνεται του ανακοινώνεται ο θάνατος της συζύγου του.

η οικογένεια Παπαχελά: επάνω αριστερά η Σίσσυ (Αθανασία), δίπλα της, δεξιά, ο Μένιος (Αριστομένης) Παπαχελάς (πατέρας του δημοσιογράφου Αλέξη Παπαχελά), δεξιά, διπλα στην μητέρα, η Μαρία Παπαχελά και κάτω καθιστός ο Ευγένιος.

Η Σίσσυ σε ηλικία 15 χρονών

…

Ο Γρηγόρης Παυλάκης

Πέθανε ο Ελληνας ήρωας της απόβασης στη Νορμανδία, Γρηγόρης Παυλάκης…

Ο άνθρωπος που έσωσε το θωρηκτό Αβέρωφ, όταν ο βασιλιάς Παύλος πρότεινε τη διάλυσή του…

Αφιερώσεις από το λεύκωμα της Σίσσυς Παπαχελά

από την  αδελφή της Μαρία Παπαχελά

……

…

από την Άννα Σκυλακάκη

από την Βάνα Σβορώνου

από την Ντορίτα Βλαχοπούλου

από την Μαριέττα Ράδοβιτς

…

Στο βιβλίο του J.G.Hansen αναφέρονται στην σελιδα 18 τα ονόματα των 11 παιδιών της πρώτης εκείνης τάξης, με την οποία ξεκίνησε την λειτουργία της η Γερμανική Σχολή στην οδό Σκουφά το 1896, όταν ιδρύθηκε, και που όπως είναι γνωστό, τα πρώτα μαθήματα άρχισαν στις αρχές Ιανουαρίου 1897.

Ανάμεσα στα παιδιά αυτά διαβάζουμε δύο ονόματα, που μάλλον προκειται για δύο αδέλφια: τον Kimon Grundmann (γεννημένος το 1891, 5 ετών το 1896) και την Sophie Grundmann. Για την Sophie δεν βρέθηκαν στοιχεία, για τον Kimon όμως είδαμε ότι εξελίχθηκε σε σημαντικό αρχαιολόγο, συνεργάτη του DAI (Γερμανικό Αραχαιολογικό Ινστιτούτο).

Όπως προκύπτει από την εξαιρετική εργασία της Alexandra Kankeleit, ερευνήτριας του DAI, ο Kimon Grundmann αναφέρεται πρώτη φορά το 1930 ως βοηθός την εποχή που Διεθυντής στο DAI στην Αθήνα ήταν ο Georg Karo και 2ος Διευθυντής ο Walther Wrede (το όνομα του Wrede το έχουμε αναφέρει και στο άρθρο “Τα παιδιά των αρχαιολόγων στα χρόνια της Αραχώβης”) και παραμένει και την περίοδο 1941-44 όταν πλέον Διευθυντής είναι ο Wrede.

Ο Kimon Grundmann (1891-1968) υπήρξε λόγω γέννησης, οικογένειας και σπουδών στενά συνδεδεμένος με την Ελλάδα (ήταν προφανώς από την πλευρά της μητέρας του κατά το ήμισυ Έλληνας και ένας από τους πρώτους μαθητές της Γερμανικής Σχολής

Αθηνών). Το 1928 ξεκίνησε τη συνεργασία του με το ΓΑΙ Αθηνών ως διοικητικός υπάλληλος και ήταν αυτοδίδακτος αρχαιολόγος. Σταδιακά ασχολήθηκε και με αρχαιολογικά ζητήματα, κυρίως με ανασκαφές προϊστορικού ενδιαφέροντος. Επιπλέον τον διέκρινε μεγάλο ταλέντο στο αρχαιολογικό σχέδιο.

Το 1934 έγινε μέλος του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, ενώ το 1942 αναδείχθηκε σε επιστημονικό τμηματάρχη του ΓΑΙ Αθηνών και διηύθυνε δικές του ανασκαφές. Μετά τον πόλεμο ήταν ανεπιθύμητος στην Ελλάδα, σύμφωνα με δική του μαρτυρία, γεγονός που του στοίχισε πολύ. Το 1955 του επετράπη ξανά η είσοδος στη χώρα και έγινε βοηθός του Vladimir Milojčić στην ανασκαφή στην Άργισσα Μαγούλα, στη Θεσσαλία.

Review of: Alram-Stern, E. & Dousougli-Zachos, A. (2015). Die deutschen Ausgrabungen 1941 auf der Visviki-Magula/Velestino. Die neolithischen Befunde und Funde

https://www.kankeleit.de/pdfs/dai-athen-2018_1-64-87-mc.pdf

Η Ελένη Παπαδάκη γεννήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1908 στην Αθήνα από εύπορη οικογένεια. Ήταν εγγονή του καθηγητή Πανεπιστημίου Στυλιανού Κωνσταντινίδη. Αποφοίτησε από τη Γερμανική Σχολή Αθηνών και ολοκλήρωσε σπουδές Φιλολογίας, τις οποίες και συμπλήρωσε με σπουδές φωνητικής, μουσικής και πιάνου, στο “Ελληνικόν Ωδείον” Αθηνών.

Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε σε ηλικία 17 ετών στη σκηνή του “θεάτρου Τέχνης” του Σπύρου Μελά το 1925 στη παράσταση “Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα” του Λουίτζι Πιραντέλλο. Η πρώτη αυτή παρουσία της χαρακτηρίστηκε από τους τότε κριτικούς ως αποκάλυψη. Τον ίδιο χρόνο εμφανίσθηκε ως Ηρωδιάς στη “Σαλώμη” του Όσκαρ Γουάιλντ και ως Ρίλκε Έϋντεν στο “Ο χρόνος είναι όνειρο” του Ανρί Ρενέ Λενορμάν.

Το 1926 η Ελένη Παπαδάκη έπαιξε στο “Θίασο των Νέων” ως πρωταγωνίστρια πλέον πολλών έργων όπως “Όταν οι γυναίκες αγαπούν” του Μπράκλαιϋ Μπουσόν, “Τζοκόντα” του Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο, “Τα ωραιότερα μάτια του κόσμου” του Ζαν Σερμάν, “Αιμέ” του Ζεραλντύ κ.α. και τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε με την Κυβέλη, Μαρίκα Κοτοπούλη, Αιμίλιο Βεάκη, Ν. Δεδραμή, Γεώργιο Παππά, Π. Γαβριηλίδη, σε ποικίλα ρεπερτόρια, όπου και διακρίθηκε με πολλές επιτυχίες. Επικεφαλής του ίδιου θιάσου το 1931 έπαιξε στη Κωνσταντινούπολη με ενθουσιώδεις κριτικές.

Το Νοέμβριο του 1932, αμέσως μετά την ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου, προσλήφθηκε ως πρωταγωνίστρια και ως το θάνατό της έπαιξε: Δυσδαιμόνα (Οθέλλος), Ρεγγάνη (Βασιλιάς Ληρ), Πόρτσια (Έμπορος της Βενετίας), Βασίλισσα Ελισάβετ(Δον Κάρλος) του Σίλλερ, Ναταλία (Πρίγκιπας του Χόνμπουργκ) του Χάινριχ φον Κλάιστ κ.α., ενώ ιδιαίτερα ήταν τα επιτεύγματά της και στον τομέα του αρχαίου δράματος ως Κλυταιμνήστρα στην Ηλέκτρα με σκηνοθέτη τον Δ.Ροντήρη στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού (1936) και στην Επίδαυρο (1938), ως Αντιγόνη του Σοφοκλή (1940-41), ως Ιφιγένεια εν Ταύροις (1941) και ως Εκάβη του Ευριπίδη (1943-44) στο Εθνικό Θέατρο.

Στις 21 Δεκεμβρίου 1944 δολοφονήθηκε άγρια από μέλη του ΕΛΑΣ (Ο.Π.Λ.Α.) του τμήματος Πατησίων του ΕΑΜ, κατά τα Δεκεμβριανά στα διυλιστήρια της ΟΥΛΕΝ. Αργότερα, μετά την καταστολή του κινήματος, στις 28 Ιανουαρίου του 1945, έγινε μεγαλοπρεπής κηδεία στην οποία ο θάνατος της Παπαδάκη, θρηνήθηκε ως εθνική απώλεια. Τότε ο Α. Σικελιανός έγραψε τους στίχους:

Μνήσθητι Κύριε: Για την ώρα που η λεπίδα του φονιά άστραψε

κι΄ όλος ο θεός της Τραγωδίας εφάνει.

Μνήσθητι Κύριε: για την ώρα που άξαφνα, κι οι εννιά αδελφές εσκύψαν

να της βάλλουνε των αιώνων το στεφάνι.

Η Ελένη Παπαδάκη είχε επίσης τιμηθεί με “βασιλικό έπαινο – ευαρέσκεια” στις 31 Οκτωβρίου του 1939, σε ιδιαίτερη τελετή από τον Βασιλέα, “δια τας εις το ελληνικόν θέατρον εξαιρέτους αυτής υπηρεσίας και ιδιαιτέρως δια τας εν τω εξωτερικώ παρασχεθείσας τοιαύτας“.

Ελένη Παπαδάκη, η ηθοποιός …

Ο Δημήτρης Μυράτ περιγράφει …

Ο Μάνος Ελευθερίου γράφει …

Πέθανε ο Μάνος Ελευθερίου…

Αναδημοσιεύουμε από το zougla.gr ένα κείμενο που αναρτήθηκε στις 3.12.2011:

Δεκεμβριανά: Η Δολοφονία με Τσεκούρι της Μεγάλης Ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη…

Η Ελένη Παπαδάκη ήταν η κορυφαία ελληνίδα ηθοποιός του Μεσοπολέμου, την οποία ο Γρηγόρης Ξενόπουλος είχε χαρακτηρίσει ‘αδιαμφισβήτητη διάδοχο της Κοτοπούλη’. Γνώρισε την δόξα πολύ νέα, αλλά έχασε την ζωή της μόλις στα 41 της, μέσα στο χάος του Εμφυλίου πολέμου, και έκτοτε ξεχάστηκε.Ο Μαρσάν, θαυμαστής και βιογράφος της, έπειτα από πολύχρονη έρευνα φωτίζει τις άγνωστες πτυχές της ζωής της: την θεατρική της ιδιοφυία, την βαθειά και σπάνια μόρφωσή της, την καριέρα της στο εξωτερικό, την κόντρα της με την Κατίνα Παξινού, τις ιδιόμορφες ερωτικές της επιλογές, την πατριωτική δράση της στην Κατοχή, έως την σκοτεινή δολοφονία της από το ΚΚΕ.

Όχι απλά μια καλλιτεχνική βιογραφία. Πρόκειται για την δραματική πάλη μιας ανώτερης πνευματικά προσωπικότητας για καταξίωση και δημιουργία, στην ανέκαθεν αναξιοκρατική Ελλάδα. Ξεσκεπάζεται το παρασκήνιο της λειτουργίας της κρατικής ‘επιχείρησης’ του Εθνικού Θεάτρου, όπου οι το χρήμα και οι γνωριμίες ανέβαζαν στην κορυφή ταλαντούχους και μή καλλιτέχνες και άλλους τους ‘εξαφάνιζαν’.

Λασπολογία και συκοφαντίες (Νοέμβρης 1944)

Η Ελένη Παπαδάκη, κατά τη διάρκεια της Κατοχής έκανε το πέρασμά της στην αρχαία τραγωδία και τα αποτελέσματα αυτού του εγχειρήματος περιγράφονται με χρυσά γράμματα από τους κριτικούς.

Η γνωριμία της με τον κατοχικό πρωθυπουργό Ράλλη, θα περιγραφτεί συκοφαντικά ώς έρωτας από τον σύγχρονο της Τύπο, και εκείνη θα κατηγορηθεί ώς ”η πόρνη-φιλενάδα” του φιλογερμανού πολιτικού. Στην ουσία, σήμερα έχει ξεκαθαριστεί πλήρως η εικόνα για το υποτιθέμενο ειδύλλιο: ο Ράλλης, ήταν ενδεχομένως πολύ ερωτευμένος με την Ελένη Παπαδάκη, αλλά εκείνη δεν ανταποκρίθηκε ποτέ στα αισθήματά του. Η φιλία όμως, και ο θαυμασμός του για την Παπαδάκη, επέτρεπαν στην ηθοποιό να ζητά χάρες από τον Ράλλη, και να σώζει κυριολεκτικά από τον θάνατο έλληνες πατριώτες, είτε κομμουνιστές αντάρτες, είτε εβραίους καταζητούμενους.

Αντί όμως για αυτά, η αριστερή προπαγάνδα, προτιμούσε να την παρουσίαζει ώς ανθελληνίδα, ώς προδότρια της χώρας της [..] Χρόνια μετά, ο ηγέτης των Κομμουνιστών, Νίκος Ζαχαριάδης, σχεδόν θα ζητήσει συγνώμη, δηλώνοντας ότι η δολοφονία της Ελένης Παπαδάκη ήταν μια… ”ανοησία”.

Η απελευθέρωση της Ελλάδας από τον γερμανικό, ιταλικό και βουλγαρικό ζυγό, βρήκε τους ηθοποιούς του Εθνικού Θεάτρου, όπως και όλο τον ελληνισμό, χωρισμένο σε δεξιούς και αριστερούς,στα πρόθυρα του χειμώνα του 1944. Γείτονας πρόδιδε γείτονα, φίλος κατέδιδε φίλο, και οι αριστεροί ηθοποιοί τους δεξιούς. Ή, και αντίστροφα.

Οι εκλογές του Σωματείου Των Ηθοποιών το Νοέμβρη του 1944 εκλέγουν την δεξιά παράταξη : Δημήτρης Χόρν, Άννα Καλουτά, Νίκος Δενδραμής, Ρένα Βλαχοπούλου, Ορέστης Μακρής, Βασίλης Αυλωνίτης, Σπύρος Μουσούρης, κ.α. Στον αντίποδα, βέβαια, οι αριστεροί : Αιμίλιος Βεάκης, Μάνος Κατράκης, Τίτος Βανδής, Δήμος Σταρένιος, Δημήτρης Μυράτ, Αλέξης Δαμιανός, Ζώρζ Σαρρή, Νίκος Τζόγιας, κ.α. Ομως, κατ’απαίτηση μερίδων του σωματείου, αρχίζουν οι διαγραφές ηθοποιών από τον σύλλογο. Στις 23 Νοεμβρίου δημοσιεύουν μια λίστα με τίτλο ”Οι προδόται ηθοποιοί” και όσοι θεωρούνται ”προδόται”, δικάζονται συνοπτικά για να αποβληθούν..

Μία πρόγευση λαϊκού δικαστηρίου αποτέλεσε η «δίκη» του Σωματείου των Ηθοποιών στο θέατρο Διονύσια στις 24 Νοεμβρίου 1944. «Θάνατος στην πουτάνα!», ακουγόταν από πολλά στόματα και η Ελένη Παπαδάκη διαγράφηκε από το Σωματείο. Σε επιστολή που έστειλε ωστόσο, προς τη συνέλευση, μια και η ίδια δεν παρέστη για να απολογηθεί, διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «Κατά πόσον η όλη στάσις μου κατά το διάστημα της κατοχής υπήρξεν «αντεθνική, αντισυναδελφική, εγωιστική και απρεπής», δύνανται καλλίτερον από εμέ να διαφωτίσουν την Συνέλευσιν πολλοί εκλεκτοί συνάδελφοι, οι οποίοι, ασφαλώς θα παρίστανται εις αυτήν, αλλά και πολλοί επίσης διακεκριμένοι συνάδελφοι μη προς εμέ φιλικά διακείμενοι, θα ευρεθούν έστω και κατʼ ιδίαν σκεπτόμενοι ότι εις πολλάς περιπτώσεις η στάσις μου υπήρξε κάθε άλλο παρά αντισυναδελφική ή εγωιστική…».

Πράγματι, η «πριγκίπισσα της μοναξιάς», όπως την αποκαλούσαν, κατά τη διάρκεια της Κατοχής λόγω των διασυνδέσεών της, είχε καταφέρει να σώσει πολύ κόσμο ανεξαρτήτως ιδεολογίας, μεταξύ των οποίων τον γιό του γνωστού βιβλιοπώλη Ελευθερουδάκη και τον γιατρό Γιώργο Μουστρούφα, κατοπινό στέλεχος του Υπουργείου Υγείας υπό τον Πέτρο Κόκκαλη στην Κυβέρνηση του Βουνού. Όμως όλα αυτά είχαν ξεχαστεί τόσο γρήγορα..

Και λασπολογία καλά κρατούσε.

Ο ”απαγορευμένος” Τύπος της εποχής, με την καθοδηγούμενη από αριστερούς κύκλους εφημερίδα ”Ελληνικό Αίμα” διέδιδαν ευθαρσώς λαϊκιστικά αποκυήματα της φαντασίας τους:

”Ας σημειωθεί οτι ο Ράλλης δώρισε στον γεροντικό του έρωτα, μια ζώνη από πλατίνα, αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων. Έτσι, ενώ ο λαός υποφέρει από την πείνα, ο πρωθυπουργός παριστάνει τον ”γενναιόδωρο” εραστή.”

”Διεθόθη […] τις τελευταίες μέρες, οτι ο Γιάννης Ράλλης κατόρθωσε με ”δημοκρατικό ειδικό νόμο” να τελέσει τον τέταρτο γάμο του, νυμφευθείς την Ελένη Παπαδάκη”.

Όλα αυτά προκαλούσαν, δικαιολογημένα σε κάποιο βαθμό, το λαϊκό αίσθημα. Μέρες μετά τη δολοφονία της Ε.Π., οι δήμιοι θα έψαχναν απεγνωσμένα στο σπίτι της, για την …υποθετική πλατινένια ζώνη που της χάρισε σύμφωνα με τα δημοσιεύματα ο πρωθυπουργός.. Αντ’ αυτής, οι πλιατσικολόγοι, βολεύτηκαν τελικά μόνο με μια γούνα.

Οι τελευταίες της ημέρες (Δεκέμβρης 1944)

(Απόσπασμα από την ‘Ελένη Παπαδάκη’ του Πολύβιου Μαρσάν)

Πρωτομηνιά… 1 Δεκεμβρίου 1944. Η Ελένη και η Αιμιλία (Καραβία) στέκονται μπροστά στην μπαλκονόπορτα που άνοιγε στην μεγάλη βεράντα στο διαμέρισμα της Ελένης στην οδό Ιακωβίδου, απ’όπου φαινόταν ο κάμπος ώς την Πάρνηθα και το Αιγάλεω. Με τα αιώνια μελαγχολικά της μάτια, η Ελένη κοίταζε σιωπηλή πρός τα βουνά. Η Αιμιλία, παρακολουθώντας το βλέμμα της, είπε:

-Σήμερα πρωτομηνιά,σαν τα ψηλά βουνά να’ναι η τύχη σου και η ζωή σου..

-Η ζωή μου; ρώτησε εκείνη και σκύβοντας στην παλάμη του αριστερού χεριού της ακολούθησε με τον δείκτη του δεξιού, την γραμμή της ζωής της. Κοίταξε τι μικρή είναι η ζωή μου! Με όλες τις ευχές που με βάζετε να κάμω κάθε πρωτομηνιά στα ψηλά βουνά και στο καινούριο φεγγάρι, η ζωή για μένα είναι πάντα πικρή! Ευτυχώς που θα τελειώσει γρήγορα…

Και την κοίταξε στα μάτια σαν να ζητούσε παρ’όλ’αυτά μια διάψευση από την Αιμιλία.

Δύο εικοσιτετράωρα μετά, την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου, άρχισαν στην Πλατεία Συντάγματος τα τραγικά γεγονότα.

* * *

Ο Δημήτρης Μυράτ, στο τελευταίο βιβλίο του θυμήθηκε την ημέρα εκείνη:

”Τη μέρα που ξέσπασε το Δεκεμβριανό κίνημα του’44, ήταν μια Κυριακή. Ξεκίνησα ποδαρόδρομο ώς τα Πατήσια – είχαμε συνηθίσει στην Κατοχή την έλλειψη συγκοινωνιακών μέσων – να πάω στην παράσταση του ΡΕΞ. Δεν είχαμε μάθει πως το πρωί στο Σύνταγμα είχε χυθεί το πρώτο αίμα. Φτάνοντας στο μακαρίτικο θέατρο ‘Παπαιωάννου” άκουσα κάτι συναδέλφους να μου φωνάζουν ”Που πάς, δεν υπάρχουν παραστάσεις!”. Γύρισα πίσω, φυσικά με το ίδιο συγκοινωνιακό μέσο. Στην οδό Ιακωβίδου όπου μέναμε κι οι δυό, απάντησα την Ελένη έξω απ’το σπίτι της. Της είπα τα νέα: ”Πήγαινε κάπου να κρυφτείς, φοβάμαι μη σε βρεί κακό”. Έγινε θηρίο ανήμερο. Πρώτη φορά την είδα έτσι στα τόσα χρόνια της στενής μας φιλίας ”Είσαι και συ από κείνους που με λένε δωσίλογη!”, φώναξε με την κρυστάλλινη φωνή της, που δεν έχανε την μαγεία της ακόμα κι όταν ήταν οργισμένη. Δεν τόλμησα να της αντιμιλήσω. Λιγες μέρες πρίν, στο Θέατρο Διονύσια, της Πλατείας Συντάγματος είχε οργανωθεί από το Σωματείο των ηθοποιών μια γενική συνέλευση με σκοπό την δίκη των δωσίλογων ηθοποιών.”

* * *

Οι κάτοικοι του τέρματος Πατησίων ήταν αποκομμένοι απο το κέντρο της πόλης,οπου ξέσπασαν οι πρώτες μάχες. Στην περιοχή τους υπήρχε ησυχία παρ’οτι στους δρόμους κυκλοφορούσαν ελασίτες και τις επόμενες μέρες ακουγόταν που και που κάποιος πυροβολισμός. Τα τρόφιμα άρχισαν να σπανίζουν, και στην όλη περιοχή δύσκολα εύρισκε κανείς κάποιο κουνουπίδι, ένα αυγό ή λίγα πορτοκάλια. Ηλεκτρικό δεν υπήρχε, τα δωμάτια φωτίζονταν τα βράδια με λάμπες πετρελαίου ή με κεριά ή λυχνάρια. Οι κάτοικοι της περιοχής για να σπάσουν τη μονοτονία, μαζεύονταν σε μικρές παρέες στα γειτονικά σπίτια εναλλάξ, παίζαν χαρτιά ή συζητούσαν, τί άλλο, τα πολιτικά γεγονότα των ημερών,και τα επακόλουθά τους. Φτάνουν στ’αυτιά τους τα νέα για τις οδομαχίες στο κέντρο της Αθήνας, από τους όλμους, από τις καταστροφές και τις ανατινάξεις σπιτιών και τετραγώνων, από τους πρώτους νεκρούς από τις αδέσποτες, και απο τις απαγωγές και τις εξαφανίσεις ατόμων- στην αρχή μεμονομένων περιστατικών, που με την πάροδο των ημερών πλήθαιναν.

Κατηφορίζοντας την Ιακωβίδου από την Πατησίων, διέσχιζε κανείς τις δύο κάθετες, την οδό Τσίλλερ και την οδό Θεοτοκοπούλου. Τρίτη κάθετος, η οδός Ζερβού. Στην γωνία δεξιά, αριθμός 28 της οδού Ιακωβίδου, η διόρωφη μονοκατοικία της οικογένειας Παπαδάκη. Δίπλα ακριβώς, επί της οδού Ζερβού 72, το σπίτι της Αιμιλίας Καραβία. Και στην Χρυσοστόμου Σμύρνης το σπίτι του Δημήτρη Μυράτ.

Κολλητά, έμενε η χήρα του Αλέξανδρου Κορυζή, διαδόχου του Μεταξά, που αυτοκτόνησε με την είσοδο των γερμανών στην Αθήνα. Η κόρη του, Μαρίκα Κορυζή, ήταν παιδική φίλη της Ελένης.

Στο σπίτι της οικογένειας Παπαδάκη έμενε το 1944 ο αδερφός της, Μιχάλης Παπαδάκης με την σύζυγό του Τεό. Σε ξεχωριστό όροφο φιλοξενούνταν ο αδερφός της Τεό, Μάρκος Φουντουκάς. Είχε έρθει από τη Ρουμανία στην Ελλάδα για να ορθοποδήσει οικονομικά. ”Ήταν οπωσδήποτε ερωτευμένος με την Ελένη κι αυτός, γιατί όλοι την ερωτευονταν”, θυμάται η γειτόνισσα κα.Παπαληγούρα. Δίπλα έμενε η Αιμιλία Καραβία, που φιλοξενούσε στο σπίτι της κρυφά έναν εβραίο φίλο της, τον Σάμ Μπράντενμπεργκ, με τον οποίο η Ελένη Παπαδάκη είχε όπως έλεγε ”μεγάλο δεσμό”, ίσως ερωτικό, ίσως φιλικό-ποιός ξέρει; Η μητέρα της Ελένης Παπαδάκη ζούσε ακόμα, και μαζί με τον συντηρητικό αδελφό Μιχάλη, έβλεπαν με μισό μάτι τις εξόδους της Ελένης στα κατοχικά χρόνια.

Η φίλη της, Μαρίκα ”Μπούμπα” Κορυζή, ήταν συνδεδεμένη με το αντάρτικο και την Κομαντατούρ,και συχνά έβρισκε καταφύγιο στο σπίτι της Ελένης ή της Αιμιλίας στα δύσκολα. Η Ελένη, η Αιμιλία, η Μπούμπα, ο Σάμ , ήταν μια παρέα που πάσχιζε να κρατήσει την αισιοδοξία της στα δύσκολα εκείνα χρόνια. Συχνά έφερναν μαζί τους τον μαέστρο Γιάννη Σπάρτακο, και τραγουδούσαν. Της Ελένης, άρεσε πολύ να κουλουριάζεται στο ντιβάνι ακούγοντας τον Γιάννη να παίζει πιάνο και να τραγουδά. Συχνά έπαιζε κι εκείνη πιάνο για τους φίλους της, και τραγουδούσε την επιτυχία της εποχής με ζωντάνια : ”Θα σε πάρω να φύγουμε.. σ’άλλη γή, σ’άλλα μέρη..”’

Τα πρωινά, η Ελένη έβγαινε στην αγορά στα Πατήσια, για να αναζητήσει τρόφιμα για τον επισιτισμό της οικογένειας. Τις μέρες εκείνες του Δεκέμβρη, ο συνάδελφός της Διονύσης Θάνος, την έβλεπε να συχνάζει στην αγορά, από μαγαζί σε μαγαζί, παρά την παρουσία των ελασιτών στους κεντρικούς δρόμους. Υπέθετε λοιπόν οτι είχε αποκατασταθεί η φήμη της, για να μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα εκεί..

Άλλα άτομα από τον περίγυρό της ανησυχούσαν λίγο παραπάνω. Ο ηθοποιός Χαράλαμπος Πλακούδης της συνέστησε να μην παρουσιάζεται πολύ για να μην γίνει στόχος, ενώ ο δικηγόρος Νίκος Θηβαίος, της πρότεινε να μετακομίσει σε μια πιο ασφαλή γειτονιά-ίσως στο Κολωνάκι. Εκείνη δεν έδωσε σημασία, παρότι είχαν γίνει ήδη έξι συλλήψεις γύρω από την γειτονιά της στα μέσα του Δεκέμβρη..

Ατάραχη, απαντούσε σε όποιον την συμβούλευε να φυλαχτεί:

”Μα γιατί να φύγω; Τι έχω κάμει; Επείραξα ποτέ κανένα; Επειδή έσωσα ανθρώπινες ζωές στην Κατοχή, είναι ποτέ δυνατόν να έχω τον παραμικρότερο φόβο; Ας με πιάσουν, και να δούμε τι κακό έκαμα. Εξάλλου όταν περάσουν αυτές οι ταραγμένες μέρες, θα μου δοθεί ασφαλώς η ευκαιρία να βάλω πολλά πράγματα στην θέση τους. Θα μείνω να ξεκαθαρίσω αυτή την κατάσταση, να ιδώ τι έχουν μαζί μου. Γιατί να φύγω λοιπόν;”

* * *

Όλη η γεμάτη ευθύτητα ζωή της Ελένης, κορυφώθηκε με την τελευταία αυτή στάση της, την εποχή του φόβου και της τρομοκρατίας. Με ήσυχη τη συνείδηση παρέμεινε στα Πατήσια, ενώ πολύς κόσμος από την ΕΑΜοκρατούμενη ζώνη δραπέτευσε πρός το Κολωνάκι. Πολλοί διερωτήθηκαν αργότερα, πώς και γιατί δεν διέφυγε κι εκείνη, και το θεώρησαν απρονοησία και κακή εκτίμηση της κατάστασης, ενώ για την Ελένη ήταν μια πράξη συνέπειας πρός όλη τη ζωή της. Το πόσο διέφερε η Ελένη από τους άλλους το απέδειξε το γεγονός οτι δεν ζήτησε να διαφύγει ή να κρυφτεί…

Σαν την Αντιγόνη..

Η σύλληψη κι η εκτέλεση (21 Δεκεμβρίου 1944)

(Η διήγηση από τον Πολύβιο Μαρσάν)

21 Δεκεμβρίου, ημέρα Πέμπτη. Ξημέρωσε με έναν μολυβένιο ουρανό κι ένα τσουχτερό κρύο. Τη νύχτα ένα μακρινό ουρλιαχτό σκύλου, είχε κρατήσει την Ελένη αρκετή ώρα ξύπνια και την είχε γεμίσει ανησυχία. Αντίθετα με την συνήθειά της, σηκώθηκε πολύ νωρίς και ετοιμάστηκε με ξεχωριστή επιμέλεια. Όχι οτι δεν το συνήθιζε, αλλά τις μέρες εκείνες μπορούσε να θεωρηθεί ίσως σα μια περιττή πολυτέλεια. Αφού έκανε το μπάνιο της, φόρεσε καινούρια εσώρουχα και ένα καινούριο ζευγάρι μεταξωτές κάλτσες. Όταν κατέβηκε να δεί τους δικούς της, φορούσε καφέ φουστάνι, καστόρινα παπούτσια, ένα σκουφάκι που έμοιαζε σαν αυτά

που φοράνε οι καθολικοί καπουτσίνοι και γούνινο παλτό.

Εκείνη την ώρα είχε έλθει από απέναντι η κα Παπαληγούρα να αναγγείλει στην οικογένεια Παπαδάκη οτι στο τέρμα Πατησίων πουλούσαν κουνουπίδια, αν ενδιαφέρονταν ν’αγοράσουν κι εκείνοι. Της έκανε εντύπωση η περιποιημένη εμφάνιση της Ελένης τόσο πρωί και την ρώτησε πώς και τέτοια ώρα ήταν έτοιμη. Η Ελένη προφανώς, από το έντονο προαίσθημα που την κατείχε, της απάντησε γαλλικά:

-Je suis prete pour toute eventualite (Είμαι έτοιμη για κάθε ενδεχόμενο).

Μετά βγήκε για ψώνια προσπαθώντας να βρεί λίγο μέλι, αλλά γύρισε άπρακτη μιας και το πολύτιμο εμπόρευμα που αναζητούσε για την μητέρα της είχε ήδη εξαντληθεί. Γενικά όλη η γειτονια παρουσίαζε μεγάλη στέρηση τροφίμων. Πετάχτηκε μετά απέναντι, στην γειτόνισσά της Μπούμπα Κορυζή και της πήρε λίγους κύβους ζάχαρη από ένα δέμα του Ερυθρού Σταυρού, γιατί συνήθιζαν να ανταλλάσσουν τέτοια σπάνια επισιτιστικά ευρήματα. Θυμάται η καΠαπαληγούρα οτι φεύγοντας η Ελένη της είπε οτι θα πήγαινε στου Δημήτρη Μυράτ , συμπληρώνοντας οτι είχε το προαίσθημα πως θα την συλλάβουν.Νωρίς μετά το μεσημεριανό φαγητό, συγκεντρώθηκαν στο σπίτι του Μυράτ. Πρίν βγεί απ’το δωμάτιο της, χάιδεψε τα βιβλία της στην βιβλιοθήκη.

-Άκουσα ότι ανατινάζουν σπίτια. Ας καταστραφεί το σπίτι μου, φθάνει να μην πάθουν τίποτα τα βιβλία μου..

Στο σπίτι του Μυράτ για ώρα έπαιζαν χαρτιά, ο Μυράτ, ο Σάμ και κάποιοι άλλοι κύριοι, όλοι τους γείτονες, ενώ ο Δημήτρης παρακολουθούσε, μιας κι ο ίδιος δεν ήταν χαρτοπαίκτης. Σ’ένα μικρό σαλονάκι στο πίσω μέρος, η Ελένη με την Αιμιλία Καραβία, την Χρυσούλα Μυράτ, και την Φωτεινή Λούη, συζητούσαν.

Στο σπίτι των Παπαδάκη εκείνη την ώρα ήταν μόνο η μητέρα της Ελένης. Ο Μιχάλης είχε πάει για καφέ με τον κουνιάδο του, και η Τεό ήταν στης γειτόνισσας. Τρία τετράγωνα πιο πέρα, στα περιφερειακά γραφεία του ΕΑΜ, στη διασταύρωση Πολυλά και Μαρτζώκη, η ”λαϊκή αστυνομία” του ΚΚΕ, η ΟΠΛΑ, με επικεφαλής της τον Ορέστη, αποφάσιζε την τύχη της Ελένης Παπαδάκη..

Αυτός ο Ορέστης, εικοσιτριών χρόνων άντρας, ήταν φύση εγκληματική, διεφθαρμένος και γυναικάς. Ένα αληθινό απόβρασμα της κοινωνίας, που μέσα στην ταραγμένη ατμόσφαιρα των Δεκεμβριανών, απέκτησε αξία και αξιώματα, και προέβει σε μια σειρά από λεηλασίες, πλιάτσικα και φόνους.

Καλοπερνούσε, με τον υποδιοικητή του και τον βοηθό, και με τις διάφορες ερωμένες τους: έκαναν συλλογή από τα πολύτιμα τιμαλφή των μελλοθάνατων ελλήνων πολιτών, που τους εκτελούσαν κατά κανόνα στα Δυιλιστήρια της ΟΥΛΕΝ. Ωστόσο, η ηγεσία του ΚΚΕ, δήλωνε οτι -και ίσως πραγματικά να – αγνοούσε την ασύδοτη δράση του. Πρός το παρόν, η μόνη εναντίωση στις πράξεις του ήταν οι σύντροφοι-δήμιοι, με τους οποίους είχε μονίμως προστριβές ώς πρός τον διαμοιρασμό της λείας των νεκρών! Ήθελε τη μερίδα του λέοντος ο Ορέστης…

Ο καπετάν Ορέστης, φαίνεται οτι ζήτησε εκείνο το απόγευμα τη σύλληψη της Ελένης Παπαδάκη. Στο γραφείο του ΕΑΜ υπήρχε ήδη μια λίστα με τα ονόματα των ”αντιδραστικών στοιχείων” και το όνομά της ήταν μέσα, με τον προσδιορισμό ”η φιλενάδα του Ράλλη”.

Ο Κώστας Μπιλιράκης, φοιτητής Ιατρικής, ανέλαβε το καθήκον να την συλλάβει. Μην γνωρίζοντας τον ακριβή τόπο κατοικίας της, έκανε στάση στην οδό Χρυσοστόμου και ρώτησε την υπηρέτρια του κομμουνιστή δικηγόρου Μακρή, Γεωργία, πρός τα πού να κατευθυνθεί. Σταμάτησε έξω απ’το σπίτι της Αιμιλίας Καραβία, και αυτή τη φορά η υπηρέτρια της Μίλιας, η Αργυρώ, τον έστειλε στο διπλανό σπίτι. Βρήκε την Αικατερίνη Παπαδάκη, που εκείνη την ώρα διάβαζε στο ανοιχτό παράθυρο. Την ρώτησε άγρια:

-Που είναι η Ελένη Παπαδάκη;

-Δεν είναι σπίτι αυτή τη στιγμή.

-Πού είναι και τι ώρα θα γυρίσει;

-Δεν ξέρω που είναι,μα θα γυρίσει κατά τις εφτά. Μια στιγμή να ρωτήσω.

-Όχι. Κάτσε εκεί που είσαι, γιατί στην άναψα!

Βλαστημώντας και απειλώντας συνέχισε.

-Εδώ πολιτοφυλακή του ΕΑΜ! Πού είναι η Ελένη Παπαδάκη;

-Δεν ξεύρω,σας είπα. Βγήκε απ’το σπίτι. Τι συμβαίνει;

Βλέποντας τον Μπιλιράκη έτοιμο να σκαρφαλώσει στο παράθυρο, η γρια-Παπαδάκη κατέβασε απότομα το ρολό του παραθύρου. Βγήκε από το πορτάκι της κουζίνας, κι έτρεξε στο σπίτι της Καραβία για βοήθεια. Στην αυλή μεταξύ των δύο σπιτιών βρήκε

τον Μιχαλακόπουλο.

-Βοηθήστε με κύριε. Κάποιος με κυνηγά με το πιστόλι να με σκοτώσει!

-Μήν κάνετε έτσι κυρία, κάποιον θα καταζητεί, απάντησε αυτός με απάθεια.

Ο Μπιλιράκης εμφανίστηκε και πάλι και άρπαξε την γριούλα από το μπράτσο, κραδαίνοντας το πιστόλι. Τη σκηνή είδε η νύφη της, Τεό Παπαδάκη που έτρεξε να ρωτήσει τι συμβαίνει. Μέσα στον πανικό της, η Τεό φανέρωσε στους ”πολιτοφύλακες”’ οτι η Ελένη βρισκόταν στο σπίτι του Μυράτ. Ο Μυράτ, ήταν μέλος του ΕΑΜ, και ήλπισε οτι εκείνος θα βοηθούσε. Ο Μπιλιράκης κατευθύνθηκα προς το σπίτι του Μυράτ, ενώ ο Μιχαλακόπουλος έμεινε πίσω στο σπίτι της Καραβία, κρατώντας την γρια-Παπαδάκη, όμηρο. Πέντε το απόγευμα, ο Μπιλιράκης εισέβαλλε στην οικία Μυράτ. Οι άντρες,που έπαιζαν χαρτιά, έντρομοι σήκωσαν τα χέρια ψηλά.

-Την Ελένη Παπαδάκη! Που είναι η Ελένη Παπαδάκη; Σας συλλαμβάνω όλους, μπρός, πάμε στην Πολιτοφυλακή.

Οι φωνές και η φασαρία έφτασαν μέχρι το δωμάτιο όπου ήταν οι γυναίκες. Η οικοδέσποινα, Χρυσούλα Μυράτ, προσπάθησε να φυγαδεύσει την Ελένη, υποδεικνύοντας της να πηδήσει απ’το παράθυρο και να βγεί στον κήπο. Η Παπαδάκη, διατηρώντας την γαλήνη της, αρνήθηκε αυτή τη λύση:

-Γιατί να πηδήσω; Θα πάω να δώ τι με θέλουν..

Ο Μπιλιράκης, απασχολημένος με την σύλληψη των ανδρών, είδε έκπληκτος το θύμα του να ανοίγει την πόρτα και να παρουσιάζεται μπροστά του.

-Εδώ είμαι,κύριε. Τι θέλετε; Εγώ είμαι η Ελένη Παπαδάκη..

-Ακολούθησέ μας στην πολιτοφυλακή για μια ανάκριση..

Ο Δημήτρης Μυράτ, βλέποντας τον φόβο που σπείρει το ύφος του Μπιλιράκη, παίρνει το λόγο:

-Μήν κάνεις έτσι! Εγώ ανήκω στο ΕΑΜ. Θα σε ακολουθήσουν,όλοι..

* * *

Οι πολιτοφύλακες, επιλέγουν να πάρουν μαζί τους ώς συλληφθέντες την Ελένη, τον Σάμ, την Αιμιλία και τον Δημήτρη Μυράτ, και κατηφορίζουν την οδό Ιακωβίδου, σαν σε πομπή. Περνώντας έξω από το σπίτι των Παπαδάκη, η μητέρα της την ατενίζει απ’το παράθυρο, χωρίς να μπορεί να φανταστεί οτι αυτή θα είναι η τελευταία φορά που θα την δεί ζωντανή. Επόμενη στάση, τα γραφεία του ΕΑΜ.

Στα γραφεία του ΕΑΜ, ο Δημήτρης Μυράτ συναντά έναν παλιό του φίλο ελασίτη, και συζητούν με οικειότητα. Ύστερα ο Δημήτρης, εξηγεί στην Αιμιλία που είναι ανήσυχη, οτι θα κρατήσουν την Ελένη για μια ”εξονυχιστική ανάκριση”, κι έπειτα θα την αφήσουν ελεύθερη.

Ένα τέταρτο μετά βγαίνουν στο δρόμο. Ο Μπιλιράκης, λέει στην Ελένη οτι την είχε δεί στο θέατρο, χρόνια πρίν, στο έργο Ζακυνθινή Σερενάτα. Στη διασταύρωση Πατησίων και Ροστάν, ο Δημήτρης Μυράτ, αφήνει την Ελένη με την Αιμιλία να συνεχίσουν το δρόμο τους με τον πολιτοφύλακα, και γυρίζει στο σπίτι του. Ενώ ο Μυράτ απομακρύνεται, ο Μπιλιράκης κάνει γνωστές τις προθέσεις του στην Αιμιλία εν είδει συμβουλής:

-Καλό είναι να μην πάς και σύ στην Πολιτοφυλακή. Τι τα θές, τι τα γυρεύεις!..

-Απορώ πως μπορείς να διανοηθείς οτι είναι δυνατόν να αφήσω μόνη της την Ελένη! απάντησε με κατάπληξη η πιστή της φίλη.

Φτάνοντας στο κτίριο της πολιτοφυλακής, οι δύο γυναίκες μπαίνουν μέσα συνοδευόμενες απ’τον Μπιλιράκη και τον Μιχαλακόπουλο. Τις παραδίδουν,και φεύγουν για έρευνα στα σπίτια και των δύο. Η Ελένη κάθεται σε μια πολυθρόνα και χαϊδεύει τον σκύλο της, Μπόντζο. Το σκυλί την είχε ακολουθήσει από το σπίτι μέχρι εδώ, και στη διαδρομή ένας ελασίτης προσπάθησε να το απομακρύνει εκνευρισμένος, προκαλώντας τα παράπονα της Ελένης για την συμπεριφορά του στο ζώο.. Μόλις περάσουν είκοσι λεπτά, κάποιος υποδεικνύει στην Αιμιλία να γυρίσει σπίτι της, και να έρθει πάλι, αργότερα το βράδυ για να φέρει τροφή στην κρατούμενη..

Όταν η Αιμιλία θα γυρίσει στο σπίτι του Μυράτ, ο Σάμ, που ήταν κι αυτός προσωρινά κρατούμενος, την προειδοποιεί να μην γυρίσει στο σπίτι των Παπαδάκη, γιατί τα ονόματα ολόκληρης της οικογένειας και κάποιων γειτόνων, είναι στη λίστα των καταζητούμενων της πολιτοφυλακής.

Στο σπίτι της Ελένης η κατάσταση είναι κωμικοτραγική: οι ελασίτες κάνουν το σπίτι άνω κάτω, αναζητώντας … όπλα, γιατί οι ”πληροφορίες” τους, θέλουν την οικία μιας ηθοποιού …άντρο ενός υποτιθέμενου αντιστασιακού κινήματος! Δεν βρίσκουν τίποτα από οπλισμό,και το γυρίζουν στο πλιάτσικο. Ζητούν εναγωνίως τα κοσμήματα και τα πανάκριβα δώρα, που σύμφωνα με την αριστερή πλύση εγκεφάλου είχε κάνει δώρο στην ”ερωμένη” του ο Ράλλης! Αλλά δεν βρίσκουν ούτε και από αυτά.. Φιάσκο η υπόθεση…

* * *

Στα ερωτήματα που όπως είναι φυσικό, έκαναν η Αιμιλία και η μητέρα-Παπαδάκη στους ελασίτες που έχουν εγκατασταθεί στα σπίτια τους, δηλαδή ΓΙΑΤΙ πιάσανε την Ελένη, αφού δεν ήταν μόνο μεγάλη ηθοποιός, αλλά και εξαίσιος άνθρωπος, όπως θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν και οι συνάδελφοί της, ο Μπιλιράκης απαντά:

-Μα… οι συνάδελφοί της, ηθοποιοί, την κατέδωσαν!

Η Αιμιλία σχολιάζει, οτι όντως υπήρξαν ορισμένοι που την συκοφαντούσαν από τους συναδέλφους της.

-Μια φορά, αυτοί της την σκάσανε! απαντά αυτολεξί, ο Μπιλιράκης.

Ο Σάμ που παρακολουθούσε άναυδος τη συζήτηση, ακούει τον Μιχαλακόπουλο να συμπληρώνει:

-Την έφαγαν οι συναδέλφοί της!

* * *

Η Ελένη θα μεταφερθεί στον πρώτο όροφο της πολιτοφυλακής, όπου κρατούνται γυναίκες αξιωματικών της αστυνομίας ή της χωροφυλακής του 16ου τμήματος της περιοχής. Ο συνοδός της Ελένης, άνοιξε την πόρτα, και με δόση ειρωνίας σύστησε στις φυλακισμένες την καινούρια κρατούμενη:

-Έχετε την τιμή να δεχτείτε μεταξύ σας μια μεγάλη κυρία, την Ελένη Παπαδάκη.

Η κα Χριστοδουλοπούλου, συγκρατούμενη της Ελένης και θαλαμάρχης του κελλιού, διηγήθηκε τις τελευταίες ώρες της μεγάλης ηθοποιού στην οικογένειά της, αμέσως αφότου την άφησαν ελεύθερη. Από αυτήν γνωρίζουμε πώς πέρασε η Ελένη Παπαδάκη εκείνο το βράδυ, ελάχιστες ώρες πρίν τη δολοφονία της.

Το ηθικό της ήταν ακμαίο, ήταν περιττή κάθε ενθάρυνση από τις κυρίες που φιλοξενούσε το κελλί. Ετσι, αντί εκείνες να της δίνουν κουράγιο, εμψυχώνονταν οι ίδιες από τα λόγια και την μαγική ομιλία της Παπαδάκη. Η Ελένη ήταν πεπεισμένη οτι η σύλληψή της ήταν αποτέλεσμα δολοπλοκιών που της είχαν στήσει οι συνάδελφοί της από το Εθνικό Θέατρο, και ανυπομονούσε για την ώρα της δίκης, όπου θα ξεκαθάριζε τη θέση της και θα ερχόταν αντιμέτωπη με τους κατήγορούς της πρόσωπο με πρόσωπο.

Γέμισε τις ώρες τους μιλώντας για το Θέατρο. Τους έλεγε για τις τραγωδίες που είχε παίξει: Εκάβη, Αντιγόνη, Ιφιγένεια.. και για την Μήδεια, που θα ήταν ο επόμενος μεγάλος ρόλος της.. Ωστόσο κάθε τόσο, εξάφραζε την αγωνία της, αδημονούσε να’ρθει η ώρα της ανάκρισης, αναρωτιόταν γιατί ακόμα δεν την καλούσαν για απολογία..

Γύρω στις εφτάμιση με οκτώ το βράδυ, παρουσιάστηκε στα γραφεία της Πολιτοφυλακής ο Μπιλιράκης. Δεν είχε κατορθώσει να βρεί στοιχεία ενοχοποιητικά για να στηρίξει κατηγορίες εναντίον της Παπαδάκη. Ούτε όπλα βρέθηκαν, ούτε δώρα αξίας από τον Ράλλη, και τα μόνα τεκμήρια της προδοσίας της Ελένης Παπαδάκη στην πατρίδα της, ήταν κάποιες κίτρινες φυλλάδες του ανεπίσημου Τύπου, που μιλούσαν για τους φανταστικούς γάμους της με τον Ράλλη!

* * *

Αργά τη νύχτα η Αιμιλία Καραβία επισκέφθηκε την πολιτοφυλακή. Ο υπεύθυνος, ένας πενηντάρης, απρόθυμος εντελώς να την εξυπηρετήσει, είχε διάθεση για χιούμορ. Όταν η Αιμιλία τον ρώτησε με ποιόν έχει να κάνει της απάντησε:

-Είμαι ο Μαρά της Γαλλικής Επανάστασης!

Στο αχνό φώς μιας λάμπας, ο ”Μαρά” έδειξε στην Αιμιλία τον φάκελο της δικογραφίας, της υπόθεσης Παπαδάκη. Επανέλαβε κι αυτός, όπως και οι άλλοι, οτι η Ελένη Παπαδάκη ήταν απλώς θύμα καταγγελιών μιας ομάδας ηθοποιών. Έπειτα από πολλά παρακάλια από την Αιμιλία, έδωσε διαταγή να κατεβάσουν την κρατούμενη για επισκεπτήριο.

Ήταν η τελευταία συνάντηση της Ελένης με κάποιον δικό της. Κι ήταν πολύ σύντομη.

Η Αιμιλία της έδωσε μια κουβέρτα, λίγο γάλα, δύο αβγά, τις βιταμίνες της και ένα μυθιστόρημα αστυνομικό, με τίτλο Villa Marguerite που το διάβαζε, και που το είχε αφήσει στο κρεβάτι της, πρίν φύγει για το σπίτι του Μυράτ το απόγευμα εκείνο..

Τις διέκοψε ένας επισκέπτης. Το όνομά του Πάνος Καραβουσάνος. Η Ελένη είχε φροντίσει να μπεί το παιδί του στα κατοχικά συσσίτια κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Ήταν ελασίτης, και πέρασε απ’την πολιτοφυλακή για μια δική του υπόθεση, όταν έμαθε οτι κρατούνταν εκεί η Ελένη Παπαδάκη. Της φίλησε το χέρι και την χαιρέτησε. Ύστερα ήταν η στιγμή του αποχωρισμού. Η Ελένη αποχαιρέτησε την Αιμιλία που έφευγε με αυτά τα λόγια:

-Καλά που σε είδα.. Είχα αγωνία να βρώ τρόπο να σας ειδοποιήσω να μην ανησυχείτε για μένα. Είμαι πολύ καλά εδώ. Μην έχετε καμμίαν έγνοια.

Ενώ οδηγούσαν την Ελένη πίσω στο κελλί της, η Αιμιλία ικέτευσε και πάλι τον υπεύθυνο, να την αφήσει να περάσει το βράδυ κοντά στη φίλη της. Εκείνος έκανε νόημα με τα μάτια σ’έναν άντρα που στεκόταν δίπλα. Ο άντρας έγνεψε αρνητικά. Έκανε μεγάλη εντύπωση στην Αιμιλία η βλοσυρότητα των προσώπων τους. Τελικά την έπεισαν να φύγει, λέγοντάς της πως είναι περιττό- μέχρι το επόμενο μεσημέρι, η Ελένη θα αφηνόταν ελεύθερη..

* * *

Μέσα στα μεσάνυχτα οι ελασίτες διάλεξαν την ώρα για να ξεκινήσει η ανάκριση. Δύο άντρες, εκ των οποίων ο ένας λεγόταν Τάκης και ήταν ..καρβουνιάρης στο επάγγελμα, την οδήγησαν στο χώλ, που ήταν και το ανακριτικό γραφείο! (Ο καρβουνιάρης σε ρόλο ανακριτή και φρουρού του Δικαίου! Το όραμα της Αριστεράς!)

Η κ.Χριστοδουλοπούλου κατάφερε να ακούσει κομμένους διαλόγους πίσω απ’την κλειστή πόρτα:

-Πού είναι η κυρία Ράλλη;

-Πότε έκανες τους γάμους σου;

Η Ελένη έπρεπε κάτι ν’απαντήσει σ’αυτά τα παράλογα..

-Δεν καταλαβαίνω τι θέλετε να πείτε! Ο πατέρας μου ήταν φίλος με τον κύριο Ράλλη.

-Άσ’τα αυτά! Να τι λέει το φυλλάδιο!

– Άν ήταν έτσι θα φοβόμουν, δεν θα είχα μείνει εδώ. Θα πήγαινα στο κέντρο να κρυφτώ. Μα, άλλωστε έχει νέα και όμορφη γυναίκα!

Ο Τάκης ο καρβουνιάρης, θέλοντας να δείξει οτι δεν παίρνει απο ψευτιές την πλησίασε και την χαστούκισε.

-Πιστέψτε με, δεν σας λέω ψέμματα! Αφήστε με να σας φέρω αύριο μαρτυρίες ανθρώπων που έσωσα! Δεν ήξερα οτι θα με πιάνατε, αλλιώς θα έφερνα τις αποδείξεις..

-Δε τ’αφήνεις αυτά; Δεν μας λές καμμιά αλήθεια καλύτερα;

-Φέρτε φώς να δείτε το πρόσωπό μου, να δείτε οτι λέω την αλήθεια, φέρτε φώς και θα καταλάβετε από μόνοι σας.

– Είναι περιττό το φώς! Υπάρχουν αποδείξεις οτι είσαι η κυρία Ράλλη! Και τώρα πήγαινε!

* * *

Η Ελένη γύρισε στο θάλαμο των γυναικών, και παρ’όλο που την είδαν να κλαίει σιγανά ώς την ώρα που πλάγιασαν να κοιμηθούνε στο πάτωμα, δεν είχε χάσει το ηθικό της. Θα’ταν μεσάνυχτα όταν ξαναμπήκε ο Τάκης στο δωμάτιο και φώναξε δύο ονόματα, της Ελένης Παπαδάκη και της Νιόβης Χαριτάκη, ψάχνοντάς τις μ’ένα καντήλι.

-Εμπρός σηκωθείτε!

-Τι με θέλετε; Που θα με πάτε; Μια στιγμή να βάλω το παλτό μου.

Και καθώς η Ελένη φορούσε τη γούνα και το σκουφάκι της ο Τάκης είπε:

-Θα σε ανακρίνουμε σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Η άλλη γυναίκα, η Νιόβη Χαριτάκη ήταν ένα κορίτσι γύρω στα είκοσι και εφτά μηνών έγκυος. Την είχαν συλλάβει στις 18 Δεκεμβρίου μαζί με την αδελφή της, Μαρίκα, με την κατηγορία οτι ο πατέρας τους ήταν διευθυντής της Ούλεν [….]

Η Νιόβη γνώριζε καλά οτι επρόκειτο να την εκτελέσουν. Η Ελένη όμως όχι. Το κορίτσι άρχισε να κλαίει με λυγμούς μαθαίνοντας οτι έρχεται η ώρα του θανάτου της, και η Ελένη με όση ψυχραιμία της είχε απομείνει και διαισθανόμενη και την δική της μοίρα, την εμψύχωσε:

-Μη φοβάσαι,Νιόβη. Ο θάνατος απ’τη ζωή είναι μόνο ένα σκαλί..

Η καΧριστοδουλοπούλου συνόδευσε τις δύο γυναίκες μέχρι το ισόγειο και εκεί τις παρέδωσε στους ελασίτες. Πρίν την πάρουν, ζήτησε από τη Χριστοδουλοπούλου να ενημερώσει τους συγγενείς της όταν εμφανιστούν, για την μεταφορά της στο στρατόπεδο.

Δεν φανταζόταν, ή δεν ήθελε να δεχτεί;

* * *

Στο γκαράζ της πολιτοφυλακής περίμενε στημένη μια μαύρη Φόρντ. Η Ελένη κούμπωσε καλά το γούνινο παλτό της γιατί το πρωινό κρύο ήταν διαπεραστικό. Πρώτα κάθισε η Χαριτάκη, και μετά επιβιβάστηκε η Ελένη. Τρείς άντρες και ο οδηγός φρουρούσαν δύο άοπλες γυναίκες.. Άγνωστο τι ειπώθηκε στη διαδρομή. Κανείς δεν θα το μάθει, ποτέ.

”Να φοβάσαι το σίδερο και το νερό!” της είχαν πεί πρίν χρόνια, διαβάζοντας τη μοίρα της. Φ

(*) αν δεν είχε υποχρεωθεί να φύγει από την Σχολή θα αποφοιτούσε το 1947.

Ο Ορθόδοξος Παπάζογλου άρχισε το Δημοτικό σχολείο στον Τύρναβο και το τελείωσε στο Πρότυπο Δημοτικό Θες/νίκης και κατά τα πρώτα έτη των γυμνασιακών του σπουδών φοίτησε στη Γερμανική Σχολή Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, αποφοίτησε όμως από το Αμερικανικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης «Ανατόλια» το 1947.

Το 1948, μετά από επιτυχείς εξετάσεις, γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονί­κης, απ’ όπου πήρε το πτυχίο του Ιατρού ακριβώς έξι χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 1954, με βαθμό «Λίαν Καλώς». Την ίδια χρονιά γράφτηκε μέλος του Ιατρι­κού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και του χορηγήθηκε άδεια εξάσκησης επαγγέλματος στην περιφέρεια τον Συλλόγου αυτού.

Από τον Ιούλιο του 1954 μέχρι το Μάρτιο του 1956 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ως Έφεδρος Ανθυπίατρος του στρατού ξηράς. Υπηρέτησε στη Β. Μακεδονία, στο Πετρίτσι και στο Σιδηρόκαστρο, ενώ ήδη από την 1η Σεπτεμβρίου του 1955 είχε γίνει δεκτή η αίτησή του να προσληφθεί ως άμισθος εσω­τερικός βοηθός στη Β’ χειρουργική Κλινική του Πα­νεπιστημίου Θεσσαλονίκης, προκειμένου να πάρει την ειδικότητα της Χειρουργικής. Από τότε υπηρέ­τησε ανελλιπώς στη Β’ Χειρουργική Κλινική υπό τη διεύθυνση όσων είχαν εκάστοτε την εντολή της έδρας, όπως ο Καθηγητής κ. Ν. Καβαζαράκης, ο εντεταλμένος υφηγητής κ. Ν. Αναγνωστίδης, ο κα­θηγητής κ. Κ. Τούντας, ο διευθυντής της Κλινικής κ. Γεράσιμος Μακρής.

Κατά τη διάρκεια της εκεί θητείας του συνέβαλε ουσιαστικά σε κάθε προσπάθεια δημιουργίας και προόδου, προώθησε ενέργειες που αφορούσαν στην ίδρυση Πειραματικού Χειρουργείου, στην ίδρυση Καρδιοχειρουργικού Εργαστηρίου, στην μεταφορά και εγκατάσταση της Κλινικής από το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ στο Γενικό Κεντρικό Νοσοκομείο. Πάρα πολύ σημαντική ήταν και η βοήθεια που προσέφερε στον τότε Διευθυντή της Κλινικής, τον κ. Γεράσιμο Μακρή, στην προσπάθειά του να δημιουργήσει Τμή­μα Χειρουργικής Περιφερικών Αγγείων και την πρώτη μονάδα στη Θεσσαλονίκη εντατικής νοση­λείας.

Στις 30 Ιανουαρίου 1958 διορίσθηκε οργανικός βοηθός στη Β’ Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστη­μίου Θεσσαλονίκης ενώ το Σεπτέμβριο του επόμενου έτους απέκτησε την άδεια ειδικότητας χειρουργού.

Το 1960 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με βαθμό «Άριστα».

Η σχετική εργασία που υποστήριζε είχε θέμα «Η επίδραση του πλάσματος αναρρωνυόντων καταγματιών επί της πωρώσεως.

Τον Ιανουάριο του 1961 μετά από πρόταση του Καθηγητή του ανανεώθηκε η θητεία τον ως βοηθού στην Κλινική ενώ το Μάιο τον 1963 διορίσθηκε Επι­μελητής Εργαστηρίου στη Β’ Χειρουργική Κλινική, μετά από πρόταση πάντα τον καθηγητή κ. Ν. Καβαζαράκη.

Ένα χρόνο μετά, το 1964, αναγορεύτηκε παμψηφεί Υφηγητής της Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υποβάλλοντας εργασία με θέμα «Η χρησιμοποίηση του φλεβικού αντί του αρτηριακού δικτύου των οπισθίων άκρων τον κυνός».

Το 1966 και μετά από εξετάσεις, έτυχε υποτροφίας τον British Council για το διάστημα από 15.10.1966 έως 15.12.1966, προκειμένου να ειδικευτεί και να μετεκπαιδευτεί στη Χειρουργική των Περιφερικών Αγγείων. Για το σκοπό αυτό παρακολούθησε εργα­σίες της Αγγειοχειρουργικής Κλινικής του Πανεπι­στημιακού Νοσοκομείου St. Thomas του Λονδίνου υπό την διεύθυνση του καθηγητή κ. Kinmonth. Ο καθηγητής Kinmonth πρόκειται για έναν από τους πρωτοπόρους της Αγγειοχειρουργικής στην Ευρώ­πη, εξειδικευμένος στη Χειρουργική των Λεμφαγ­γείων. Στην κλινική αυτή, η οποία αποτελούσε ότι πιο σύγχρονο από πλευράς οργάνωσης και εξοπλι­σμού παρακολουθούσε ενεργά τόσο την κλινική ερ­γασία και το Χειρουργείο, όσο και το Πειραματικό Χειρουργείο.

Παρακολούθησε επίσης στο Ακτινολογικό Τμή­μα, υπό την διεύθυνση του Lee Thomas, μεγάλο αριθμό αρτηριογραφιών, φλεφογραφιών και λεμφο­γραφιών. Ιδιαίτερα παρακολούθησε τον Frank Coc- kett, Consultant της πιο πάνω Κλινικής, ο οποίος ασχολείτο κυρίως με τη χειρουργική των φλεβών. Επιδόθηκε δε στην παρακολούθηση, τόσο της νοσο­κομειακής, όσο και της εξωνοσοκομειακής του ιατρι­κής δραστηριότητας. Στις 25 Νοεμβρίου 1966 του ζητήθηκε από το Ελληνικό Τμήμα του BBC να δώσει ραδιοφωνική συνέντευξη σχετικά με τις σπουδές του στην Αγγλία αλλά και με την κατάσταση της Χει­ρουργικής Περιφερικών Αγγείων στην Ελλάδα.

Επίσης, κατά τη διάρκεια της παραμονής τον στην Αγγλία, παρακολούθησε το Συνέδριο της Bri­tish Society of Gastroenterology και της British Surgi­cal Research Society. Επισκεπτόταν δε ανελιπώς τα νοσοκομεία St. Mary’s Hammersmith και St. Bartho­lomew, προκειμένου να παρακολουθήσει χειρουργι­κές επεμβάσεις από χειρούργους διαπρεπείς στο εί­δος τους.

Το Μάιο του 1967 ανανεώθηκε η θητεία του στη θέση του Επιμελητή της Β’ Χειρουργικής Κλινικής για τέσσερα ακόμη χρόνια.

Την ίδια χρονιά, κατόπιν αιτήσεώς του, το Coun­cil of Europe του χορήγησε υποτροφία για τη Μεγάλη Βρεττανία για να μετεκπαιδευτεί στη Βιολογία των Αιμοφόρων Αγγείων, για τρεις μήνες. Κατά την περίοδο αυτή παρακολούθησε την ερευνητική εργα­σία του Πειραματικού Χειρουργείου της Αγγειοχει­ρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκο­μείου του St. Thomas του Λονδίνου, υπό τη διεύθυν­ση του καθηγητή Ν. Browse. Ακόμη παρακολούθησε το Χειρουργείο της ίδιας Κλινικής και συμμετείχε σε όλες τις επιστημονικές της συγκεντρώσεις. Εδώ μελέ­τησε τη φυσιολογική κυκλοφορία της λέμφου και συμμετείχε στις έρευνες γύρω από τη φυσιολογία της φλεβικής κυκλοφορίας των κάτω άκρων. Είναι εν­δεικτικό για το υψηλό επίπεδο του Εργαστηρίου, το ότι εδώ για πρώτη φορά επιτεύχθηκε η ακτινοκινηματογραφική απεικόνιση της ύπαρξης βαλβίδων στα λεμφαγγεία, που λειτουργούσαν όπως και οι φλέβες.

Με τις θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις που απέκτησε σχετικές με τη Χειρουργική των Περιφερι­κών Αγγείων, μπόρεσε να εφαρμόσει επιστρέφοντας στη Β’ Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τόσο την Ακτινοδιαγνωστική του Κυκλοφορικού Συστήματος, όσο και την εγχειρητική των Περιφερικών Αγγείων. Έτσι, η Κλινική μπόρεσε να δεχτεί σημαντικό αριθμό ασθενών με σχετικά προβλήματα.

Ο Ορθόδοξος Παπάζογλου μπορεί να λεχθεί ότι είναι από τους πρωτεργάτες αν όχι ο πρώτος που εισήγαγε την χειρουργική των περιφερικών αγγείων στη Θεσσαλονίκη γιατί την εποχή εκείνη υπήρχαν μόνο οι καρδιοχειρουργοί, η δε ειδικότης του αγγειοχειρουργού δεν υφίστατο.

Από το 1971 και εξής εκαλείτο κατ’ επανάληψη από τη Γυναικολογική και Μαιευτική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για να ασκεί καθήκο­ντα Συμβούλου Χειρουργού σε θέματα Χειρουργι­κής και δη Αγγειοχειρουργικής. Ο Καθηγητής κ. Μαρουδής εξαίρει και επαινεί την συνεργασία μαζί του.

Στις 13 Οκτωβρίου 1972 εξελέγη από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλο­νίκης μόνιμος Επικουρικός Καθηγητής στην Τακτι­κή Έδρα της Β’ Χειρουργικής Κλινικής. Διορίσθηκε στη θέση αυτή στις 15.2.1973 και ανέλαβε τα καθήκοντά του λίγες μέρες αργότερα. Υπηρέτησε στη κλινική αυτή συνεχώς από το 1955 μέχρι το 1980, έχοντας διέλθει από όλες τις βαθμίδες της Πανεπιστημιακής Ιεραρχίας. Αποτελεί δε το μοναδικό στέλεχος που υπηρέτησε στην Κλινική αυτή όλο αυτό το χρονικό διάστημα των 25 χρόνων.

Κατά το διάστημα της Πανεπιστημιακής του θη­τείας, υπηρέτησε υπό τους εκάστοτε διατελέσαντες Διευθυντές της Β Χειρουργικής Κλινικής, όπως ο Τακτικός Καθηγητής Ν. Καβαζαράκης, ο Εντεταλ-μένος Υφηγητής Ν. Αναγνωστίδης, ο τακτικός καθηγητής

Κ. Τούντας και ο τακτικός καθηγητής Γ. Μακρής – Κουγιανός. Από όλους η εκεί θητεία και υπηρεσία του κρίθηκε άκρως αποδοτική και αξιό­λογη.

Μαζί με τον Καθηγητή Ν. Καβαζαράκη εργάστη­κε για την ίδρυση και για τη λειτουργία τόσο του Εργαστηρίου Καρδιοχειρουργικής όσο και του Πει­ραματικού Χειρουργείου, το οποίο για πρώτη φορά ιδρύθηκε και λειτούργησε στη Θεσσαλονίκη. Ο φόρ­τος εργασίας ήταν τόσο και το προσωπικό ανεπαρ­κές, ώστε δεν του ενέκριναν αίτηση που είχε υποβάλ­λει προκειμένου να του χορηγηθεί εκπαιδευτική άδεια.

Όταν τη διεύθυνση της Κλινικής ανέλαβε ο Καθη­γητής Γεράσιμος Μακρής, το 1967, συνεργάστηκε μαζί τους έως και το 1975.

Η συνεργασία αυτή εκτιμήθηκε πάρα πολύ από τον κ. Γεράσιμο Μακρή, ο οποίος χαρακτηριστικά είχε πει, κατά τη διάρκεια εκλογής του Ορθοδόξου Παπάζογλου ως Επικουρι­κού Καθηγητή, ότι «θα εθεώρην δε τον εαυτόν μου ευτυχή εάν η Σχολή μου επέτρεπε τη συνεργασία με τον υποψήφιο τούτον επί ανωτάτου επιπέδου».

Τα αποτελέσματα της συνεργασίας αυτής ήταν άκρως ουσιώδες. Υπό την καθοδήγηση του κ. Μακρή ιδρύθηκε στο Κεντρικό Νοσοκομείο Αμφιθέατρο 150 θέσεων, καθώς και βιβλιοθήκη, η οποία ήταν στη διάθεση των φοιτητών, όσο και των Ιατρών. Ακόμη λειτούργησε Πειραματικό Χειρουργείο, το οποίο με τον καιρό απέκτησε τέτοιο εξοπλισμό, ώστε να είναι δυνατή η εκτέλεση κάθε είδους πειράματος. Πολύ δύσκολη στάθηκε αλλά τελικά επιτεύχθη η λειτουρ­γία Μονάδας Εντατικής Παρακολούθησης δυνάμεως

4 κλινών, όπως επίσης και κεντρικού θαλάμου παρακολουθήσεως και πλήρους Εργαστηρίου μελέ­της των αερίων, του αίματος και της οξεοβασικής ισορροπίας.

Από τα πρώτα κιόλας έτη της σταδιοδρομίας του, ασχολήθηκε με την πειραματική και κλινική μελέτη των Περιφερικών Αγγείων, θέμα γύρω από το οποίο στήριξε και τη διατριβή του για Υφηγεσία και πραγ­ματοποίησε πάρα πολλές δημοσιεύσεις σχετικών ερ­γασιών, σε επιστημονικά ιατρικά περιοδικά, τόσο Ελληνικά όσο και ξένα.

Ο Ορθόδοξος Παπάζογλου από καιρό θεωρούσε σκόπιμη τη δημιουργία Αγγειοχειρουργικής Μονά­δας, στη Β’ Χειρουργική Κλινική, εξειδικευμένη στις παθήσεις των Περιφερικών Αγγείων. Η σκέψη του έγινε πραγματικότητα με την αμέριστη συμπαράστα­ση του Καθηγητή κ. Γεράσιμου Μακρή. Έτσι η Μο­νάδα λειτούργησε αποδίδοντας πλήρως τόσο νοσηλευτικώς και εκπαιδευτικώς, όσο και ερευνητικώς. Πολλές επιστημονικές εργασίες ήταν ο καρπός της έρευνας που πραγματοποιήθηκε μέσα στο πλαίσιο αυτής της Μονάδας, έρευνα η οποία συνέβαλε ου­σιαστικά και σημαντικά στο γενικότερο επιστημονι­κό έργο που συντελείτο.

Μετά το θάνατο του καθηγητή Γεράσιμου Μακρή ανέλαβε ο ίδιος τη διεύθυνση της Β’ Χειρουργικής Κλινικής. Με το ήθος και το κύρος που τον διακρί­νει, τόσο ως Επιστήμονα, όσο και ως άνθρωπο προσ­πάθησε και πέτυχε να ανταποκριθεί πλήρως στις υποχρεώσεις του, με αποτέλεσμα η λειτουργία της Κλινικής να αποβεί αρίστη. Σημαντική ήταν και η υποστήριξη και η τέλεια συνεργασία που είχε με τους υπολοίπους Ιατρούς συναδέλφους του, ώστε μπόρε­σαν να καλύψουν το όντως δυσαναπλήρωτο κενό της απώλειας του κ. Καθηγητή.

Μετά την πλήρωση της έδρας της Β’ Χειρουργικής Κλινικής, παρέμεινε συνεργαζόμενος σ’ αυτήν με τον νεοεκλεγέντα καθηγητή κ. Αλέξανδρο Μαρσέλο, συ­νεργασία η οποία ήταν άριστη. Ο ίδιος εκτελούσε τα καθήκοντα του Μονίμου Επικουρικού Καθηγητή.

Οι δραστηριότητες που ανέπτυξαν, τόσο οι διδα­κτικές – εκπαιδευτικές, όσο και οι ερευνητικές, αλλά και η νοσηλεία, ανεστάλησαν λόγω των σεισμών τον 1978 από τους οποίους το Κεντρικό Νοσοκομείο υπέστη σοβαρές βλάβες. Έτσι εγκαταστάθηκαν πρό­χειρα στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο, προκειμέ­νου να μη χαθεί η συνοχή των δραστηριοτήτων της Κλινικής.

Μετά από απόφαση της Ιατρικής Σχολής, που δημοσιεύτηκε και στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 25.5.1979, διορίσθηκε Μόνιμος Καθηγητής της Έκτακτης Αυτοτελούς Έδρας της Β’ Χειρουργικής Κλινικής. Εξακολούθησε όμως να συνεργάζεται με τη Β’ Χειρουργική Κλινική, διότι η νεοιδρυθείσα έδρα εστερείτο Πανεπιστημιακής Κλινικής και προ­σωπικού.

Με το θάνατο του καθηγητή Σφουγγάρη, ο οποίος υπήρξε και ένας από τους πρώτους δασκάλους του στη Χειρουργική, η Σχολή αποφάσισε να εγκαταστα­θεί η Έκτακτος Αυτοτελής Έδρα της Β’ Χειρουργι­κής Κλινικής στη Χειρουργική Κλινική του Β’ Νοσο­κομείου Ι.Κ.Α. Παρά τις έντονες προσπάθειές του για μια όσο το δυνατό καλύτερη και πληρέστερη λειτουργία της Κλινικής, εστάθη δύσκολο έως αδύ­νατο από τη στιγμή που αυτή εστερείτο πανεπιστη­μιακού προσωπικού και γενικότερα προϋποθέσεων που θα της επέτρεπαν να μετεκπαιδεύει και να ασκεί Ιατρούς, πολύτιμους για το έργο της. Παρά ταύτα με το προσωπικό της κλινικής του ΙΚΑ κατόρθωσαν και βελτίωσαν το επίπεδο λειτουργίας της Κλινικής η οποία άρχισε να αντιμετωπίζει πλέον και αγγειοχει­ρουργικά περιστατικά.

Το 1979 αναγορεύτηκε τακτικός καθηγητής και το 1991 πήρε την ειδικότητα τον Αγγειοχειρουργού, ειδικότητα που εγκρίθηκε για πρώτη φορά εκείνη τη χρονιά στην Ελλάδα.

Ως Καθηγητής Διευθυντής οργάνωσε τη Β2 Χει­ρουργική Κλινική στο Νοσοκομείο του ΙΚΑ, κατά την περίοδο 1980-1983. Μετά το 1983 ίδρυσε τη Β2 Χειρουργική Κλινική στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, στην οποία υπηρετεί μέχρι σήμερα. Η Κλινική διαθέτει τμήμα Γενικής Χειρουργικής και Αγγειοχειρουργικής και είναι σε θέση να εξασκεί Ιατρούς και να τους χορηγεί ειδικότητες στη Γενική Χειρουργική αλλά και στην Αγγειοχειρουργική. Στόχος του είναι να καταστήσει τη συγκεκριμένη Κλινική σε μια πρότυπη Πανεπιστημιακή Κλινική.

Το διδακτικό του έργο ξεκινά από το 1958, όταν από τον τότε Διευθυντή της Έδρας κ. Ν. Καβαζαράκη, του ανετέθη η διδασκαλία των φροντιστηριακών μαθημάτων των πεμπτοετών φοιτητών της Ιατρικής. Στη συνέχεια ανέλαβε και την Κλινική άσκηση στους θαλάμους των τριμηνιτών εκτοετών φοιτητών. Από το πανεπιστημιακό έτος 1960-1961 ο κ. Καθηγητής Ν. Καβαζαράκης του ανέθεσε να διδάσκει από την έδρα ώρες διδασκαλίας του μαθήματος της Χειρουρ­γικής Κλινικής, σε φοιτητές Ιατρικής του Ε’ έτους.

Όταν το 1963 διορίσθηκε Επιμελητής ανέλαβε ακόμη και την εκπαίδευση Ιατρών που ειδικεύοντο στη Β Χειρουργική Κλινική.

Το 1965 μετά από απόφαση του Υπουργείου Υγείας, δίδαξε για έξι μήνες θεωρία και πράξη Χει­ρουργικής στο Γενικό Νοσοκομείο Βέροιας.

Το 1968 ο Καθηγητής και Διευθυντής της Β’ Χει­ρουργικής Κλινικής κ. Γεράσιμος Μακρής του ανέ­θεσε την από έδρας διδασκαλία των «Χειρουργικών παθήσεων των Περιφερικών Αγγείων» στους φοιτη­τές του Ε’ έτους. Παράλληλα είχε την ευθυνη της εκπαίδευσης των ασκούμενων στη Β’ Χειρουργική Κλινική διμηνιτών εκτοετών φοιτητών. Εκτός από τις διδακτικές επισκέψεις σε θαλάμους, τις παρακο­λουθήσεις στο Χειρουργείο, καθιερώθηκε η εβδομα­διαία ανάπτυξη διαφόρων θεμάτων στο Αμφιθέα­τρο, με τους φοιτητές, και ακολούθως, μετά την τρίμηνη άσκησή τους, η σχετική εξέταση, προς έλεγ­χο της επιδόσεώς τους. Ακόμη ανέλαβε την σε πρα­κτικό επίπεδο, επί κλίνης και θεωρητικά εξέταση των επί πτυχίω εκτοετών φοιτητών.

Από το Πανεπιστημιακό έτος 1970-1971 ανέλαβε τη διδασκαλία του μαθήματος της Χειρουργικής Κλινικής. Τη διδασκαλία του ιδίου μαθήματος συνέ­χισε και ως Επικουρικός Καθηγητής της Β’ Χειρουρ­γικής Κλινικής.

Για την εκπαίδευση των ασκούμενων Ιατρών είχε προγραμματίσει τακτικές διδακτικές επισκέψεις στους θαλάμους, αλλά και διδασκαλία κατά την εκτέλεση Χειρουργικών Επεμβάσεων. Πάντα δε πα­ρακολουθούσε και ενθάρρυνε τους φοιτητές του στην εκπόνηση των εργασιών τους, πολλές από τις οποίες δημοσιεύτηκαν και άλλες αποτέλεσαν θέματα διδακτορικών διατριβών.

Σε συνεργασία με τον Καθηγητή κ. Γεράσιμο Μακρή καθιέρωσε εβδομαδιαίες επιστημονικές συγκε­ντρώσεις του προσωπικού της Κλινικής, κατά τη διάρκεια των οποίων γινόταν βιβλιογραφική ενημέ­ρωση , αλλά και συζητήσεις πάνω σε διαγνωστικά και θεραπευτικά προβλήματα ασθενών της Κλινικής. Ακόμη πραγματοποιούντο επιστημονικές συγκε­ντρώσεις των Ιατρών και όλων των Κλινικών και Εργαστηρίων του Νοσοκομείου που ήταν ανοικτές και σε όλους τους γιατρούς της πόλης. Στις συναντή­σεις αυτές συχνά παρευρίσκοντο και άλλοι Πανεπι­στημιακοί και μη συνάδελφοι προς ανταλλαγή από­ψεων.

Ο Ορθόδοξος Παπάζογλου είναι μέλος πολλών Επιστημονικών Ελληνικών και ξένων διεθνών. Εταιρειών. Έτσι είναι, τακτικό μέλος της Ιατρικής Εταιρείας Θεσσαλονίκης, τακτικό μέλος της Ελληνι­κής Χειρουργικής Εταιρείας, τακτικό μέλος της Ελ­ληνικής Βιοχημικής Εταιρείας, τακτικό μέλος της της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας, membre titulaire de la Societe Internationale de Chirurgie, membre de la Societe Europeene de Chirurgie Cardiovasculaire, member of the European Society of Expe­rimental Surgery, member of the International Colle­ge of Angiology, μέλος της Ελληνικής Αγγειολογικής Εταιρείας και τέλος ιδρυτικό στέλεχος και μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Εφαρμογής Υπε­ρήχων στην Ιατρική και Βιολογία και της Ελληνικής Αγγειοχειρουργικής Εταιρείας.

Σε όλη τη διάρκεια της επιστημονικής του θητείας και καριέρας, συνέβαλε και συμβάλλει με κάθε τρό­πο στην εκπόνηση διατριβών πολλών συναδέλφων του, όπως των κυρίων Γ. Παρασκευά, Στ. Μιχαλόπουλου, I. Ζαμπάκου, Ευθ. Γιακουστίδη, Α. Αντωνιάδη,

Ν. Γαλάνη, Κ. Ατματζίδη, Β. Δαλαϊνα, Δ. Παπαδημητρίου, Α. Σούπαρη και πολλών άλλων, συνολικά 32.

Έχει λάβει μέρος σε πάρα πολλά Πανελλήνια. Πανευρωπαϊκά και Παγκόσμια Επιστημονικά Ια­τρικά Συνέδρια, θέλοντας να παρακολουθεί και να ενημερώνεται συνεχώς και ανελλιπώς πάνω στις εξε­λίξεις της Επιστήμης του. Επίσης δέχθηκε προσκλή­σεις να ομιλήσει και να αναπτύξει ιατρικής φύσεως θέματα τόσο σε Συνέδρια και Σεμινάρια, όσο και σε Στρογγυλές Τράπεζες. Με δική του ευθύνη και πρω­τοβουλία διοργανώθηκαν Επιστημονικές συνεδριά­σεις της Κλινικής με τους Ιατρικούς Συλλόγους Κα­βάλας, Τρικάλων, Κοζάνης, Βόλου και Λεμεσού. Η επιτυχία των Συνεδριάσεων ήταν τόσο ουσιαστική και εποικοδομητική ώστε όλοι οι συνάδελφοι λοιπών Συλλόγων εκδήλωσαν ενδιαφέρον για επα­νάληψη των Συνεδριάσεων.

Ακόμη έχει δώσει διαλέξεις επί χειρουργικών θε­μάτων γενικού ενδιαφέροντος και εντός του πλαι­σίου των ενημερωτικών εκδηλώσεων του Πανεπιστη­μίου προς την ύπαιθρο και συγκεκριμένα προς τις πόλεις Κιλκίς, Νάουσα, Καβάλα, Δράμα και Φλώ­ρινα.

Σε συνεδρίαση της ιατρικής Εταιρείας Θεσσαλο­νίκης με τον Ιατρικό Σύλλογο Βόλου επέδειξε κινη­ματογραφική ταινία, σχετική με το θέμα το οποίο ανέπτυξε, ενώ στις 25.11.1966 έδωσε ραδιοφωνική συνέντευξη στο Λονδίνο στο Ελληνικό τμήμα του BBC, η οποία σχετιζόταν με τις σπουδές του στην Αγγλία καθώς και με την εδώ κατάσταση περί της Χειρουργικής των Περιφερικών Αγγείων.

Στα πλαίσια άλλων δραστηριοτήτων που ανα­πτύσσει ήταν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Ιδρύματος Εξυπηρετήσεως Πανεπιστη­μίων, διετέλεσε Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Αγ- γειολογικής Εταιρείας για την περίοδο 1980-1981, είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του Ιατρι­κού Περιοδικού «Ελληνική Ιατρική», καθώς και του περιοδικού «Γαληνός».

Ακόμη, διετέλεσε Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου Λοι­μωδών Νόσων Θεσσαλονίκης.

Μετά το διορισμό του ως Επικουρικού Καθηγητή συνέγραψε το πρώτο μέρος βιβλίου που αφορούσε στις παραδόσεις του από Αμφιθεάτρου με τίτλο «Αι χειρουργικοί παθήσεις των Περιφερικών Αγγείων».

Το βιβλίο εγκρίθηκε από την Ιατρική Σχολή ως διδακτικό και διανέμεται δωρεάν σε φοιτητές του Ε’ έτους της Ιατρικής από το 1974. Επίσης έχει εκπονή­σει περισσότερες από 200 επιστημονικές εργασίες, οι οποίες έχουν δημοσιευθεί σε Ελληνικά και ξένα, διεθνούς κύρους ιατρικά περιοδικά.

Παντρεύτηκε το 1957 με τη Σουλτάνα – Ηλέκτρα Καμιτάκη της οποίας η καταγωγή είναι από την Κωνσταντινούπολη, ενώ η ίδια γεννήθηκε στη Θεσ­σαλονίκη. Η σύζυγός του διδασκάλισσα της Γαλλι­κή: ασχολείτο με τα οικιακά και την ανατροφή των παιδιών τους. Το 1958 απέκτησαν την κόρη τους Δομινίκη – Δελφίνη, η οποία σπούδασε Φυσικοθεραπεύτρια, με ειδικότητα στα σπαστικά και στα με εγκεφαλική δυσλειτουργία παιδιά. Σή­μερα εργάζεται στο ΕΑΕΠΑΠ. Το 1960 γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος. Είναι Διδάκτωρ Ιατρός, έχει ειδικό­τητα Χειρουργού και τώρα μετεκπαιδεύεται στην Αριζόνα U.S.A. πάνω στην Ενδοαγγειακή Χει­ρουργική. Τα παιδιά του, του έχουν χαρίσει και εγγόνια, η κόρη του δύο εγγονούς, τον Αναστά­σιο Αθανασιάδη και τον Ορθόδοξο Αθανασιάδη, και ο γιος του μια εγγονή και έναν εγγονό, την Ηλέκτρα Παπάζογλου και τον Ορθόδοξο Παπάζογλου του Κωνσταντίνου.

Ο Δημήτρης Γιάκας συνοδεύει τη σοπράνο Άννυ Φασσέα και τον βαρύτονο Γιώργο Ιατρού στη συναυλία – αφιέρωμα στο “Bel Canto“ με μουσικά κομμάτια των Rossini, Bellini και Donizetti. Θα ακουστούν γνωστές άριες και ντουέτα από τις όπερες Lucia di Lammermoor, Don Pasquale, Sonnambula, I puritani, Guillaume Tell κ.ά.

Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β&Μ Θεοχαράκη, Βασιλίσσης Σοφίας 9 & Μέρλιν 1, τηλέφωνο 210 3611206

Ημερομηνία/Ώρα: Πέμπτη 07/11/2024, στις 20:30

https://thf.gr/el/events/afieroma-sto-bel-canto-me-erga-bellini-donizetti-rossini-k-a/

(*) αν δεν είχε υποχρεωθεί να φύγει από την Σχολή θα αποφοιτούσε το 1930.

Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε το 1912 στην Αθήνα από ευκατάστατη οικογένεια και ήταν αδελφή του στελέχους του ΚΚΕ Λευτέρη Αποστόλου. Φοίτησε στη Γερμανική Σχολή και εμφανίζεται στο Μαθητολόγιο του 1926-27 στην Β’ τάξη σε ηλικία 15 και του 1927-28 στη Γ’ τάξη σε ηλικία 16 ετών.

Σε μικρή ηλικία έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και αργότερα μέλος του ΚΚΕ. Συμμετείχε στο Παγκόσμιο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο Γυναικών το οποίο έγινε στο Παρίσι, ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας. Επί δικτατορίας της 4ης Αυγούστου συνελήφθη και βασανίστηκε ενώ ανέλαβε γραμματέας του Γραφείου της ΟΚΝΕ Μακεδονίας – Θράκης.

Ήταν παντρεμένη με τον γιατρό Γιάννη Σιδερίδη, στέλεχος του ΚΚΕ, που το 1943 πέθανε από πείνα στην Ακροναυπλία. Το 1939 γέννησε στην εξορία την κόρης της Αγνή.

Το 1942 ενώ είχε παραδοθεί στις κατοχικές δυνάμεις από το προηγούμενο καθεστώς κατάφερε να δραπετεύσει από το Τμήμα Μεταγωγών Αθηνών αφού πρώτα είχε μεταχθεί σε νοσοκομείο. Θα γίνει σταδιακά υπεύθυνη της εθνικοαπελευθερωτικής αλλά και φεμινιστικής οργάνωσης Λεύτερη Νέα, ενώ αργότερα έγινε μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ και επικεφαλής της προπαγάνδας της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ. Στην Αντιστασιακή οργάνωση Λεύτερη Νέα, η Ηλέκτρα Αποστόλου προσπαθούσε να περάσει την νοοτροπία ότι η γυναίκα θα απελευθερωθεί με την ενεργή συμμετοχή της στους κοινωνικούς αγώνες. Προσπαθούσε να πείθει τις γυναίκες μέλη της οργάνωσης να παίρνουν το λόγο, γενικά να πράττουν. Οργανώθηκαν συνεργεία αποκλειστικά από γυναίκες που έγραφαν συνθήματα στους τοίχους. Τον Φλεβάρη του 1943 η Λεύτερη Νέα αυτοδιαλύεται και ενσωματώνεται στην ΕΠΟΝ.

Τον Ιούλιο του 1944 συνελήφθη από την Ειδική Ασφάλεια για την αντιστασιακή της δράση, βασανίστηκε και δολοφονήθηκε στο ξενοδοχείο Κρυστάλ στην οδό Ελπίδας 3, που ήταν και η έδρα της Ειδικής Ασφάλειας. Η γνωστή στιχομυθία που πήρε μέρος κατά την ανάκριση της στην Ασφάλεια – Από πού είσαι;- Από την Ελλάδα!- Πού κατοικείς;- Στην Ελλάδα!- Πώς σε λένε;- Είμαι Ελληνίδα!- Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου;- Όλοι οι Έλληνες! έχει καταγραφεί, και δεν είναι εξιδανικευμένη αφήγηση. Το πτώμα της βρέθηκε πλήρως βασανισμένο στις 26 Ιουλίου 1944 στους δρόμους της Αθήνας.

Η Ειρήνη Λάκωνος του Κλέαρχου γεννήθηκε το 2013 και ήταν κόρη του ποιητή και θεατρικού μεταφραστή Κ. Καρθαίου (Κλέανδρος Λάκων ήταν το πραγματικό του όνομα). Εμφανίζεται στα Μαθητολόγια της Αραχώβης το έτος 1926 στην Β’ τάξη του Ελληνικού Σχολείου και παραμένει εως το 1931 στην Ε’ Γυμνασίου. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Ρένα Καρθαίου υπήρξε εξαίρετη δημιουργός με πλούσια κατάθεση στην ποίηση γενικά και στην ποίηση για παιδιά ειδικότερα, με σημαντικότατη συμβολή και στον μεταφραστικό τομέα, με πολλά βραβεία και διακρίσεις. Δημοσίευσε ποιήματα, πεζά και μεταφράσεις, έγραψε ποίηση για παιδιά και καταξιώθηκε ως μία από τις πιο σημαντικές εκπροσώπους της ελληνικής παιδικής και νεανικής ποίησης. Πολλά ποιήματα της είναι μεστά εθνικού περιεχομένου ενώ σε άλλα η θεματολογία τους περιστρέφεται σε ζητήματα εξιδανίκευσης της φύσης και της υπαίθρου.

Από το 1955 πρωταγωνίστησε μαζί με άλλες γυναίκες συγγραφείς στην ίδρυση μια γυναικείας ένωσης, που αγαπά την γραφή και τους νέους. Το 1963 εξέδωσε, μαζί με τον σύζυγό της δημοσιογράφο Αντώνη Μπρούσαλη, το περιοδικό “Η Πλώρη”, με σκοπό την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας. Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη συλλόγων, όπως η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά και ο Κύκλος Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 στράφηκε σχεδόν αποκλειστικά στην παιδική λογοτεχνία, ιδιαίτερα στην ποίηση, την οποία ανανέωσε αισθητικά και θεματολογικά. Η ποίησή της έχει θεματικούς πυρήνες τη φύση και το παιδί και διακρίνεται για την τεχνική της αρτιότητα (με προτίμηση στην παραδοσιακή στιχουργική), την αμεσότητα, το χιούμορ και τη ζωντάνια. Συνεχίζει την παράδοση των ποιητών Γεωργίου Βιζυηνού, Αλέξανδρου Πάλλη, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Βασίλη Ρώτα, Μιχαήλ Στασινόπουλου, με απηχήσεις από τη σύγχρονή της παιδική γερμανική και σουηδική ποίηση (πηγή: σαν σήμερα). (περισσότερα…)

O Gerd Hermjacob δίδαξε Βιολογία με επιπλέον μαθήματα τα Αγγλικά και Γεωγραφία στην Σχολή από 1965 έως το 1973, όμως αγάπησε την Ελλάδα και την επικσκέπτεται τακτικότατα. Ο Άρις Μασουρίδης επικοινώνησε με τον γιό του, Peter, και εκείνος μας έστειλε ένα άρθρο με τίτλο “Erinnerungen an Orchideenjahre in Griechenland”, αποτέλεσμα της πολύχρονης μελέτης του της τοπικής χλωρίδας και πανίδας στην περιοχή του Μαραθώνα, παράλληλα με την εργασία του ως καθηγητής.

(περισσότερα…)

Ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος κ. Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ και η κ. Έλκε Μπύντενμπεντερ επισκέπτονται από τις 29 έως τις 31 Οκτωβρίου 2024 την Ελληνική Δημοκρατία.

Ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος κ. Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ και η κ. Έλκε Μπύντενμπεντερ επισκέπτονται από τις 29 έως τις 31 Οκτωβρίου 2024 την Ελληνική Δημοκρατία. Το εύρος και το βάθος των ελληνογερμανικών σχέσεων αντικατοπτρίζονται στα θέματα, στα οποία θα επικεντρωθεί αυτή η επίσκεψη: από την ιστορική μνήμη, τις πολιτικές προκλήσεις, όπως μετανάστευση και βιωσιμότητα, έως τη συνεργασία στους τομείς της οικονομίας, της επιστήμης και του πολιτισμού.

Στις 29 Οκτωβρίου ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος κ. Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ και η κ. Έλκε Μπύντενμπεντερ, συνοδευόμενοι από την Προέδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου, θα επισκεφτούν τον χώρο του μελλοντικού Μουσείου Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη. Στη συνέχεια έχει προγραμματιστεί μία συζήτηση στο Ινστιτούτο Γκαίτε σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση των ελληνογερμανικών σχέσεων. Το απόγευμα ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος κ. Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ και η κ. Έλκε Μπύντενμπεντερ θα μεταβούν στην Αθήνα, όπου και θα επισκεφτούν τις εγκαταστάσεις παραγωγής της Boehringer Ingelheim. Το βράδυ πρόκειται να πραγματοποιηθεί επίσκεψη σε ένα καλλιτεχνικό ατελιέ και ανταλλαγή απόψεων με καλλιτέχνες και καλλιτέχνιδες της Μπιενάλε της Αθήνας. (περισσότερα…)

Κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο που έγραψε η νομικός και ιστορικός Λύντια Βελισσαρίου – Τρίχα: “Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος: Ο εμπνευστής του συνταγματικού κράτους” (εκδόσεις Πατάκη).

Η συγγραφέας Λύντια Βελισσαρίου – Τρίχα σπούδασε νομικά στην Αθήνα και από το 1987 ασχολείται με την έρευνα της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Έχει επεξεργασθεί το αρχείο του Χαρίλαου Τρικούπη και καρπός της μακράς της ενασχόλησης είναι τα δύο προηγούμενα βιβλία της: Χαρίλαος Τρικούπης – Ο πολιτικός του «Τις πταίει;» και του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν» και Σπυρίδων – ο άλλος Τρικούπης (1788 – 1873).

Ο τίτλος του βιβλίου αυτού θα μπορούσε κάλλιστα να είναι «Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Ο αδικημένος της Ιστορίας». Ο Μαυροκορδάτος υπήρξε και εξακολουθεί μέχρι σήμερα να είναι μια προσωπικότητα εξαιρετικά γοητευτική, αλλά και ιδιαίτερα αδικημένη, καθώς θεωρείται ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους πολιτικούς της εποχής του. Ωστόσο σήμερα, διακόσια χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση, με την επανεκτίμηση προσώπων και γεγονότων, επιβεβαιώνεται πλέον ότι πρόκειται για μια μοναδική μορφή. Είναι ένας από τους πιο προικισμένους Έλληνες και τους σημαντικότερους πολιτικούς μας, εκσυγχρονιστής, φιλελεύθερος, πολύ μορφωμένος και βαθύτατα συνταγματικός, που ταυτίστηκε όσο κανένας άλλος με τις συνταγματικές εξελίξεις του τόπου.

https://www.patakis.gr/product/682902/patakis-nees-kuklofories-ana-kathgoria-anthropistikes-kai-koinonikes-episthmes/Aleksandros-Maurokordatos-O-empneusths-tou-suntagmatikou-kratous/

Ο Γεράσιμος Μονοκρούσος εντόπισε ένα αφιέρωμα (απόσπασμα από την ομιλία) του Καθηγητή Δημήτρη Τομπαΐδη, Πρέδρου της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών (1990-2010) στο facebook:

21 Οκτωβρίου 2007

Φιλολογικό μνημόσυνο για τον Οδυσσέα Λαμψίδη

ΜΝΗΜΗ ΟΔΥΣΣΕΑ ΛΑΜΨΙΔΗ

Νέα Σμύρνη, 21-10-2007

[Απόσπασμα από την ομιλία του Καθηγητή Δημητρίου Τομπαΐδη]

«Η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών δεν μπορούσε να αγνοήσει ή να μείνει απαθής μπροστά στο γεγονός του θανάτου του Οδυσσέα Λαμψίδη, ενός έγκριτου φιλολόγου και βυζαντινολόγου διεθνούς εμβέλειας, και ενός από τους σημαντικότερους προέδρους της. Ο θάνατός του μας λύπησε βαθιά και μας καταστενοχώρησε όλους, γιατί χάθηκε ένας πολύ σημαντικός άνθρωπος και ένας εξαίρετος επιστήμονας. Μοναδική παρηγοριά μας αποτελεί το σπουδαίο, σε ποσότητα και ποιότητα, έργο του – αδιάψευστη μαρτυρία για τον άνθρωπο Οδυσσέα Λαμψίδη και για τη δράση του εν ζωή. Έτσι αυτή η σημερινή λιτή – αλλά ουσιαστική, ελπίζω – εκδήλωση της Ε.Π.Μ. αποτελεί φόρο τιμής και μνήμης στον διακεκριμένο επιστήμονα και για πολλά χρόνια λαμπρό πρόεδρο της Επιτροπής μας, η οποία ευτύχησε να έχει έναν πρόεδρο του αναστήματός του.

(περισσότερα…)

Αφορμή για την αναφορά αυτή για την οποία δηλώνω εξ΄ αρχής, ότι είμαι ο πλέον αναρμόδιος να παραθέσω αποτελεί το ξεφύλλισμα του βιβλίου γυμνασιάρχη – φιλόλογου Δρ. Γιώργου Δημητράκου με τίτλο “Απολογισμός και απολογία”.

To βιβλίο αυτό αποτελεί φόρο και αποκατάσταση τιμής του εκτελεσμένου κομμουνιστή και αγωνιστή της εθνικής αντίστασης Σταύρου Δημητράκου, ο οποίος καταδικάσθηκε από στρατοδικείο της Θεσσαλονίκης ως αρχηγός δικτύου κατασκόπων και εκτελέσθηκε στο Γεντί Κουλέ την 29.04.1948.

Σύμφωνα με τον προλογίσαντα την έκδοση (Εκδόσεις Πολύτυπο 1991) Γιάννη Χαρατσίδη, το βιβλίο αυτό είναι καρπός βαθιάς ιστορικής γνώσης και έρευνας. Δεν γράφηκε μόνο για να περιφρουρήσει την υστεροφημία του αδελφού του. Γράφηκε για να δώσει την δυνατότητα , τα στοιχεία που προσκομίζει να συνεκτιμηθούν από τους μελετητές, που αναζητούν την ανάδειξη της αντικειμενικής αλήθειας μέσα από την πολυεδρική διάσταση των γεγονότων την εσωτερική δυναμική των πολύπλοκων σχέσεων και αλληλοεξαρτήσεων, οι οποίες διαμόρφωσαν την σκοτεινή εκείνη περίοδο.

Το να ανακαλούμε όλο και εντoνότερα στην μνήμη μας την πρωτοφανούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο εθνική δοκιμασία και τον συνακόλουθο αφανισμό ανθρωπίνων ζωών και εθνικού πλούτου κατά την φοβερή δεκαετία 1940 -1950 μας παραινεί ένας από τους λιγοστούς εναπομείναντες πνευματικούς ταγούς , ο Μίκης Θεοδωράκης, στην πρόσφατη του επιστολή στον Γιώργο Λακόπουλο των Νέων. Διερωτάται ο μουσικοσυνθέτης : Μήπως εάν ο τότε τόσο παρeξηγημένος (δικός μου χαρακτηρισμός) πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς είχε ενδώσει στις απαιτήσεις του άξονα να είχε αποφύγει η περιορίσει αισθητά τις φοβερές μη προβλέψιμες αλυσιδωτές επιπτώσεις της αστείρευτης εκατόμβης. Σήμερα ζητιέται η πλήρης υποταγή της οικονομίας, ο απεμπολισμός της γεωπολιτικής αυτοτέλειας και της ιστορικότητας της Ελλάδας. Αντί για την διέλευση των στρατευμάτων τότε, μας επιβάλλεται τώρα η επέλαση των ξένων τραπεζιτών και δανειστών συνεπικουρουμένων απ;o την ντόπια ηγεμονική ελίτ. Όπως παρατηρεί ο οικονομολόγος κ. Γιώργος Κωστούλας , η σκέψη της και η δράση τους είναι ετερόφωτη, ετεροκατευθυνόμενη, βαθύτατα ομογενοποιημένη και συμπλεγματική. Κάθε ιδιομορφία, ετεροχρωμία είναι γι΄ αυτούς κοπιώδης, παράτολμη και εν τέλει ανεπιθύμητη. Αδυνατούν να σκεφθούν τον εαυτό τους και τον τόπο με όρους άλλους εκτός των κολεγιακών εγχειριδίων.

Παραθέτω βιογραφικό σημείωμα (λήμμα από το προαναφερόμενο βιβλίο) του λαμπρύναντος το εκπαιδευτικό μας σύστημα φιλόλογου Δρ. Γιώργου Δημητράκου (1909-1997), ο οποίος δίδαξε στην Γερμανική Σχολή Θεσσαλονίκης ( 1938-1944) και Αθηνών (1954-1982). (περισσότερα…)

Ο Μάρκο Στρύκερ είναι απόφοιτος του ’88 και υποβάλλει υποψηφιότητα στις Εκλογές του ΕΒΕΑ στις 30 Νοεμβρίου, 1 & 2 Δεκεμβρίου 2024 με τον συνδυασμό «Άλμα Μπροστά» του Γιάννη Μπρατάκου.

Είναι εκλεγμένο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΒΕΑ από το 2011 και Πρόεδρος του Τμήματος Υπηρεσιών από το 2017, και του προτάθηκε να ξανασυμμετάσχει ως υποψήφιος στο Τμήμα Υπηρεσιών από τον Πρόεδρο του συνδυασμού. (περισσότερα…)

Οι καθηγητές που έχουμε επιλέξει φαίνεται ότι είναι σχεδόν όλοι “φιλόλογοι”. Τούτο συμβαίνει διότι οι μαθηματικοί, οι φυσικοί, οι χημικοί, οι βιολόγοι ήταν και είναι Γερμανοί. Είχαμε δε την τύχη οι ‘Ελληνες φιλόλογοι, ιστορικοί και θεολόγοι να είναι πραγματικά “τεράστια μεγέθη”, από τον Γιώργο Δημητράκο έως τον Ιδομενέα Παπαδάκη, τον Οδυσσέα Λαμψίδη, τον Νίκο Ασωνίτη, τον Αλέκο Παπαγεωργίου, τον Παναγιώτη Στάμο και τον Τίμο Δημόπουλο, που οι παλαιότεροι είχαν την τύχη να τους έχουν απέναντί τους καθημερινά, αφήνοντας επάνω μας ίχνη που δεν ξεβάφονται. Μάθαμε Όμηρο και Παπαδιαμάντη και διδαχθήκαμε τη γλώσσα σε μία πολύ δύσκολη περίοδο καλύτερα από το αν πηγαίναμε σε ελληνικά σχολεία.

Με αφορμή την Επέτειο της 28ης Οκτωβρίου και των χρόνων που ακολούθησαν, δημοσιεύουμε ένα τεύχος του περιοδικού “Ο Μικρός Ήρως” με τίτλο “Το Σάλπισμα της Νίκης”, όπου, συμπτωματικά, γίνεται αναφορά σε μία “Ειρήνη Φίλτσου”, η οποία όμως παρουσιάζεται ως 20άρα το ’40, άρα θα έπρεπε να έχει γεννηθεί το 1920, γεγονός που δεν ταιριάζει με την “δασκάλα” Φίλτσου, που πρέπει να ήταν γεννημένη περίπου το 1904-1905:

Ο Γιώργος Θαλάσσης, ή “παιδί-φάντασμα”, είναι χαρακτήρας του ελληνικού κόμικ Μικρός Ήρως…