 |
|
 |
|
 |
|
|
Αθανάσιος. Π. Απέργης |
|
Θανάσης Απεργης |
Ο Θανάσης Απέργης έδωσε μία ομιλία στο Πνευματικό Κέντρο Πανόρμου στην Τήνο στον αύλειο χώρο του Μουσείου Τηνίων Καλλιτεχνών στο πλαίσιο της εκδήλωσης με θέμα «Τήνος και Μικρά Ασία: 100 χρόνια από την καταστροφή» τηνΚυριακή, 28 Αυγούστου 2022.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΚΟΥ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Π. ΑΠΕΡΓΗ
(Τήνος-Σμύρνη-Αθήνα)
Ο Αθανάσιος. Π. Απέργης στην πλημμυρισμένη αυλή του Δελφινίου Απόλλωνος της Μιλήτου, το 1907.(Φωτογραφία από το προσωπικό αρχείο του Hubert Knackfuß, που δημοσιεύτηκε στο εξώφυλλο των αρχαιολογικών πρακτικών των G. Kawerau, A. Rehm: Das Delphinion in Milet, Berlin 1914, Ευγενική παραχώρηση Dr. Ioannis Panteleon)
Κυρίες κ Κύριοι,
Κατ΄ αρχή θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο καθώς τα μέλη του Πνευματικού κέντρου Πανόρμου Τήνου «Γιαννούλης Χαλεπάς», που μου παραχώρησαν το βήμα για αυτή τη παρουσίαση. Ομολογώ παράλληλα ότι είμαι συγκινημένος μιας και η παρουσίαση αυτή πραγματοποιείται στο προαύλιο του κτιρίου «Μουσείου Τηνίων Καλλιτεχνών» δωρεά των γονιών μου στην ιδιαίτερη τους πατρίδα, αλλά και από την παρουσία απογόνων των Απέργηδων και των Καπαρίαδων.
Πριν από 3 χρόνια ξεκινώντας μια έρευνα στο Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αθήνας για τον βίο και τα έργα του αρχιτέκτονα Παναγιώτη Σούρσου, ανακάλυψα σε δημοσιεύσεις των αρχαιολογικών ανασκαφών του 19ου αιώνα στη Μικρά Ασία, αναφορές στο όνομα του μαρμαροτεχνίτη παππού μου, Αθανασίου Π. Απέργη. Για τη βοήθεια που μου προσφέρθηκε θέλω να ευχαριστήσω την Διευθύντρια του Ινστιτούτου στην Αθήνα κ Katja Sporn, την Αρχαιολόγο Ερευνήτρια κα. Katharina Brand και την αντίστοιχη ερευνήτρια κα Αλεξάνδρα Kankeleit στο Βερολίνο. Ξεχωριστές ευχαριστίες θέλω να απευθύνω στον Ελληνογερμανό αρχαιολόγο Dr. Ιωάννη Παντελέων του πανεπιστημίου του Bochum, για την πολύτιμη βοήθεια του. Και φυσικά στους κ.κ. Αλέκο Φλωράκη και Κώστα Δανούση καθώς και τον πατέρα Μάρκο Φώσκολο για τα κατά καιρούς διαφωτιστικέςά δημοσιεύσεις τους
Ζητώ όμως την κατανόηση σας, για τα μη επιβεβαιωμένα γεγονότα που εμφανίζονται σ’ αυτή την παρουσίαση, και οφείλονται σε προφορικές μαρτυρίες της οικογένειας Απέργη και Καπαριά αφού οποιοδήποτε γραπτό στοιχείο, κάηκε στην καταστροφή της Σμύρνης το 1922.
Τήνος
Η πρώτη έγγραφη μαρτυρία με το επίθετο Απέργης, εμφανίζεται σε κτιτορική επιγραφή του 1661 της Ιεράς Μονής της Βάνης στην Τήνο με την αναφορά του πρωτομάστορα Ιωάννη Απέργη του Κοντο-Φραντζέσκου. Ενώ αντίστοιχη αφιερωματική επιγραφή του 1681 είναι εντοιχισμένη στον Ιερό ναό του Άγίου Δημητρίου στον Πύργο της Τήνου. Εξάλλου στην Τήνο υπήρχε μικρός οικισμός με το όνομα «Απεργάδος», που κατά την προφορική παράδοση ήτανε η κοιτίδα των Απέργηδων και κατοικείτο μέχρι και τις αρχές του περασμένου αιώνα. Το δε όνομα Απέργης απαντάται σε όλη την Τήνο και είναι η δεύτερη πολυπληθέστερη ομάδα οικογενειών στο νησί όπως αναφέρει ο πατήρ Μάρκος Φώσκολος στο βιβλίο του για την Ωξωμεριά της Τήνου
Οι πληροφορίες μας βασίζονται σε οικογενειακές εξιστορήσεις και ελάχιστα ντοκουμέντα. Ο Αθανάσης Απέργης πρώτος γιος του Πέτρου Απέργη και της γυναίκας του Σταματικής, το γένος Μαυρομαρά, γεννήθηκε το 1860 στον Πύργο της Τήνου. Ώσπου να τελειώσει ο μικρός Αθανάσης το τετρατάξιο δημοτικό σχολείο ο πατέρας του έφυγε απ’ το χωριό για τη Ρουμανία για να εργασθεί στα ποταμόπλοια. Τα πρώτα χρόνια έστελνε ταχτικά εμβάσματα στην οικογένεια του, μέχρι που ξαναπαντρεύτηκε, έκανε καινούρια οικογένεια εκεί, και ξέχασε για πάντα την οικογένεια του στον Πύργο.
Σμυρνη
Τον μικρό Αθανάση, περίπου γύρω στο 1875 σε εφηβική ηλικία, τον έστειλε η Μητέρα του στη Σμύρνη σε εργαστήριο μαρμάρου για να μάθει την τέχνη. Η μετανάστευση και ο ξενιτεμός είναι έννοιες συνυφασμένες με τον Έλληνα που αναζητά μια καλλίτερη μοίρα, στα ξένα. Έτσι κι τσάτσα*- Σταματική έστειλε τον γιό της στη Σμύρνη, που εκείνη την εποχή ήτανε ένα κοσμοπολίτικο αστικό κέντρο με μεγάλη ανάπτυξη
Ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι το 1922, καταγράφονται περίπου 18 μαρμαρογλυφία στη Σμύρνη και στην ευρύτερη περιοχή της, όπως αναφέρει ο κ. Αλέκος Φλωράκης στην δημοσίευση της μελέτης του, στα Μικρασιατικά Χρονικά «Οι Τηνιακοί Μαρμαρογλύπτες στη Σμύρνη».
Με επιβεβαιωμένες πληροφορίες από οικογενειακές διηγήσεις, συμμετείχε ο Απέργης στην αποπεράτωση του ιερού ναού της Αγίας Αικατερίνης, αλλά και σε επισκευαστικές εργασίες στο καμπαναριό της Αγίας Φωτεινής. Από αυτές τις πληροφορίες μπορούμε ενδεχομένως να συσχετίσουμε και σε ποιο εργαστήριο μαρμαροτεχνίας εργαζότανε στη Σμύρνη. Πιθανολογούμε ότι μαθήτευσε στο εργαστήριο του Σαβέρα ή Σταυράκη που καταγότανε από την Καρδιανή της Τήνου, και αργότερα συνεργάστηκε με τα εργαστήριο του Ιάκωβου Ρήγου, που καταγότανε από τον Πύργο της Τήνου.(Τα αναφερόμενα χρήζουν περαιτέρω έρευνας).
Carl Humann
Τον χειμώνα μεταξύ 1881-2 ο Απέργης προσλαμβάνεται από τον Γερμανό εργολάβο-ανασκαφέα Carl Humann ως μαρμαροτεχνίτης και επιστάτης στις συστηματικές ανασκαφές του βωμού του Διός στην Πέργαμο, που διήρκησαν μέχρι το 1886. Ο Carl Humann έχοντας ήδη από το 1868 συγκεντρώσει 94 ανάγλυφα της τιτανομαχίας του βωμού του Διός, ανασκάπτει και τα αρχιτεκτονικά μέλη του μνημείου, και με την αληθοφανή δικαιολογία της επικείμενης καταστροφής τους (Ασβεστοποίηση σε καμίνι) και μετά από έγκριση των οθωμανικών αρχών, τα συσκευάζει και τα στέλνει ατμοπλοϊκώς στο Βερολίνο.
Η διαχείριση των ελληνορωμαϊκών αρχαιοτήτων (Για να καταλάβουμε τις συνθήκες της εποχής)
Η διαχείριση των ελληνορωμαϊκών αρχαιοτήτων μέχρι της αρχές του 20ου αιώνα που βρισκόντουσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία, κυμαινότανε από την πλήρη εγκατάλειψη τους, μέχρι την αποδόμηση τους για χρήση έτοιμου οικοδομικού υλικού.
Συνηθέστερη ήτανε η λεηλασία αγαλμάτων, αναγλύφων κλπ από τα μνημεία, και η πώληση τους σε μεσάζοντες του διεθνούς κυκλώματος εμπόρων αρχαιοτήτων. Ακολούθως δε, η μη τεκμηριωμένη προώθηση τους σε ευρωπαϊκά μουσεία, ή σε ιδιωτικές συλλογές
Οι όποιες αρχαιολογικές εργασίες και ανασκαφές, , πραγματοποιήθηκαν με ιδιωτικές συμφωνίες άλλοτε με τους επί τόπους Οθωμανούς αξιωματούχους, κι άλλοτε με την Υψηλή Πύλη.
Μετά την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας (1923) τα Ελληνορωμαϊκά και ορισμένα μεμονωμένα βυζαντινά μνημεία προστατεύονται με αντίστοιχους νόμους και διατάξεις.. Μετά δε το 1980, στην Τουρκία, , μεθοδευμένα παραποιείται και διαστρεβλώνεται η ιστορικότητα τους. Βλ. Αμφιλεγόμενες αναστηλώσεις. παραποίηση ιστορικότητας, αλλαγή χρήσης ναών όπως η Αγιά Σοφία κλπ
Πέργαμος (λίγη ιστορία)
Η ανάπτυξη της μικρής πόλης της Περγάμου που κατοικήθηκε από την ίδρυση της, ανελλιπώς μέχρι το 1922 από ελληνικό πληθυσμό, αρχίζει με την εκστρατεία του μεγάλου Αλεξάνδρου στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. Επανιδρύθηκε από τον Φιλαίτερο, ενώ οι διάδοχοι του Άταλος Α , Ευμένης Β Αταλος Β , Άταλος Γ, έχτισαν ένα πλήθος ναών και δημόσιων κτηρίων, ανάμεσά τους και τον βωμό του Διός, που είναι το μοναδικό αρχαίο μνημείο που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη στην Αποκάλυψη του Ιωάννου ως βωμός του Σατανά! Στην Πέργαμο δημιουργήθηκε παραγωγή της περγαμηνής ως υποκατάστατο τού παπύρου και λειτούργησε βιβλιοθήκη που ήταν από τις μεγαλύτερες του κόσμου.. Καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους (129 π.Χ.) πέρασε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία και το 1401 καταστράφηκε εντελώς από τον Ταμερλάνο. Η σημερινή πόλη ξανακτίστηκε μετά το 1450 στους πρόποδες του λόφου,
Ο Humann, όντας ρηξηκέλευθος ανασκαφέας, και έμπειρος έμπορος αρχαιοτήτων αναζήτησε και βρήκε στο πρόσωπο του Απέργη έναν μαρμαροτεχνίτη με τεχνικές και διοικητικές ικανότητες, που θα μπορούσε, εκτός από τις τρέχουσες ανασκαπτικές εργασίες, να του φέρει εις πέρας, την πολύ δύσκολη αποστολή, δηλαδή να συγκεντρώσει, να συσκευάσει και να μεταφέρει στο κοντινότερο λιμάνι τις αρχαιότητες που θα μεταφέρονταν στο Βερολίνο.
Η φιλοδοξία του Κάϊζερ Wilhelm II (1888 -1918) να δημιουργήσει στο Βερολίνο ένα σύμπλεγμα Μουσείων αντίστοιχων του Λονδίνου και του Παρισιού, πραγματοποιείται στη «Νήσο των Μουσείων» με την σταδιακή ίδρυση κτιριακών συγκροτημάτων από μουσεία. Μεταξύ αυτών και του Μουσείου της Περγάμου.
Η μεταφορά και η αναστύλωση ενός ολόκληρου αρχαίου κτιριακού συγκροτήματος τέτοιων διαστάσεων θεωρήθηκε ένα από τα μεγάλα πολιτιστικά και τεχνικά επιτεύγματα εκείνης της εποχής, Το κτίριο, του Μέγα Βωμού του Διός, της Περγάμου, ιωνικού ρυθμού, εξαίσιας ωραιότητας και μεγαλείου, θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει την αρχιτεκτονική παράδοση της ελληνιστικής εποχής στη Μικρά Ασία, όπως αναφέρει ο καθηγητής Μανώλης Κορρές.
O αρχαιολόγος Theodor Wiegand μαζί με άλλους αρχαιολόγους ανάλαβαν την παρουσίαση του Βωμού του Διός της Περγάμου με την ζωοφόρο της γιγαντομαχίας και την αντίστοιχη ζωοφόρο του Τήλεφου, καθώς και των εκθεμάτων από τις μετέπειτα ανασκαφές της Μαγνησίας, Πριήνης, και Μιλήτου.
Αντιδράσεις για την μεταφορά των αρχαιοτήτων της Περγάμου στη Γερμανία.
Υπήρξαν έντονες αντιδράσεις στη Σμύρνη από την ελληνική πλευρά για την μεταφορά των αρχαιοτήτων της Περγάμου στη Γερμανία.
Ιδιαίτερες αιχμηρές ήταν οι κατηγορίες στον εναρκτήριο λόγο του προέδρου του Μουσείου και της Βιβλιοθήκης της Ευαγγελικής Σχολής , το 1879, όπως αναφέρει η ιστορικός Ιωάννα Πετροπούλου στο βιβλίο της η Σμύρνη των βιβλίων..
Πάντως και σε μομφές από άλλους, που κατά καιρούς είχαν προσάψει στον Α.Απέργη, ότι συνεργάστηκε για τη μεταφορά των αρχαιοτήτων στη Γερμανία, η θέση του ήταν πάντοτε ξεκάθαρη και αμετακίνητη: «Οι αρχαιότητες σώθηκαν από την καταστροφή και την λεηλασία. Και έτσι δημιουργήθηκε ένα ακόμα κέντρο προβολής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στην Δύση, συμβάλλοντας στην οικουμενικότητα τους.»
Λοιπές Ανασκαφές υπό τον Carl Humann
Ο Αέργης συνεχίζει να εργάζεται υπό τον Carl Humann, που εν τω μεταξύ έχει ορισθεί Δ/της εξωτερικού των ανασκαφών των Βασιλικών Μουσείων του Βερολίνου με έδρα τη Σμύρνη. Και συγκεκριμένα το 1888 στις Κλαζομενές, (Σαρκοφάγοι) και στις Τράλλεις (Αϊδίνιο), (Η περίφημη στήλη του Σεικίλου)
Την ίδια χρονιά ο Απέργης παραλαμβάνει στην Αλεξανδρέττα και συσκευάζει την υποτιθέμενη σαρκοφάγο του Μ. Αλεξάνδρου που βρέθηκε στη νεκρόπολη της Σιδώνας του Λιβάνου, (τότε Οθωμανική Επικράτεια) και την στέλνει στην Κωνσταντινούπολη..
Το 1890-93 ο Απέργης απασχολείται στις ανασκαφές τις Μαγνησίας στον Μαίανδρο, όπου ο ναός της Αρτέμιδος της Λευκοφρυνής. Ο ναός αυτός θεωρείται από τον Βιτρούβιο κομβικό Αρχιτεκτονικό μνημείο του 2ου αιώνα π.Χ.
Το 1893 ακολούθως πάντα υπό τον Carl Humann στις ανασκαφές στην Έφεσο στην Αγορά και στο Αρτεμίσιο σε συνεργασία με την Αυστριακή αρχαιολογική Σχολή, ενώ το 1895 ξεκινούν τις ανασκαφές στην Πριήνη.
Αυτά για τα μέχρι τότε αρχαιολογικά και τώρα στα οικογενειακά!
Το 1897 ο Αέργης νυμφεύεται την Μαριέττα Καπαριά από τον Πύργο της Τήνου, που είχε έρθει στην Σμύρνη μαζί με τις αδελφές της, και εργαζόντουσαν, ως οικιακές βοηθοί σε ελληνικά πλουσιόσπιτα. ((Γεν. Δένδρο Καπαριά συνταχθέν από Α. Φλωράκη). Το νιόπαντρο ζευγάρι αγοράζει σπίτι στο «στενό» της Αγία-Κατερίνας και ακολούθως αποκτούν 6 παιδιά: Τον Πέτρο 1898, την Βασιλεία 1900, τον Νίκο 1904, την Σταματική 1906, την Αικατερίνη 1910, και τον Κωνσταντίνο 1912 και τα δηλώνουν και στο δημοτολόγιο του Πύργου.
(Βλ. Γεν. Δένδρο Απέργη)
Οικογενειακή φωτογραφία στη Σμύρνη το 1907.(Η Μοναδική φωτογραφία πριν το 22!)
Κατά τα λεγόμενα των παιδιών του ο Απέργης ήταν σωστός οικογενειάρχης, χαρακτήρας ήρεμος, εργατικός, εφευρετικός και ιδιαίτερα τίμιος, αλλά ενίοτε οξύθυμος.
Το 1895 αναλαμβάνει βοηθός του Carl Humann, ο αρχαιολόγος Theodor Wiegand στις ανασκαφές της Πριήνης. Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Humann το 1896, διορίζεται ο Wiegand Δ/της ανασκαφών των βασιλικών μουσείων με έδρα τη Κων/πολη. Μεταξύ διαφόρων όρων που απαίτησε ο Wiegand, για την ανάληψη των καθηκόντων του, όπως αναφέρονται στα πρακτικά του διορισμού του, ήτανε και η αποκλειστική συνεργασία με τον Απέργη τον έμπειρο επιστάτη του Humann, που εκείνη την περίοδο εργαζότανε πάλι στις ανασκαφές της Εφέσου με την Αυστριακή αρχαιολογική σχολή.
Ο Theodor Wiegand, μετά τον γάμο του με την Marie von Siemens, αποκτά διασυνδέσεις με το μεγάλο κεφάλαιο και την πολιτική, αφού ο πεθερός του ήτανε μέτοχος και Δ/της της Deutsche Bank αλλά και χρηματοδότης της σιδηροδρομικής γραμμής Κωνσταντινούπολη-Βαγδάτη. Οι βαθιές αρχαιολογικές γνώσεις του Wiegand,, αλλά και το διαπραγματευτικό του ταλέντο τον καθιστούν κύριο των γερμανικών ανασκαφών στη Μικρά Ασία αλλά και σκιώδη πρεσβευτή της Γερμανίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Οι σχέσεις του Απέργη με τον Wiegand δεν περιορίζονται στο υπηρεσιακό επίπεδο, αλλά εξελίσσονται σε μια σταθερή φιλιά που κράτησε μια ζωή, και συνεχίστηκε και στις επόμενες γενεές.
Ιδιαιτέρα η σύζυγος του W, η Marie von Siemens, υπήρξε προστάτης της οικογένειας Απέργη στις δυστυχίες της κατά την μετέπειτα προσφυγιά της.
Παράλληλα οι συνθήκες στις ανασκαφές αλλάζουν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία με τον νέο νόμο περί προστασίας των μνημείων. Ο Osman Hamdi Bey διορίζει κρατικούς επιτρόπους στις απανταχού ανασκαφές. Συνήθως είναι Ρωμιοί, Οθωμανοί υπήκοοι, όπως ο Ευάγγελος Μεϊμάρογλου που επέβλεψε τις αντίστοιχες ανασκαφές στην Έφεσο και στην Μίλητο. (Μοναδική Φωτογραφία, Εκτελέστηκε 22 από ατάκτους Τούρκους)
Ανασκαφές υπό τον Wiegand & η αρχαιολογία τον 20. αιώνα
Με τον καινούριο αιώνα οι αρχαιολογικές ανασκαφές εκσυγχρονίζονται, και γίνονται πλέον συστηματικές ενώ ή αρχαιολογία μετατρέπεται σε επιστήμη. Χρησιμοποιείται επιστημονικά ότι πιο μοντέρνο διαθέτει εκείνη η εποχή, όπως, τη Φωτογραφία, την Τοπογραφία,
Κάθε έτος δημοσιεύονται υποχρεωτικά τα αποτελέσματα και τα ευρήματα των ανασκαφών σε αντίστοιχα επιστημονικά έντυπα.
Αντίστοιχα ο Wiegand αξιοποιεί περαιτέρω τον Α. Απέργη, και του αναθέτει περισσότερες και ειδικότερες αρμοδιότητες,
Ο Α. Απέργης οργανώνεται αντίστοιχα προσλαμβάνοντας ως βοηθούς, δύο καλούς μαρμαροτεχνίτες από τον Πύργο της Τήνου, τον Ευστράτιο και τον Αντώνιο Καπαριά, δλδ. τους αδελφούς της γυναίκας του. Βλ.Πίνακα από την δημοσίευση του κ. Φλωράκη.
Έτσι ξεκινούν άτυπα οι υποστηρικτικές εργασίες από έμπειρους τηνιακούς μαρμαροτεχνίτες.
Χάρτης Ανασκαφών υπό τον Wiegand στην Πριήνη, Μίλητο Δίδυμα (Γέροντας) & Σάμος (Οι ιστορικές ελληνικές πόλεις της Ιωνίας που ήκμασαν κατά την αρχαϊκή, κλασσική και ελληνιστική εποχή, περιήλθαν
ακολούθως στη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή αυτοκρατορία και καταλήφθηκαν τον 14. Αιώνα από τους Σελτζούκους Τούρκους. Οι πόλεις αυτές ήδη είχαν παρακμάσει λόγω αχρήστευση των λιμανιών τους από προσχώσεις του ποταμού Μαίανδρου)
Πριήνη τα αρχαίο κάστρο,
Η κατασκευή ενός μικρού Αρχαιολογικού σταθμού
και η τεχνική αντιμετώπιση στη μεταφορά των αρχαιοτήτων από τον Απέργη με την λεγόμενη μαρμαρο- γαϊδούρα
Η ανακάλυψη της Θήβας στη Μυκάλη
Από τις δημοσιεύσεις των πεπραγμένων των ανασκαφών, φαίνεται η συμβολή του Απέργη στην ανακάλυψη της Θήβας, στη Μυκάλη, αλλά και στα ερείπια του Πανιωνίου, δηλαδή του κοινού ιερού των δέκα πόλεων της Ιωνίας.
Αναφέρεται στα πρακτικά επίσης η μικρή βυζαντινή μονή της Παναγιάς της «Κουρσουμίτισσας», που τότε λειτουργούσε ακόμη, και σήμερα ερειπώνει. (Άγνωστος και τεράστιος ο πολιτιστικός πλούτος που εγκαταλείφθηκε το 1922 στη μικρά Ασία!)
Έναρξη ανασκαφών στην Μίλητο 28.09.1899
Οι προθέσεις του Th.Wiegand ήτανε να οργανώσει μια εκτεταμένη και ενδεχομένως πολλά υποσχόμενη ανασκαφή, εφάμιλλη ενδεχομένως της αρχαίας Ολυμπίας, με αποικιακό στόχο να εμπλουτίσει με εντυπωσιακά ευρήματα τα νεοσύστατα μουσεία του Βερολίνου.
Από τη πρώτη ημέρα 60 εργάτες ανέσκαπταν την αρχαία, την ελληνιστική και την ρωμαϊκή Μίλητο Με διακρατικές συμφωνίες αποφασίζεται ποια ευρήματα θα σταλούν στο Μουσείο του Βερολίνου ή της Κωνσταντινούπολης.
Ο Hubert Knackfuß( Πρόσωπο σημαντικό για τις ανασκαφές, και για τον Απέργη) Ήταν ταλαντούχος αρχιτέκτονας ειδικευμένος στην ακριβή τεκμηρίωση και στις σωστές αναπαραστάσεις των αρχαίων μνημείων. Απέκτησε μεγάλη πείρα ως βοηθός του Theodor Wiegand στις μεγάλες ανασκαφές της Μιλήτου και των Διδύμων στη Μικρά Ασία. Διετέλεσε Υποδιευθυντης του ΓΑΙ Αθηνών και το 1919 δημιούργησε σκάνδαλο στο συντηρητικό περιβάλλον του ΓΑΙ στο να νυμφευτεί την 25χρονη καλλονή και κατά 28 έτη νεότερη του Χρυσάνθη Στεργίου. Ήτανε κόρη της Κατερίνας Στεργίου, οικονόμου στον Αρχαιολογικό σταθμό της Μιλήτου, και μετέπειτα Θυρωρού του Γερμανικού Ινστιτούτου στην Αθήνα
O Hubert Knackfuß υπήρξε μεγάλος φιλέλληνας και είχε άριστες επαγγελματικές, προσωπικές και οικογενειακές σχέσεις με τον Απέργη, και αυτό φαίνεται από τις σημειώσεις του στα ημερολόγια του, αλλά και στην προσωπική του αλληλογραφία.
Οι εν λόγω συστηματικές ανασκαφές διήρκεσαν 12 χρόνια υπό την διεύθυνση του Theodor Wiegand με βοηθό τον Knackfuß και την επιστασία του Απέργη, με βοηθούς τον Αντώνη & Στρατή Καπαριά και συνεχίζονται ακόμα μέχρι σήμερα μετά από 120 χρόνια, από το Γερμανικό Αρχαιoλογικό Ινστιτούτο. (Βλ.Άγνωστες φωτογραφίες του Απέργη από το αρχείο του Knackfuß στον ναό του Δελφινίου Απόλλωνα στη Μίλητο)
Συνέχιση ανασκαφών στην Μίλητο και οικοδόμηση του Αρχαιολογικού σταθμού (Ακιόϊ),
Η θρυλική φωτογραφία με τον Απέργη έφιππο επί του Πάρι. (Μεγάλη συναισθηματική αξία) Ήτανε κρεμασμένη στο σπίτι τους στη Σμύρνη μέχρι το 1922, και την ανακαλύψαμε στο ιδιωτικό φωτογραφικό αρχείο του Knackfuß μετά από 100 χρόνια
Ανασκαφές στο θέατρο της Μιλήτου (ο εργαζόμενος με τα ευρωπαϊκά
ρούχα ενδεχομένως να είναι ο Απέργης)
Η πύλη της Ρωμαϊκής αγοράς της Μιλήτου 1904 (Πρόχειρη αναστήλωση από τους τηνιακούς μαρμαράδες)
Η αναστηλωμένη πύλη της Ρωμαϊκής αγοράς, της Μιλήτου (στο Μουσείο της Περγάμου σήμερα)
Ανασκαφές στα Δίδυμα (Γέροντα)
Την άνοιξη του 1904, συμφωνείτε να εκχωρηθούν από την Γαλλία τα δικαιώματα των ανασκαφών των Διδύμων, στα Βασιλικά Μουσεία του Βερολίνου υπό τον Wiegand.
Έναρξη ανασκαφών στα Δίδυμα (Γεροντας) 22.05.1905
Για τις ανασκαφές στο Ναό του Απόλλωνα χρειάσθηκε να αποζημιωθούν και να κατεδαφιστούν οι ιδιοκτησίες του Ελληνικού χωριού Γέροντας, που ήτανε χτισμένες επάνω στα ερείπια του Ναού. Τις διαπραγματεύσεις και τις συναλλαγές τις πραγματοποιούσε ο Th. Wiegand, αφού είχε προετοιμάσει ο Α. Απέργης, κατά τα λεγόμενα του, τις επαφές και τις συναντήσεις με τους ιδιοκτήτες.
Ο ναός όπου και το ιερό μαντείο του Απόλλωνα στα Δίδυμα, είναι ένα από τα τέσσερα παλαιότερα και καθιερωμένα μαντεία με πανελλήνια εμβέλεια στον αρχαίο ελληνισμό (Δελφών, Δωδώνης, Δίδυμα, Κλάρος)
Πρόκειται για ένα από τους μεγαλύτερους ναούς της αρχαιότητας.
Ανασκαφές στο Ηραίον της Σάμου.
Την 1η Οκτωβρίου 1910 έγιναν τα εγκαίνια της ανασκαφής του Ηραίου αφού είχε προηγηθεί πολύχρονη διαπραγμάτευση του Wiegand με τον Ηγεμόνα και την Συνέλευση της Σάμου που τότε ακόμα ήτανε ημιαυτόνομη! Αποφασίσθηκε η έγκριση ανασκαφών από τα Βασιλικά Μουσεία του Βερολίνου υπό τον Wiegand,. μετά την παύση των ανασκαφών υπό τον Θ. Σοφούλη, Για όποιον ενδιαφέρεται για την πολιτική περιπλοκή των ανασκαφών στη Σάμο, την παρουσιάζει πολύ εμπεριστατωμένα ο πρόωρα χαμένος, φίλος και συμμαθητής μου Θανάσης Καλπαξής (62) στο βιβλίο του «Αρχαιολογία και Πολιτική-Σαμιακά Αρχαιολογικά»,
Το ιερό της Ήρας της Σάμου με το τεράστιο μέγεθος του υπήρξε ένα από τα πλέον περίφημα ιερά, του Ελληνικού κόσμου, με διεθνή ακτινοβολία όλης της Ανατολικής Μεσογείου.
Αρμοδιότητες Α. ΑΠΕΡΓΗ (Τεχνικές Διαχειριστικές & Δημόσιες σχέσεις)
Ο Απέργη από απλός μαρμαροτεχνίτης εξελίχθηκε σε εργοδηγό και επιστάτη των ανασκαφών κερδίζοντας την απόλυτη εμπιστοσύνη των Προϊσταμένων του, όπως φαίνεται από την αντίστοιχη αλληλογραφία τους και την σχετική βιβλιογραφία.
Παρασημοφόρηση του Απέργη από τον Κάιζερ Wilhelm II, για την συμβολή του στην διάσωση των αρχαιοτήτων της Περγάμου, με το παράσημο του στέμματος 4ης τάξεως. Και για τις συνολικές υπηρεσίες του, με το παράσημο της βασιλικής ευαρέσκειας.
Συνοπτική απεικόνιση των γερμανικών ανασκαφών , με κίτρινο η συμμετοχή του Α Απέργη:
1914 ΠΑΥΣΗ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ
Το καλοκαίρι του 1914 κηρύσσεται ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι ανασκαφές στην Μικρά Ασία σταματούν. Η Οθωμανική αυτοκρατορία τάσσεται ως σύμμαχος με την Γερμανία και την Αυστροουγγαρία. Από την Οθωμανική διοίκηση επιβάλλονται μεθοδικά διώξεις στον ελληνικό πληθυσμό.
ΣΑΜΟΣ 1914
Από την κεντρική διοίκηση των Βασιλικών Μουσείων, με εισήγηση του Theodor Wiegand, αποφασίζετε τον Αύγουστο του 1914 να εγκατασταθεί ο Απέργης στην Σάμο. Έτσι ο Απέργης, όντας Έλληνας είναι ασφαλής στην Σάμο, μιας που πρόσφατα η Σάμος είχε ενσωματωθεί με την Ελλάδα. Από τη Σάμο εξασφάλιζε τον έλεγχο και την φύλαξη των πρόσφατων ανασκαφών στο Ηραίον, ενώ συγχρόνως μπορούσε να βρεθεί γρήγορα και με ασφάλεια στην Μίλητο, στα Δίδυμα (Γέροντα), και στη Σμύρνη για οληγοήμερη εργασία.
Το Καλοκαίρι του 1914 ο Απέργης πουλάει το σπίτι του στη Σμύρνη και η οικογένεια εγκαθίσταται στο χωριό Παγώνδας της Σάμου.
1914 – 1917 Σάμος: Επιστασία σχολαζουσών ανασκαφών
Ο Απέργης έστελνε γραπτές αναφορές στον Wiegand, Τα στοιχεία των υπηρεσιών από την αλληλογραφία Απέργη προς Wiegand. (Βομβαρδισμός και επισκευή Αρχ. Σταθμού) Στο αρχείο της επίσημης αλληλογραφίας που βρίσκεται στο Κεντρικό-ΓΑΙ στο Βερολίνο, ανακαλύψαμε 11 ανέκδοτες χειρόγραφες επιστολές του ΑΠΑ, που πρόκειται να τις δημοσιεύσουμε στο χρονικό που προτιθέμεθα μελλοντικά να εκδώσουμε.
Σάμος Οκτώβριος 1917 (Εθνικός Διχασμός)
Η οικογένεια Αθανασίου Π. Απέργη, κατηγορείται από τις τοπικές αρχές ως «φιλοβασιλική και γερμανόφιλος», και εξορίζεται από τη Σάμο. Για την απόφαση αυτή συμπερασματικά δεν λειτούργησε μόνον ο Διχασμός σε Βασιλικούς και Βενιζελικούς που επικρατούσε έντονα εκείνη την εποχή, αλλά και ο πολύχρονος ανταγωνισμός του Θεμιστοκλή Σοφούλη με τον Theodor Wiegand για την διεύθυνση των ανασκαφών στο Ηραίον
ΑΘΗΝΑ 1917-1919
Η οικογένεια Α. Απέργη εγκαθίσταται στα Εξάρχεια. Ο Αθανάσης Απέργης εργάζεται σε τηνιακά εργαστήρια μαρμάρων στην Αθήνα.
Ο Στρατής Καπαριάς μετά από ολιγόμηνη εργασία στις ανασκαφές της Αρχαίας Ολυμπίας, φεύγει μετανάστης στην Αμερική και εργάζεται σε μαρμαρογλυφείον για το κοιμητήριο του Σινσινάτι στο Οχάϊο.
Ο Αντώνης Καπαριάς ξαναγυρίζει στον Πύργο της Τήνου.
Ο Απέργης μέσω του H. Knackfuß, γνωρίζεται με τον Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη που ήταν Δ/της της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και εργάζεται περιστασιακά στο εργαστήριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών, ως μαρμαροτεχνίτης.
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ 1919-1922
Το 1919 η ιστορία της Ελλάδας παίρνει άλλη τροπή:
Στα πλαίσια της Ελληνικής παρουσίας στην Μικρά Ασία ο Βενιζέλος αναθέτει στον Καθηγητή Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή την ίδρυση του 2ου Ελληνικού Πανεπιστημίου με έδρα τη Σμύρνη, καθώς και την αποστολή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και την δραστηριοποίηση της, στα εδάφη που ελέγχει ο ελληνικός στρατός.
Το καλοκαίρι του 1919 ο ΑΠΑ με όλη την οικογένεια του επιστρέφει μετά από 7 χρόνια στη Σμύρνη. Αγοράζει σπίτι στη συνοικία της Αγίας Φωτεινής, και αναλαμβάνει υπηρεσία υπό τον Δ/τη της Αρχαιολογικής Αποστολής της Ιωνίας, Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΩΝΙΑ
Οι δραστηριότητες της από το προεδρικό διάταγμα (Καμία μεταφορά αρχαιοτήτων στην Ελλάδα!)
Το ανθρώπινο δυναμικό από την εξιστόρηση του Μιχάλη Τιβέριου
Οι εργασίες στο Μουσείο της Ευαγγελικής Σχολής από τον Απέργη, βάση αρχαιολογικών πρακτικών Κ. Κουρουνιώτη
Βιογραφικό Κωνσταντίνου Κουρουνιώτη
Ο Απέργης ανέλαβε υπό τον Κωνσταντίνου Κουρουνιώτη
ανασκαφικές εργασίες στη Νύσα επί του Μαιάνδρου. Από το καλοκαίρι του 1920 μέχρι τον Αύγουστο του 1922.
Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Η ιστορική περιγραφή των τραγικών συνθηκών της τελευταίας ημέρας των ανασκαφών, από τα αρχαιολογικά πεπραγμένα του Κουρουνιώτη. Και πως έφυγε τελευταίος ο Απέργης από την Νύσα για την Σμύρνη.
Η ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ
Μετά από τραγικές περιπέτειες ο ΑΠΑ και η οικογένεια του φτάνουν τον Σεπτέμβριο του 1922 στην Αθήνα, με μόνο περιουσιακό αντικείμενο τα κλειδιά του καμένου σπιτιού τους της Σμύρνης. Εγκαθίσταται προσωρινά στο τότε εγκαταλελειμμένο Μοναστήρι της Καισαριανής.
Την άνοιξη του 1923 ο Κωνσταντίνος Κουρουνιώτης παραχωρεί στην οικογένεια ΑΠΑ, μια αποθήκη αρχαιοτήτων πίσω από το Αρχαιολογικό Μουσείο. Συγχρόνως διορίζει τον ΑΠΑ αρχαιοφύλακα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών με πρώτο μισθό 787 Δραχμές μηνιαίως. Μισθός που δεν αρκεί για την επιβίωση της οικογένειας.
ΑΘΗΝΑ 1923-1935
Οι γνώσεις όμως και η εμπειρία του Μαστρο-Αθανάση δεν πήγαν χαμένες. Οι παράγοντες του Αρχαιολογικού Μουσείου με πρώτον τον Δ/τη του Μουσείου τον Κωνσταντίνο .Κουρουνιώτη που γνώριζε τις δυνατότητες του από την συνεργασία τους στη Μικρά Ασία, τον αξιοποίησαν δεόντως. Χρίσθηκε εμπειρογνώμονας για την αποκατάσταση των εκθεμάτων του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών και του Μουσείου της Ακρόπολης.
Το «προσφυγάκι»: (Εκτίθεται τώρα στην έκτακτη έκθεση του Αρχαιολογικού για την Μικρασία). Πιθανολογώ ότι ο Απέργης μαζί με αυτούς που επέστρεψαν στην Σμύρνη με το τελευταίο τραίνο από τις ανασκαφές έφεραν και το «προσφυγάκι» και το παρέδωσαν στον Κουρουνιώτη.
Οι προφορικές διηγήσεις εκτός από το «προσφυγάκι», ανέφεραν πολλές περιπτώσεις συναρμολόγησης διαφόρων αρχαίων αγαλμάτων που τα μέλη τους βρίσκονταν διάσπαρτα σε διαφορετικούς χώρους. Ο Απέργης εργάσθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών ανελλιπώς από το 1923 μέχρι τον θάνατό του τον Δεκέμβριο του 1935.
Απεβίωσε στην Άθήνα στις 06.12.1935 σε ηληκία 75 ετών
Επίλογος
Ο Αθανάσιος Π. Απέργης υπήρξε ένας από τους πρώτους και πρωτοπόρους τηνιακούς μαρμαράδες που μαζύ με τους Στρατή Καπαριά και Αντώνη Καπαριά, επάνδρωσαν τις αρχαιολογικές ανασκαφές στη Μικρά Ασία. Ο Απέργης αργότερα ανέλαβε αναστηλωτικές και καλλιτεχνικές εργασίες στα Αρχαιολογικά Μουσεία της Αθήνας, δημιουργώντας μια παράδοση σε αυτές τις υποστηρικτικές υπηρεσίες, που λειτουργούν έκτοτε κατά το πλείστον, από τηνιακούς μαρμαροτεχνίτες μέχρι και σήμερα.
Την παράδοση αυτή την ενισχύει, στο πέρασμα των τελευταίων δεκαετιών, αφ’ ενός το «Παρασκευαστικόν και Επαγγελματικόν Σχολείον Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου», με τη συνεχή λειτουργία του, από της ιδρύσεως του το 1955 μέχρι και σήμερα, και αφ’ εταίρου η ένταξη το 2015, της τηνιακής μαρμαροτεχνίας στον «Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς» της UNESCO
Τη μνήμη της παράδοσης την διατηρούνε μέχρι σήμερα τα εργαστήρια μαρμάρου και τα μουσεία του τόπου μας!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Ελληνική Βιβλιογραφία
Φλωράκης Α./ Οι προδιαγραφές στη μαρμαρογλυπτική / Τηνιακά / Τόμος 1/ Αθήνα 1996
Φλωράκης Α. / Τηνιακοί μαρμαρογλύπτες στη Σμύρνη / Μικρασιατικά Χρονικά 20 / Αθήνα 1998.
Σώχος Α./ Η λαϊκή τέχνη στη Ντήνο / Εκδ. Φιλιππότη/ Αθήνα 1986
Φλωράκης Α. / Η τηνιακή μαρμαροτεχνία. Ιστορία και τεχνική/ Π.Ι.Ο.Π/ Αθήνα 2008
Φώσκολος π.Μ. / Η Ωξωμεριά της Τήνου κατά τον Ύστερο μεσαίωνα/ Αδελφότης των Τηνίων εν Αθήναις / Αθήνα 2012
Παπαθανασόπουλος Α. / Η Νύσα στον Μαίανδρο/ Περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες Νο 93 / Αθήνα
Πετράκος Β. / Τα 170 χρόνια της Αρχαιολογικής Εταιρείας 1837-2007 / Εκδ. Αρχαιολογική εταιρεία / Αθήνα 2007
Καλπαξής Α. / Αρχαιολογία και πολιτική./ Σαμιακά Αρχαιολογικά 1850-1914/ Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης / Ρέθυμνο 1993
Σοφιανού Μ. / Ο παππούς μου ο Φάχρη./ Εκδόσεις Μίλητος. /Αθήνα 2012
Χονδρονίκης Γ. / Πέργαμος. /Μυτιλήνη 1929
Δανούσης Κ. / Εθνικός Διχασμός 1915-1917 – Η «προσχώρηση» των Κυκλάδων. Εντάσεις και διευθετήσεις. / Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού./ Πρακτικά διημερίδας / Άργος 7-8.11.2015.
Τιβέριος Μ / Οι Έλληνες αρχαιολόγοι στη Μικρά Ασία / Το Βήμα 28.09.2003
Γερμανική Βιβλιογραφία
C.Schuhart, Th. Wiegand / Carl Humann der Endecker von Pergamon /
Berlin 1931
Theoder Wiegand / 1-8 Vorläufige Berichten über die, von den Staatlichen Museen in Milet und Didyma übernommenen Ausgrabungen / Berlin 1899-1924
Theoder Wiegand / Priene / Berlin 1906
Theoder Wiegand / Erster Vorläufiger Bericht über die, von den Königlichen Museen in Samos, übernommen Ausgrabungen / Berlin 1911
Gerhard Wiegand / Halbmond im letzten Viertel/ / Archaiologische Reiseberichte 1895-1918 / München 1970
Dr.Artemis Papatheodorou / Ottoman policy-making in an age of reforms: Unearthing Ottoman archaeology in the 19th and early 20th centuries/ / American University of Sarjah 2019
Αναφορές, Φωτογραφίες, Πίνακες
Dr. Ioannis Panteleon
Μανόλης Μεγαλοοικονόμος / H Σμύρνη
Φωτ. Αρχείο H. Knackfuβ / Κάσσελ
Μικρασιατικά χρονικά / Αθήνα
Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών
(Πρώην) Δήμος Πανόρμου
Αριστείδης Κοντογιώργης
Ευχαριστίες
Δήμος Τήνου
Πνευματικό Κέντρο Πανόρμου Τήνου
(Πρώην) Κοινότητα Πανορμιτών
Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο
Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών
Μουσείο Περγάμου Βερολίνο
Αρχαιολογική Εταιρεία
Dr. Ioannis Panteleon
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας !
Αντιγράφουμε από το Δελτίο Τύπου:
Οι κ.κ. Αθανάσιος Απέργης και Κώστας Δανούσης θα αναφερθούν στις σχέσεις των Πανορμιτών λιθοξόων και μαρμαρογλυπτών με τη Μικρά Ασία, αλλά και η Τήνος –και ειδικότερα ο Πάνορμος- στα χρόνια της Μικρασιατικής περιπέτειας (1919 -1923).
Τον απολογισμό των επετειακών δράσεων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση παρουσίασε η «Πρωτοβουλία 21»*, σε ειδική εκδήλωση στην αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, τη Δευτέρα 19 Σεπτεμβρίου 2022. Επίσης, παρουσιάστηκε και ο προγραμματισμός των μελλοντικών παρεμβάσεων.
Η γνωστή πιανίστα Αλεξάνδρα Νομίδου (’67) θα δώσει συναυλία μουσικής δωματίου στην αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών την Πέμπτη 13/10: πρόκειται για έργα για Τρίο με Πιάνο, των Franz Schubert, Felix Mendelssohn, Joseph Haydn και Astor Piazzolla. Συμμετέχουν οι Édua Zádory στο βιολί και Aare Tammesalu στο βιολοντσέλο.
Ἡ Ἑταιρεία Ἑλλήνων Φιλολόγων μέ ἰδιαίτερη χαρά σᾶς προσκαλεῖ σέ ἐκδήλωση τιμῆς γιά τόν Δρα Παναγιώτη Λασκαρίδη, Ὑποναύαρχον ἐ.τ. ΠΝ, ῾Ιδρυτήν τοῦ «Ἱδρύματος Αἰκατερίνης Λασκαρίδη», γιά τήν μεγίστη προσφορά του στήν Παιδεία, στόν Πολιτισμό καί στήν Κοινωνία.
ΤοΣάββατο 22 Οκτωβρίου και την Κυριακή 20 Νοεμβρίουστις12.00-14.00στηνΙστορική Βιβλιοθήκη ΙΑΛ
«Τα Χανιά έχουν να δουν έργα από την εποχή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και βλέπουν τώρα επί Κυριάκου Μητσοτάκη»
Αγαπητά μέλη του ΣΑ,
Liebe Freunde des Deutsch Griechischen Theaters, wir sind bald wieder in Athen!
Ο φοιτητικός διαγωνισμός που έχει γίνει θεσμός, ανανεώνει το ραντεβού του με τους φοιτητές όλων των Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων της χώρας.
Την Πέμπτη 22/9, η Randstad θα πραγματοποιήσει μεταξύ 12:00 με 18:00 ώρα Online Ημέρα Καριέρας με θέμα “Language Jobs in Greece”. Παρακάτω σου προωθώ τις πληροφορίες και τις οδηγίες που μπορούν να ακολουθήσουν οι ενδιαφερόμενες/οι για να εγγραφούν στο event δωρεάν. Θα χαιρόμουν πολύ αν μπορούσες να αποστείλεις την επικοινωνία που ακολουθεί στους Alumni της DSA, για όποιον/α ενδιαφέρεται.
Ένα άρθρο για την Νίκη Γουλανδρή, μια συνέντευξη της Φαλής Βογιατζάκη στα “Ρεθεμνιώτικα Νέα” πριν από ένα και πλέον χρόνο, θυμηθήκαμε με αφορμή την πρόσφατη αναφορά μαςγια το “νόμισμα με ανάγλυφη έγχρωμη τουλίπα σε σχέδιο της Νίκης Γουλανδρή”
Από Αυστριακό πατέρα και Ελληνίδα μητέρα η Χριστίνα Ρούτνερ γεννήθηκε στην Αθήνα, μεγάλωσε στη Βιέννη και στην Αθήνα. Τελείωσε τη Γερμανική Σχολή Αθηνών και παρακολούθησε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα στη Βιέννη και στην Αθήνα. Πτυχιούχος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατέχει μεταπτυχιακό εξειδίκευσης Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας από το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Πάτρας (ΕΑΠ).
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, ενδιαφερόμενοι και χρήστες του έργου “Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα” (MOG),
Από την Γερμανική Σχολή Αθηνών εκδόθηκε μια προσκληση για την συμμετοχή στον Αυθεντικό Μαραθώνιο αλλά και στους αγώνες των 5 και 10 χιλιομέτρωνστις 12 και 13 Νοεμβρίου:
H Κωνσταντίνα Ψωμά, απόφ. 1988, ηθοποιός – τραγουδίστρια και καθηγήτρια τραγουδιού – ορθοφωνίας σε ωδεία και δραματικές σχολές, είναι η βοηθός σκηνοθέτη (Assistant stage Director) στην baroque Οπερα “Alessandro Nell’ Indie” του συνθέτη Leonardo Vinci (World Premiere since 1740) που ανεβαίνει στο Bayreuth Baroque Opera Festival. Ημερομηνίες παραστάσεων: Τετάρτη 7, Παρασκευή 9 και Κυριακή 11 Σεπτεμβρίου 2022.
Κυκλοφόρησε το τεύχος του Σεπτεμβρίου 2022 της Οικονομικής Επιθεώρησης με θέμα “Η ΔΕΘ σε έναν κόσμο που αλλάζει”.
Στις Σπέτσες, υπεγράφη η σύμβαση για την αποκατάσταση του Αρχοντικού του Ανάργυρου, που κρύβει ιστορία 100 και πλέον χρόνων. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, την ίδια στιγμή παραδόθηκε ανακαινισμένο το κτίριο Δ’ του Ιδρύματος Αναργυρείου και Κοργιαλενείου, το οποίο εκσυγχρονίστηκε και μετατράπηκε σε ξενώνα για τη φιλοξενία συνέδρων.
Η Ορχήστρα ACADEMICA Αθηνών, με διευθυντή τον γνωστό μαέστρο Νίκο Αθηναίο, ανακοίνωσε τον τέταρτο κύκλο συναυλιών της στην Αττική για το 2022. Στις 4 συναυλίες του τέταρτου κύκλου θα ακουστούν τα έργα των Igor Stravinsky: Apollon Musagete, και Antonio Vivaldi: Le quatro Stagioni (Οι Τέσσερις Εποχές). Σολίστ ο Γιαροσλάβ Τόκαρεβ, βιολί. Την Ορχήστρα Academica διευθύνει ο Νίκος Αθηναίος.
Η Ελίζα Παναγιωτάτου (απόφ. 2002, καθηγήτρια Γερμανικής Φιλολογίας, μεταφράστρια και συγγραφέας), συμμετέχει με το διήγημά της “Χρυσός Οδηγός”, μαζί με άλλους 11 συγγραφείς, στο αφιέρωμα ΑΝΟΙΧΤΟ ΒΙΒΛΙΟ που κάνει το φετινό καλοκαίρι η Εφημερίδα των Συντακτών. Συγκεκριμένα, όπως εξηγεί στο site της η εφημερίδα: “Δώδεκα συγγραφείς γράφουν ένα πρωτότυπο καλοκαιρινό διήγημα, διηγηματογράφοι και μυθιστοριογράφοι θέτουν στο κέντρο της μυθοπλασίας τους μια θερινή εμπειρία στο εδώ και τώρα. Εκ των πραγμάτων, η ιστορία τους καθορίζεται, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, από τη ρευστή και δυσοίωνη πραγματικότητα (πανδημία, πόλεμος Ουκρανίας, παγκόσμια αστάθεια κτλ.). Δώδεκα ιστορίες, που θα μας συντροφεύσουν ώς τον Σεπτέμβριο, κουρδισμένες σε διαφορετική, όπως ήταν αναμενόμενο, τονικότητα: νοσταλγική, ειρωνική, δύσθυμη, πολιτική, ενδοσκοπική, ανατρεπτική, παρηγορητική.”