Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Στοχαστής” το βιβλίο του Alexander von Humboldt σε μετάφραση του Λευτέρη Ρούσσου, απόφοιτου του 1969.

Η παρούσα έκδοση του μνημειώδους έργου του Αλεξάντερ φον Χούμπολντ, συμπίπτει με την συμπλήρωση 40 ετών από την κυκλοφορία του πρώτου βιβλίου της σειράς “Ταξίδια – Ανακαλύψεις”. Η επικέντρωση του ενδιαφέροντός μας στην έκδοση του έργου του, παντελώς αγνώστου στην Ελλάδα, έχει ως υπόβαθρο την πεποίθησή μας ότι ο Χούμπολντ αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση που συμπυκνώνει τα κύρια χαρακτηριστικά του νέου τύπου ανθρώπου που έβγαινε από την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό και που τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα ξεπερνούν το επίπεδο της ιστορίας και γεωγραφίας και καλύπτουν και πεδία των φυσικών, θετικών και άλλων επιστημών.

Ο Χούμπολντ ως ένας από τους εκπροσώπους του διάσημου κύκλου της Βαϊμάρης, είναι ο χαρακτηριστικός τύπος ανθρώπου, που συνδύαζε την ευρυμάθεια με την επιστημονική διάθεση, την οξεία παρατηρητικότητα με την ικανότητα να συνδυάζει την λεπτομέρεια, το επιμέρους με το γενικό, την αξεδίψαστη και αδηφάγα διάθεσή του να πληροφορηθεί και να μάθει για όλους τους τομείς του επιστητού και πάνω απ’ όλα, να προβληματίζεται και να ερευνά ό,τι δεν συμφωνούσε ή ταίριαζε με τις μέχρι τότε σχηματισμένες πεποιθήσεις του.

Οι ρηξικέλευθες απόψεις του για την δουλεία, όπου, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά: “Φεύγοντας από την Αμερική, διατήρησα την ίδια απέχθεια κατά της δουλείας που είχα διαμορφώσει για αυτήν στην Ευρώπη.”, είναι το ίδιο αποφασιστικές όταν μιλάει για την Επανάσταση του 1821, τονίζοντας: “Θα μπορούσα να προσθέσω τις σφαγές της Χίου, των Ψαρών και του Μεσολογγίου, έργα βαρβάρων της ανατολικής Ευρώπης που οι πολιτισμένοι λαοί της δύσης και του βορρά δεν θεώρησαν ότι θα έπρεπε να αποτρέψουν.”.

Ο Χούμπολντ, μεταξύ του 1799 και του 1804, θα πραγματοποιήσει ένα μακρύ οδοιπορικό στην Λατινική Αμερική. Στην προσωπική του αυτή οδύσσεια θα διασχίσει χιλιάδες χιλιόμετρα άγριας γης, θα παρατηρήσει βροχή μετεώρων, θα εντοπίσει για πρώτη φορά το πτηνό Γκουατσάρο, θα έρθει σε επαφή με αυτόχθονες ινδιάνικες φυλές και με επικίνδυνα ηλεκτροφόρα χέλια, θα σκαρφαλώσει στις παγωμένες κορυφογραμμές των Κορδιλλιέρων, θα έρθει αντιμέτωπος με το μεγαλείο των ηφαιστείων Πιτσίντσα και Τσιμποράσο σε υψόμετρο 5.878 μέτρων, θα ερευνήσει τις πηγές του απέραντου Αμαζονίου… Η περιγραφή του ταξιδιού του γράφτηκε και δημοσιοποιήθηκε σ’ ένα μνημειώδες σύνολο, χιλιάδων σελίδων, σε περίοδο πάνω από είκοσι ετών, μέρος του οποίου αποτελεί και η παρούσα έκδοση.

Ένα βιβλίο-ποταμός, απλωμένο πάνω στις απέραντες εκτάσεις και τα πελώρια ποτάμια της ανεξάντλητης σε φυσικό πλούτο και ομορφιά Λατινικής Αμερικής, μια ταξιδιωτική, ιστορική και επιστημονική κατάθεση που δεν αφορά μόνο τους ρέκτες της ιστορίας των ανακαλύψεων ή της εξέλιξης των ιδεών, αλλά και κάθε φιλίστορα αναγνώστη που θέλει ουσιαστικά να διευρύνει τις γνώσεις του στο μεγάλο οδοιπορικό πάνω στον πλανήτη γη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περισσότερα…

Οι Εκδόσεις της Εστίας προσκαλούν την Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου 2024 στις 19.00 στην Βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Γκαίτε σε μία συζήτηση με αφορμή το βιβλίο της Πέτρα Χαρτ: “ΤΗΛΕΑΓΑΠΗ“, που μετέφρασε η Έμη Βαϊκούση

Το βιβλίο θα συζητήσουν με την συγγραφέα:

η Μάρω Κακριδή, Γλωσσολόγος, και

η Έμη Βαϊκούση, Φιλόλογος – μεταφράστρια

Στην Τηλεαγάπη η Πέτρα Χαρτ –εμβληματική φυσιογνωμία του παγκόσμιου εκδοτικού τοπίου– περιγράφει τις εμπειρίες της στα μεγάλα κέντρα υψηλής τεχνολογίας της Καλιφόρνιας, στη Σίλικον Βάλεϊ και τις πανεπιστημιουπόλεις Μπέρκλεϊ και Στάνφορντ. Οι τακτικές υπερατλαντικές επισκέψεις της γιαγιάς σε παιδιά και εγγόνια στην Καλιφόρνια δεν συμβάλλουν απαραίτητα στην εξοικείωση με τη ζωή και το εκεί εργασιακό περιβάλλον. Φταίει άραγε η ηλικία της, φταίει το ότι είναι πολύ Ευρωπαία, πολύ καλλιεργημένη, ένας αληθινός «βιβλιοπόντικας»; Η συγγραφέας περιγράφει με αυτοσαρκαστική διάθεση τις σχέσεις μεταξύ των γενεών, μεταξύ των διαφορετικών τρόπων ζωής και συμπεριφοράς. Η ζωή μιας οικογένειας σε δυο ηπείρους, τεράστια πρόκληση από μόνη της, μεταβάλλεται επώδυνα τον καιρό της πανδημίας. Η Γερμανίδα γιαγιά μοιράζεται την ειδική αυτή εμπειρία με εκατομμύρια άλλες οικογένειες σ’ όλον τον κόσμο.

Οι προσωπικές εντυπώσεις συμπληρώνονται με αναδρομές στην επαγγελματική της ζωή στην παγκόσμια αγορά του βιβλίου. Γιατί όμως τα επαγγελματικά ταξίδια στο Πεκίνο, τη Βηρυτό και την Καλκούτα ήταν πιο διαχειρίσιμα απ’ ό,τι η ζωή στην Καλιφόρνια;

Η Τηλεαγάπη είναι ένα βιβλίο που εγείρει προβληματισμούς για τα βιοτικά και επαγγελματικά σχήματα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Είναι επίσης ένα βιβλίο πάνω στην ευγενή διάδοση της υψηλής ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και κουλτούρας παγκοσμίως. Η Πέτρα Χαρτ είναι η ιδεώδης πολιτισμική γέφυρα σ᾽ έναν δύσκολο κι επικίνδυνο σύγχρονο κόσμο· μια γυναίκα που περνάει τη ζωή της χτίζοντας και συνδέοντας μακρινούς πολιτισμούς με την ουσία της ζωής.

Η Πέτρα Χαρτ, γεννημένη το 1954 στη Φραγκφούρτη, ζει στο Βερολίνο και στο Μάνχαϊμ. Εργάστηκε επί σαράντα χρόνια σε διάφορους εκδοτικούς οίκους, στον τομέα των πνευματικών δικαιωμάτων και των εκδοτικών αδειών.

Παρουσίαση του βιβλίου της Άννας Φιλίνη (63) “Γυναίκες στην πρωτοπορία της τέχνης” στις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Αγίας Ειρήνης 17 Μοναστηράκι στην Παρασκευή 11/1/2013 στις 8μ.μ.

Παρουσιάζουν:

η ζωγράφος Κλεοπάτρα Δίγκα, ο ιστορικός τέχνης Νίκος Δασκαλοθανάσης, η πανεπιστημιακός Μαρία Στρατηγάκη

Συντονίζει η δημοσιογράφος Πόλυ Κρημνιώτη

Θα ακολουθήσει συζήτηση

Η Έμη Βαϊκούση (76), φιλόλογος και μεταφράστρια και η Εύη Πάσχου (73), ψυχίατρος παρουσίασαν το μυθιστόρημα του Hans Fallada “Ο πότης” (εκδόσεις Κίχλη) την Τετάρτη 13 Μαρτίου στη Βιβλιοθήκη της Σχολής. Όταν πήραμε την πρόσκληση θεωρήσαμε ότι θα παρακολουθούσαμε μία παρουσίαση ενός βιβλίου ενός συγγραφέα άγνωστου στο ευρύ ελληνικό αναγνωστικό κοινό, παρεξηγημένου στον τόπο του, με ένα όμως παράξενα ελκυστικό τίτλο, ένα καταπληκτικό εξώφυλλο και όλα αυτά σε μία έκδοση που σε περίοδο κρίσης “λάμπει”. Περισσότερα…

Kυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του Stefan Zweig «η μέθη της μεταφόρφωσης» σε μετάφραση του αποφοίτου μας Γιάννη Καλιφατίδη (1982) από τις εκδόσεις Πατάκη.

Kυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του Stefan Zweig «η μέθη της μεταφόρφωσης» σε μετάφραση του αποφοίτου μας Γιάννη Καλιφατίδη (1982) από τις εκδόσεις Πατάκη.

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Πόλις” το νέο βιβλίο του Τάσου Γιαννίτση, απόφοιτου του 1962, με τίτλο “Η Ελλάδα στην κρίση”. Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του: “Διαδρομές στη σιωπή”, “Η Ελλάδα και το μέλλον: Πραγματισμός και ψευδαισθήσεις” και “Το ασφαλιστικό (ως ορφανό πολιτικής) και μία διέξοδος”.

Οι εκδόσεις ΠΟΛΙΣ και ο IANOS παρουσιάζουν το βιβλίο:

Η Ελλάδα στην κρίση του Τάσου Γιαννίτση

ττην Πέμπτη 17.10.2013 στις Ώρα 18:00 στο βιβλιοπωλείο ΙΑΝΟΣ, Σταδίου 24.

Θα μιλήσουν: Γιάννης Βούλγαρης καθηγητής Παντείου, Ανδρέας Πανταζόπουλος Επίκουρος καθηγητής Α.Π.Θ., Βασίλης Ράπανος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Σιακαντάρης Δρ. Κοινωνιολογίας

Η Ελλάδα, η ελληνική κοινωνία, αναζητάει σήμερα ένα νέο αφήγημα.

Όχι «αφήγημα» με την έννοια του παρα-μυθιάσματος, όπως το γνώρισε σε διάφορες φάσεις του πρόσφατου ή του απώτερου παρελθόντος της. Το αφήγημα αυτό πρέπει να είναι δημοκρατικό, να οδηγεί στην ανακατάκτηση του δημόσιου χώρου και του συλλογικού συμφέροντος, να κινητοποιεί μαζικές δυνάμεις προς την κατεύθυνση της συγκρότησης μιας εθνικής δύναμης, να ανατρέψει εκείνα τα δόγματα, τις ιδεοληψίες και τα «ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα», που μετέτρεψαν την Ελλάδα σε επαρχιακό μικρομάγαζο των Νότιων Βαλκανίων. Η πολιτική πρέπει να πάει πέρα από το ασφυκτικό πλαίσιο κάθε μνημονιακού ή αντιμνημονιακού σχήματος. Τους άξονες μιας πολιτικής εξόδου από την κρίση και ανάπτυξης πρέπει να τους σχεδιάσουμε και να τους υλοποιήσουμε εμείς. Αν πολιτικός φόβος, σχέσεις διαπλοκής και ισχυρά ιδιωτικά συμφέροντα εμποδίσουν ακόμη και μια τέτοια ζωτική δράση, το κοινωνικό κόστος από την παραμονή στην κρίση θα είναι μεγαλύτερο.

Οι Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις και ο ΙΑΝΟS παρουσίασαν την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου το βιβλίο: Επιτηρητές σε απόγνωση: Αμερικανοί σύμβουλοι στην Ελλάδα, 1947-53 Από τον Paul A. Porter στον Edward A. Tenenbaum του Μιχάλη Ψαλιδόπουλου, απόφοιτου του 1968.

Μια ανατομία της Ελληνικής οικονομίας του 1947-53, όπως την είδαν οι τότε «επιτηρητές» της, που θυμίζει πολλαπλά το δύσβατο σήμερα. Παρουσίασαν, σχολίασαν και συζήτησαν:

Κώστας Κωστής καθηγητής Παν/μίου Αθηνών

Στέφανος Μάνος τ.υπουργός

Γιώργος Σταθάκης καθηγητής Παν/μιου Κρήτης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ

Νικος Θεοχαράκης αν. καθηγητής Παν/μίου Αθηνών

ενώ συντόνισε ο δημοσιογράφος Αντώνης Δ. Παπαγιαννίδης

Το 2006, κυκλοφόρησε από τις Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις το ημερολόγιο του Paul Porter – απεσταλμένου του Προέδρου Τρούμαν το 1947 στην Ελλάδα. Το «Ζητείται ένα θαύμα για την Ελλάδα» διαβάστηκε πολύ, παρατηρήθηκε ακόμη περισσότερο για όσα έδειξε για την λειτουργία της Ελληνικής οικονομίας, αλλά και για την σχέση της πολιτικής σκηνής καθώς και της Διοίκησης, με τους συμβούλους της εποχής.

Στο βιβλίο ετούτο, που πάλι επιμελήθηκε ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος ο οποίος και οδηγεί την μελέτη με εκτενή εισαγωγή του, βρίσκει κανείς συγκεντρωμένες εκθέσεις και αναφορές 6 Αμερικανών συμβούλων – Maynard, Gillmor, Wyman, Alderfer, Coppock και Tenenbaum – που βλέπουν και περιγράφουν με ιδιαίτερο τρόπο τα αδιέξοδα της εποχής 1947-53. Πρόκειται κυριολεκτικά για «Επιτηρητές σε απόγνωση» , οι οποίοι αρχικά θεωρούν ότι η αποστολή βελτίωσης και εν συνεχεία απογείωσης της Ελληνικής οικονομίας δεν μπορεί παρά να είναι πετυχημένη, αργότερα όμως οι προσδοκίες τους προσγειώνονται. Η κριτική των συμβούλων-επιτηρητών προς το Ελληνικό πολιτικό σύστημα και την Διοίκηση, από συγκαλυμμένη και ήπια γίνεται ανοικτή και αυστηρή. Εκεί, δε, όπου υπήρχε αίσθημα ανωτερότητας και βεβαιότητας για το αποτέλεσμα, μπαίνει στην μέση απόγνωση και παραίτηση.

Κυκλοφόρησε από την “ΕΣΤΙΑ” το βιβλίο του Πάνου Λουκάκου “Η αθέατη όψη”, Τύπος και Πολιτική στη Μεταπολίτευση. Ο Πάνος, απόφοιτος του 1967, εργάσθηκε ως πολιτικός συντάκτης και αρθρογράφος στις εφημερίδες Βήμα και Ελευθεροτυπία και διετέλεσε αρθρογράφος και διευθυντής των εφημερίδων Καθημερινή και Μεσημβρινή καθώς και Διευθυντής Ειδήσεων και Εντεταλμένος Σύμβουλος της ΕΡΤ, εξελέγη βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ. το 1996 και αντιδήμαρχος Αθηναίων, με τομέα ευθύνης τα πολιτιστικά, το 2003-2004. Το βιβλίο χαρτογραφεί επιτυχώς τον χώρο της πολιτικής και του Τύπου από το 1970 έως το 2000, που ο ίδιος ο συγγραφέας έζησε ως δημοσιογράφος από την πρώτη γραμμή τα γεγονότα σε συνεχή επαφή με τους πρωταγωνιστές και δημοσιοποιεί πολύτιμα στοιχεία από τις προσωπικές του σημειώσεις, αδημοσίευτα μέχρι σήμερα, που θα βοηθήσουν τους ιστορικούς του μέλλοντος, όταν θα γράφουν το χρονικό των τελευταίων τριάντα ετών του 20ού αιώνα και θα ερμηνεύουν τις αιτίες της σημερινής καταστροφής.

Γεμάτος ο χώρος, ο κόσμος μέχρι έξω στην Πλατεία Κολωνακίου στην παρουσίαση του βιβλίου του δημοσιογράφου Πάνου Λουκάκου (απόφοιτου του ’67) το απόγευμα της Δευτέρας 17 Μαρτίου στη γκαλερί Ζουμπουλάκη. “Η Αθέατη Όψη” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις της Εστίας είναι ένα πλήρες χρονογράφημα στις πρώτες δεκαετίες της Μεταπολίτευσης. Πλήθος πολιτικών (ο υφυπουργός Δημόσιας Τηλεόρασης, Παντελής Καψής, η Επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας, Μαρία Δαμανάκη, ο υποψήφιος Περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Κουμουτσάκος, ο βουλευτής της ΔΗΜΑΡ, Γρηγόρης Ψαριανός, ο πρώην υπουργός, Θόδωρος Ρουσσόπουλος κ.α.), πλήθος φίλων (ο καθηγητής Δ.Ν. Μαρωνίτης, ο καθηγητής Νίκος Μουζέλης, ο δημοσιογράφος Προκόπης Δούκας κ.α.) και αποφοίτων της Σχολής (η Άννα Πουσκούρη, η Τένια Παπαδάκη, η Άννα Δημητράκου, ο Ιάκωβος Δημητρίου, ο Κώστας Γαλάνης κ.α.).

Στο πάνελ η Πέγκυ Ζουμπουλάκη, ιδιοκτήτρια της γκαλερί, ο Γιώργος Καμίνης, δήμαρχος Αθηναίων, ο Απόστολος Σοφιαλίδης, καθηγητής Αστικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο και νομικός σύμβουλος του Γιάννη Μπουτάρη, ο Μάκης Μυλωνάς, blogger του Παραπολιτική.com και νεώτερος του πάνελ, ο Νίκος Αλιβιζάτος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και ο συγγραφέας Πάνος Λουκάκος και απέναντι με τη φωτογραφική μηχανή ο γιός του Αντρέας.

Και δύο λόγια για το βιβλίο, που χαρτογραφεί επιτυχώς τον χώρο της πολιτικής και του Τύπου από το 1970 έως το 2000. Ο συγγραφέας του, διαπρεπής δημοσιογράφος που έζησε από την πρώτη γραμμή τα γεγονότα σε συνεχή επαφή με τους πρωταγωνιστές, καταθέτει τη μαρτυρία του για όσα εξ ιδίας αντιλήψεως γνωρίζει. Δημοσιοποιεί πολύτιμα στοιχεία από τις προσωπικές του σημειώσεις, αδημοσίευτα μέχρι σήμερα, που θα βοηθήσουν τους ιστορικούς του μέλλοντος, όταν θα γράφουν το χρονικό των τελευταίων τριάντα ετών του 20ού αιώνα και θα ερμηνεύουν τις αιτίες της σημερινής καταστροφής.

Κυκλοφόρησε το τελευταίο βιβλίο του Νίκου Θέμελη, απόφοιτού μας του ’64, δυόμισυ περίπου χρόνια μετά το θάνατό του.

Δανειζόμαστε το κείμενο του Μανώλη Πιμπλή από “Τα Νέα” που δημοσιεύτηκε στις 22 Μαρτίου 2014:

Ο Νίκος Θέμελης έφυγε από τη ζωή στις 20 Αυγούστου του 2011. Αφησε πίσω του μια πολύχρονη, εργώδη και πάντοτε διακριτική, χωρίς τυμπανοκρουσίες, πολιτική δράση δίπλα στον Κώστα Σημίτη, αλλά και ένα ιδιαίτερα πλούσιο, αν και όψιμο συγγραφικό έργο, καθώς κατάφερε μέσα σε όχι πολύ παραπάνω από μια δωδεκαετία να κερδίσει μια σημαντικότατη θέση στα ελληνικά γράμματα αλλά και μια επίσης επίζηλη θέση στις καρδιές των αναγνωστών.

Οι δικοί του άνθρωποι ήξεραν ότι είχε γράψει και ένα τελευταίο βιβλίο που δεν πρόλαβε να εκδώσει πριν φύγει από τη ζωή. Δεν το έκρυβε, άλλωστε, το είχε ο ίδιος πει σε δικούς και φίλους, σε κάποιους μάλιστα – και πρώτα απ’ όλα στη σύντροφο της ζωής του Μαριάννα -, το είχε δώσει να το διαβάσουν.

Είναι ένα βιβλίο πολύ μικρότερο από τα ογκώδη μυθιστορήματα στα οποία μας είχε συνηθίσει: 160 σελίδες. Αλλά όλα συντείνουν στο ότι το είχε ολοκληρώσει και, αν ήταν να αλλάξει κάτι, αυτό θα γινόταν μόνο σε επίπεδο επιμέλειας. Το πρώτο μέρος του το ξεκίνησε το 2010 και το δεύτερο το δούλευε μέχρι και το τέλος του Ιουλίου του 2011 – την 1η Αυγούστου μπήκε στο νοσοκομείο και δεν βγήκε ξανά.

Πιθανότατα δεν είχε τη δύναμη να κάνει κάτι μεγαλύτερο – το τελευταίο εξάμηνο της ζωής του ήταν ιδιαίτερα οδυνηρό – ή πάλι η ίδια η υπόθεση του έργου τον είχε οδηγήσει σε πιο μικρή έκταση ανάπτυξης της πλοκής.

Είχε άλλωστε συνηθίσει να δουλεύει νιώθοντας την ανάσα του θανάτου. Μόνο το πρώτο του βιβλίο, την «Αναζήτηση», την έγραψε απόλυτα υγιής (κυκλοφόρησε από τον Κέδρο το 1998). Μετά εκδηλώθηκε η ασθένειά του και όλα τα υπόλοιπα έργα του τα έγραψε με το βάρος του πεπερασμένου χρόνου μέσα του. Ο γιατρός του έλεγε πως μάλλον το γράψιμο ήταν εκείνο που τον βοηθούσε να αντέχει τόσα χρόνια μια ασθένεια από την οποία άλλοι πεθαίνουν πολύ γρηγορότερα.

Συνέχιζε, τις περιόδους που έγραφε, να σηκώνεται κάθε πρωί στις 6 και να γράφει για ένα δίωρο πριν τον αποσπάσουν οι υποχρεώσεις της ημέρας. Ενδιάμεσα είναι όμως σίγουρο ότι πάλι σκεφτόταν τους ήρωές του. Οι άνθρωποι που τον ήξεραν καλά λένε ότι το γράψιμο έπαιρνε όλο και μεγαλύτερη θέση στη ζωή του και ότι κατά βάθος στο τέλος ήθελε να αφοσιωθεί αποκλειστικά σε αυτό. Το κείμενο του μικρού μυθιστορήματος ήταν στον υπολογιστή του. Το επιμελήθηκε η μόνιμη επιμελήτρια των κειμένων του (τόσο στον Κέδρο όσο και στο Μεταίχμιο), η Ελένη Μπούρα. Ενώ ο ιστορικός Βασίλης Παναγιωτόπουλος, τον οποίο είχε συμβουλευθεί για ορισμένες ιστορικές λεπτομέρειες, έγραψε επίμετρο που διαφωτίζει τον αναγνώστη για το περιβάλλον του 1824, όπου διαδραματίζεται το πρώτο μέρος του βιβλίου. Στο δεύτερο, που διαδραματίζεται στις ημέρες μας, το 2009, ο Νίκος Θέμελης επέλεξε έναν τίτλο τον οποίο πάλι ο ίδιος διάλεξε και ως γενικό τίτλο του βιβλίου: «Η αναχώρηση»…

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ το νέο βιβλίο του Δημήτρη Μπελαντή, αποφοίτου του 1981, με τίτλο “Αριστερά και Εξουσία”.

Επανάσταση ή μεταρρύθμιση; Ειρηνικός και κοινοβουλευτικός δρόμος για τον σοσιαλισμό ή προετοιμασία μιας επαναστατικής έκρηξης; Μετασχηματισμός ή συντριβή του αστικού κράτους; Η Αριστερά στη Δύση ταλανίστηκε ανάμεσα σε αυτές τις επιλογές κατά τον 20ό αιώνα και συνεχίζει να ταλανίζεται μέχρι σήμερα.

Οι διαδοχικές ήττες των επαναστάσεων μετά τη ρωσική του 1917 έθεσαν το πρόβλημα μιας μακροχρόνιας πλειοψηφικής στρατηγικής που πιθανόν θα περιλάμβανε και την κατάκτηση της διακυβέρνησης με εκλογές. Αυτή η στρατηγική ονομάστηκε “δημοκρατικός δρόμος” προς τον σοσιαλισμό και θεωρήθηκε απότοκη του περίφημου “πολέμου θέσεων” του Γκράμσι. Ωστόσο, στην πραγματικότητα δεν αποτελεί αποτύπωση μιας ενιαίας στρατηγικής αλλά δύο διαφορετικών και διακριτών μεταξύ τους.

Η πρώτη εκδοχή ξεκινά από τη λογική της μαρξιστικής σοσιαλδημοκρατίας των αρχών του 20ού αιώνα (στρατηγική της “φθοράς”) και ξεδιπλώνεται μέχρι τον ευρωκομμουνισμό και την Ευρωαριστερά: στο επίκεντρό της βρίσκονται οι πιο “ειρηνικές” και “θεσμικές” προσεγγίσεις του δημοκρατικού δρόμου. Ο Γκράμσι, εδώ, συναντά τον Κάουτσκι. Η στρατηγική αυτή κατέληξε τόσο σε ειρηνικές αναδιπλώσεις (π.χ. Ιστορικός Συμβιβασμός και παρακμή του ιστορικού κομμουνισμού στην Ιταλία) όσο και σε αιματηρές τραγωδίες (Χιλή, Ισπανία). Η δεύτερη εκδοχή, πολύ πιο ρευστή και ασταθής, διερευνά τις διαδοχικές αποτυχίες της επανάστασης στη Δύση, διαλέγεται με τις αντιφάσεις του Γκράμσι και τα όρια της σκέψης του Πουλαντζά, μαθαίνει από τις σύγχρονες εμπειρίες στην Ευρώπη καθώς και στη Λατινική Αμερική.

Μπροστά στο ενδεχόμενο μιας αριστερής διακυβέρνησης στην Ελλάδα, που θα μπορούσε να λειτουργήσει πιλοτικά για την ευρωπαϊκή και διεθνή Αριστερά, το στοίχημα μιας επαναστατικής εκδοχής του πλειοψηφικού/δημοκρατικού δρόμου που θα έθετε το βάρος στη ρήξη με τις καπιταλιστικές και ιμπεριαλιστικές δομές, στη δυαδικότητα της εξουσίας και στην “εξωτερικότητα” των κινημάτων προς τη λογική του αστικού κρατικού μηχανισμού καθίσταται επίκαιρο και μας καλεί να το επανανακαλύψουμε.

Το κείμενο είναι δανεισμένο από την biblionet.gr, όπου μπορούμε να δούμε και τις κριτικές της Γεωργίας Δάμα και του Στάθη Κουτρουβίδη.

Το Σάββατο 6 Απριλίου στις 12:00 το πρωί στα Public της Πλατείας Συντάγματος οι εκδόσεις Διάπλαση παρουσιάζουν το παραμύθι της αποφοίτου Μαρίας Σούμπερτ (97) ‘Του φεγγαριού η κόρη’ και μας καλούν να γνωρίσουμε από κοντά τους ήρωες του παραμυθιού, να πλέξουμε τη μακριά σκάλα που ανεβάζει στο φεγγάρι και να βοηθήσουμε το νεαρό αγρότη να βρει την αγαπημένη του!

Το Σάββατο 6 Απριλίου στις 12:00 το πρωί στα Public της Πλατείας Συντάγματος οι εκδόσεις Διάπλαση παρουσιάζουν το παραμύθι της αποφοίτου Μαρίας Σούμπερτ (97) ‘Του φεγγαριού η κόρη’ και μας καλούν να γνωρίσουμε από κοντά τους ήρωες του παραμυθιού, να πλέξουμε τη μακριά σκάλα που ανεβάζει στο φεγγάρι και να βοηθήσουμε το νεαρό αγρότη να βρει την αγαπημένη του!

Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ και το Ίδρυμα Friedrich Ebert Stiftung σε μετάφραση της Ελίζας Παπαδάκη, αποφοίτου του ’67 το συλλογικό έργο “Ο δεξιός εξτρεμισμός στην Ευρώπη”. Δανειζόμαστε ένα απόσπασμα από τον πρόλογο των επιμελητών της έκδοσης: Πόσο διαδεδομένες και εδραιωμένες είναι στην Ευρώπη οι προκαταλήψεις, η ακροδεξιά σκέψη και οι ακροδεξιές δομές; Πώς αναπτύσσονται πανευρωπαϊκά τα δεξιά εξτρεμιστικά και λαϊκιστικά κόμματα και κινήματα; Ποιες είναι οι ιστορικές τους ρίζες, και γιατί εξακολουθούν να ελκύουν τους ανθρώπους;

Ο ανά χείρας συλλογικός τόμος επικεντρώνεται αφενός στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ενώ ένα άλλο κέντρο βάρους τίθεται σε νοτιοευρωπαϊκά κράτη (Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία) τα οποία έχουν πληγεί σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό από την τρέχουσα οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση και τις καταστροφικές κοινωνικές της επιπτώσεις, αλλά διαφοροποιούνται σαφώς μεταξύ τους ως προς την ακροδεξιά πολιτική παράταξη.

Η Άκρα Δεξιά στην Ευρώπη παρουσιάζει μια σειρά κοινά στοιχεία, αλλά επίσης σαφείς διαφορές. Ο δεξιός εξτρεμισμός δεν είναι διόλου αποκλειστικό φαινόμενο της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Στη σημερινή Δυτική Ευρώπη η απόρριψη και η απαξίωση στρέφονται ιδίως κατά μουσουλμάνων μεταναστών – τάση που προσπαθούν ολοένα και περισσότερο να την εκμεταλλευτούν οι δεξιές λαϊκιστικές δυνάμεις.

Στην Ελλάδα η οικονομική κρίση επέφερε μια διάβρωση του κομματικού ιστού και έδωσε στο ακροδεξιό νεοναζιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή τη δυνατότητα να εισέλθει στη Βουλή με 18 εκπροσώπους. Απομένει να φανεί αν οι ποινικές διώξεις κατά του κόμματος θα περιορίσουν την εύνοια των εκλογέων ή, αντίθετα, θα προκαλέσουν ακόμα και αύξηση των ψήφων του. Σε κάθε περίπτωση, μια κριτική ανάλυση/αντιμετώπιση του φαινομένου του δεξιού εξτρεμισμού και των αιτίων του, τόσο στο πολιτικό όσο και στο κοινωνικό επίπεδο, είναι επιτακτική ανάγκη στην Ελλάδα.

Σε ειδική εκδήλωση παρουσιάστηκαν στις 11 Ιουνίου στην Τράπεζα της Ελλάδος τα βιβλία «Ιστορία της Τράπεζας της Ελλάδος 1928-2008» του καθηγητή Μιχάλη Ψαλιδόπουλου (απόφοιτου του ’68) και «Το Χρονικό της Μεγάλης Κρίσης – Η Τράπεζα της Ελλάδος 2008-2013».

Η Ηλέκτρα Αποστόλου, μαθήτρια της Γερμανικής Σχολής τα χρόνια του Πολέμου βρέθηκε νεκρή πριν από 70 χρόνια, σαν σήμερα, παραμονές της Απελευθέρωσης. Το σώμα της, φρικτά παραμορφωμένο από εγκαύματα και κακώσεις μεταφέρθηκε στο νεκροτομείο.

Οι εκδόσεις Κέδρος παρουσιάσαν σε νέα έκδοση το βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου, που αναφέρεται στη ζωή, στην πολιτική-αντιστασιακή δράση και στο τραγικό τέλος της ηρωικής Ηλέκτρας Αποστόλου, με την οποία η Διδώ Σωτηρίου ήταν στενή φίλη και συναγωνίστρια στο ΕΑΜ.

Δανειζόμαστε το κείμενο της Σταυρούλας Παπασπύρου από την “Ελευθεροτυπία” της 18ης Ιουνίου 2014:

Τέτοιες μέρες πριν από εβδομήντα χρόνια ένα γυναικείο σώμα, φρικτά παραμορφωμένο από εγκαύματα και κακώσεις, μεταφερόταν στο νεκροτομείο από το «σφαγείο» που λειτουργούσε στο επιταγμένο ξενοδοχείο «Κρυστάλ», στην περιοχή της Βικτώριας.

Ηταν το σώμα της Ηλέκτρας Αποστόλου, μιας από τις πιο μαχητικές αγωνίστριες της Αντίστασης, η οποία είχε συλληφθεί από γκεσταπίτες την προηγούμενη μέρα κι είχε βγει από το «Κρυστάλ» πτώμα με τον αριθμό 59.953… Γι’ αυτήν τη γυναίκα που θύμιζε Καρυάτιδα, «με το περήφανο ανάστημα» και τον «αρμονικό, σχεδόν θριαμβευτικό βηματισμό», θα ‘γραφε αργότερα η Διδώ Σωτηρίου τη μυθιστορηματική βιογραφία «Ηλέκτρα», θεωρώντας χρέος της να τιμήσει την παλιά φίλη της που έμελλε να δολοφονηθεί παραμονές της πολυπόθητης απελευθέρωσης. Και να που δέκα χρόνια μετά το θάνατο της συγγραφέως τής «Εντολής» και των «Ματωμένων χωμάτων» και μιας από τις πρώτες Ελληνίδες δημοσιογράφους, αυτό το μάλλον ξεχασμένο κείμενό της για την Αποστόλου αναβιώνει μέσα από τη διπλά επετειακή έκδοση του «Κέδρου», η οποία παρουσιάστηκε χθες από τον ανιψιό της Νίκο Μπελογιάννη, τη Μάρω Δούκα και τον ιστορικό Μενέλαο Χαραλαμπίδη.

Χρέος

Γόνος εύπορης αστικής οικογένειας, γεννημένη το 1912 στο Νέο Ηράκλειο και μαθήτρια της Γερμανικής Σχολής, η Ηλέκτρα Αποστόλου «από τότε που κατάλαβε πως πρέπει ν’ αγωνίζεται για έναν καλύτερο κόσμο, τράβηξε ίσια, ολόισια στο σκοπό της. Ο,τι έβλαφτε αυτόν, έβλαφτε και την ίδια», διαβάζουμε. Οπως παρατηρεί η Διδώ Σωτηρίου, «δεν ήταν εύκολο να μεγαλώνεις με νταντάδες και γκουβερνάντες κι ύστερα να τα παρατήσεις όλα και να μοιράζεσαι το πικρό ψωμί του λαού, τη φασολάδα, την αναπαραδιά, τη γύμνια, την παράγκα, τον δίχως ανάσα μόχθο του. Μα η Ηλέκτρα δεν τα κατάγραφε και δεν τα ‘νιωθε όλ’ αυτά σαν ηρωικές πράξεις ενός “εκλεκτού” ανθρώπου που ξεχώριζε από τους άλλους θνητούς. Της φαίνονταν αυτονόητα, φυσικά, ένα χρέος που την πλημμύριζε χαρά. Δεν “κατέβαινε” αυτή στο λαό· του ανήκε, ήταν πνευματικό γέννημά του. Το παρελθόν της δεν το νοσταλγούσε ποτέ. Είναι ζήτημα αν το σκεφτόταν καν».

Η Ηλέκτρα Αποστόλου οργανώθηκε από μικρή πρώτα στην ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας) κι έπειτα στο ΚΚΕ, και στα 22 της συμμετείχε με την ελληνική αντιπροσωπεία στο Αντιπολεμικό και Αντιφασιστικό Συνέδριο Γυναικών στο Παρίσι καθώς και στο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων. Επί μεταξικής δικτατορίας πέρασε μια διετία στις φυλακές Αβέρωφ όπου βασανίστηκε, κι όταν αποφυλακίστηκε πέρασε στην παρανομία, αναλαμβάνοντας γραμματέας του γραφείου της ΟΚΝΕ Μακεδονίας-Θράκης. Το ’39 συνελήφθη ξανά και επτά ημερών λεχώνα στάλθηκε εξορία στην Ανάφη όπου τη βρήκε όχι μόνο η έναρξη της Κατοχής αλλά και η -σοκαριστική για την ίδια- είδηση ότι ο άντρας της, ο κομμουνιστής γιατρός Γιάννης Σιδερίδης, φυλακισμένος κι αυτός στην Κέρκυρα, είχε υπογράψει δήλωση μετανοίας. «Φρόντισε να μην πέσεις πιο χαμηλά», θα του μηνύσει, κόβοντας έπειτα κάθε γέφυρα επικοινωνίας…

Η «Ηλέκτρα» της Σωτηρίου «ανοίγει» το 1942, με την εικόνα της Αποστόλου στο Τμήμα Μεταγωγών της Αθήνας να παίζει με την τρίχρονη πια κόρη της, ενώ έχει ήδη σχεδιάσει την απόδρασή της κι έχει ήδη φροντίσει σε τίνος χέρια θ’ αφήσει το παιδί. Οπως επεσήμανε η Μάρω Δούκα, «μέσα από διαδοχικά φλας μπακ, η Διδώ Σωτηρίου ζωντανεύει με τη λιτή, διδακτική, παρηγορητική φωνή της την πορεία αυτής της τυπικής, υποδειγματικής αγωνίστριας, της αφοσιωμένης άνευ όρων στην ιδεολογία της, αναδεικνύοντας την αξιοσύνη και το ηθικό της σθένος». Σύμφωνα με την ίδια, «η αφήγησή της θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το όχημα για ένα χρονικό της Κατοχής και της Αντίστασης, καθώς μας προσφέρει εικόνες πείνας, βίας, φρίκης αλλά και απερίγραπτου μεγαλείου».

Η σύλληψη της Ηλέκτρας και η δολοφονία της «ήταν τεράστια απώλεια για την Αντίσταση», τόνισε ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης, η πρόσφατη διδακτορική διατριβή του οποίου εστιάζει στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο. Κι αυτό, επειδή πέρα από τα άλλα της πόστα, εκείνη την περίοδο η Αποστόλου «ως υπεύθυνη του τομέα διαφώτισης, συντόνιζε το τεράστιο δίκτυο παράνομου Τύπου στην Αθήνα, στο οποίο υπάγονταν πέντε τυπογραφεία και δώδεκα γιάφκες. Ετσι εξηγείται και το ευρύτατο κύμα αντεκδικήσεων από την πλευρά της ΟΠΛΑ». Οπως άλλωστε φρόντισε να υπενθυμίσει ο ίδιος, «ήδη από το 1943, έτος καμπή για το αντιστασιακό κίνημα, είχαν ξεκινήσει οι συγκρούσεις ανάμεσα στα ειδικά σώματα ασφαλείας και τα μέλη του ΕΑΜικού κινήματος, χωρίς να ενημερώνονται σχετικά οι γερμανικές αρχές».

Η Διδώ Σωτηρίου έπιασε να γράψει την «Ηλέκτρα», δεκάξι χρόνια μετά το θάνατο της φίλης και συνταξιδιώτισσάς της σε αποστολές στο εξωτερικό, οπλισμένη με τη θερμή υποδοχή που είχαν επιφυλάξει οι κριτικοί στο παρθενικό της μυθιστόρημα «Οι νεκροί περιμένουν». «Το ξεκίνησε στο διαμέρισμα της Κοδριγκτώνος», είπε ο Νίκος Μπελογιάννης ο οποίος μεγάλωνε κοντά της τότε, αλλά «την άνοιξη του ’60 νοίκιασε εν είδει ερημητηρίου ένα δωμάτιο στην Αίγινα, κάτι που αποδείχτηκε ευεργετικό και για τους δυο μας». Θυμίζουμε ότι το διαμέρισμα της Κοδριγκτώνος δωρίστηκε από τη Σωτηρίου το ’95 στο υπουργείο Πολιτισμού και στεγάζει σήμερα τα γραφεία της Εταιρείας Συγγραφέων.

Η Λαμπρινή Κουζέλη δημοσίευσε στις 23 Ιουνίου στο “ΒΗΜΑ” ένα επίσης εξαιρετικό κείμενο το οποίο και αναδημοσιεύουμε:

H Hλέκτρα, η Διδώ και η Αντίσταση 

Τη ζωή της κομμουνίστριας και αντιστασιακής Ηλέκτρας Αποστόλου (1912-1944), η οποία βασανίστηκε και δολοφονήθηκε από την Ειδική Ασφάλεια στη διάρκεια της Κατοχής, αφηγείται η Διδώ Σωτηρίου στη μυθιστορηματική βιογραφία της Ηλέκτρα που πρωτοκυκλοφόρησε το 1961. Ήταν το δεύτερο κείμενό της, που άρχισε να γράφει αμέσως μετά την έκδοση του Οι νεκροί περιμένουν (1959), και το οποίο εκδόθηκε έναν χρόνο πριν από τα Ματωμένα χώματα (1962).

Η Ηλέκτρα τυπώθηκε, ως εκτενές αφήγημα, στην ανθολογία αντιστασιακού διηγήματος που επιμελήθηκε ο Θέμος Κορνάρος, στον δεύτερο τόμο με τίτλο

Αρματωμένη Ελλάδα (Αναγέννηση, 1961), μαζί με τη Φωτιά του Δημήτρη Χατζή, το Αγρίμι του Νικηφόρου Βρεττάκου, τον Καπνισμένο ουρανό του Κώστα Κοτζιά και τις Κλούβες του Ζήση Σκάρου. Επανεκδόθηκε αυτοτελώς από τα Ελληνικά Γράμματα 1999. Εξαντλημένη από καιρό, κυκλοφορεί τώρα, σε επετειακή έκδοση (Ηλέκτρα, Κέδρος, 2014) και με πρόλογο του Νίκου Μπελογιάννη, με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων από τον θάνατο της Διδώς Σωτηρίου (1909-2004) και 70 χρόνων από τη δολοφονία της Ηλέκτρας Αποστόλου.

«Εκείνο το αυγουστιάτικο πρωινό του 1942 οι κρατούμενοι στο Τμήμα Μεταγωγών σταμάτησαν το σουλάτσο τους στο προαύλιο κι έβαλαν αυτί. Άκουγαν καλά; Ή μήπως έπαθαν παράκρουση από την πείνα; Ένα χαρούμενο παιδικό γέλιο βγαίνει από το σκοτεινό κελί των κρατουμένων γυναικών. Παιδικό γέλιο σ’ έναν τάφο;

Μερικοί κατάφεραν να ρίξουν στα κλεφτά λίγες ματιές και τα πρόσωπά τους, που η πείνα τα ‘κανε να μοιάζουν με φοβερές μάσκες, χαμογέλασαν. Είδαν ένα χαριτωμένο κοριτσάκι ως τριών χρονώ να παίζει με τη μάνα του».

Η Διδώ Σωτηρίου αρχίζει τη βιογραφία της με ένα επεισόδιο φυλάκισης, από τα πολλά στη ζωή της κομμουνίστριας Ηλέκτρας Αποστόλου. Γεννημένη στην Αθήνα από εύπορη οικογένεια, εντάχθηκε από μικρή στην Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας (ΟΚΝΕ) ερχόμενη σε σύγκρουση με την οικογένειά της. Το 1930 έγινε μέλος του ΚΚΕ και εστάλη ως αντιπρόσωπος στο Παγκόσμιο Αντιφασιστικό-Αντιπολεμικό Συνέδριο Γυναικών στο Παρίσι το 1934 και το 1935 πήρε μέρος στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων στη Μόσχα. Τα χρόνια εκείνα της δίωξης των κομμουνιστών, η Αποστόλου φυλακίστηκε αρκετές φορές για τη δράση της. Στο επεισόδιο που αφηγείται η Σωτηρίου, η Αποστόλου έχει ήδη γεννήσει την κόρη της από τον γάμο της με τον κομμουνιστή γιατρό Γιάννη Σιδέρη.

Στη φυλακή η Αποστόλου μαθαίνει ότι ο άντρας της, φυλακισμένος κι εκείνος στις φυλακές Κέρκυρας, υπέγραψε δήλωση μετανοίας: «Σκληρό χτύπημα δέχτηκε στην Ανάφη σαν έμαθε πως ο πατέρας του παιδιού της, ο άντρας της που φώτισε σαν ήλιος τις πρώτες αγωνιστικές εξορμήσεις της, λύγισε στην Κέρκυρα και συμβιβάστηκε! “Φρόντισε μην πέσεις πιο χαμηλά…” του ‘γραψε κι ύστερα σταμάτησε να του γράφει. Έσφιξε την καρδιά της και ζήτησε διαζύγιο. Αργότερα εκείνος πέθανε φυματικός σε γερμανικές φυλακές! Ο σπαραγμός της Ηλέκτρας ήταν διπλός…».

Αφηγούμενη την ιστορία της Ηλέκτρας Αποστόλου, η Διδώ Σωτηρίου αναπαριστά με τη χυμώδη γλώσσα της την εικόνα της Κατοχικής Αθήνας, την καθημερινότητα των κατοίκων της και τη ζωή των αντιστασιακών. Για τη μαχητική αντικατοχική συγκέντρωση που πραγματοποιούν οι αντιστασιακές οργανώσεις στην επέτειο του ΟΧΙ, στις 28 Οκτωβρίου του 1942, γράφει:

«Ξημερώνει επιτέλους η 28η Οκτωβρίου του 1942 και το θαύμα γίνεται. Πλημμύρισαν οι δρόμοι της Αθήνας. Άντρες, γυναίκες, κορίτσια, παιδιά, εργάτες, υπάλληλοι, ανάπηροι με τις πατερίτσες και τα καρότσια, φοιτητές, μαθητές, ο λαός, ο Λάζαρος, να τος που ζωντάνεψε και προχωρεί… Φάλαγγες ατέλειωτες ξεκινούν από την πλατεία Κλαυθμώνος, απ’ την Κάνιγγος, απ’ το Κολωνάκι, τον Ξυλοθραύστη, τη Χρυσοσπηλιώτισσα, τον Άγιο Κωνσταντίνο… Μοιάζουν με τα σύγνεφα που μαζεύονται ολόγυρ’ απ’ τον ορίζοντα κι ύστερα προχωρούν, σκεπάζουν τον ουρανό, πυκνώνει ο ηλεκτρισμός, αστράφτει, βροντάει, ξεσπά η μπόρα και χιμάει ο χείμαρρος…

“Λευτεριά!”

“Ανεξαρτησία!”

“Κάτω ο φασισμός!”

Οι Ιταλοί σταματούν το ντουφεκίδι. Τα χάνουν. Είναι τρελοί οι Έλληνες; Είναι γενναίοι;[…] Η ζωντανή δημοκρατική Ελλάδα, χειραφετημένη απ’ το παρελθόν, προχωρεί στην Αντίσταση με απόλυτη συνείδηση της δύναμής της. Ό,τι πιο θαρραλέο κι αποφασιστικό, ό,τι πιο τίμιο και πατριωτικό στοιχείο έχει το έθνος ξεσηκώνεται. Άρχισαν τον αγώνα οι πρωτοπόροι εργάτες, φοιτητές, υπάλληλοι και χωρικοί. Τους ακολουθούν τώρα τα μεσαία κοινωνικά στρώματα, οι επαγγελματίες, οι βιοτέχνες, οι διανοούμενοι, οι ανώτεροι υπάλληλοι, πολλοί έμποροι και βιομήχανοι, κτηματίες, έφεδροι και μόνιμοι αξιωματικοί, στρατηγοί, μητροπολιτάδες, παπάδες. Στο κοινό απελευθερωτικό μέτωπο ενώνονται οπαδοί του Κομμουνιστικού Κόμματος, του Αγροτικού, του Σοσιαλιστικού, των παλαιών δημοκρατικών κομμάτων, ειλικρινή φιλελεύθερα στοιχεία, ακόμα και μοναρχικοί. Φουντώνει στην ύπαιθρο τ’ αντάρτικο. Ολόκληρη η Ελλάδα γίνεται ένα απέραντο μέτωπο μ’ έναν ακατάβλητο μυστικό στρατό».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, σε αυτή τη δυναμική, «Η Ηλέκτρα κρατάει τώρα στα χέρια της έναν από τους σημαντικότερους τομείς: τη διαφώτιση. Εκατοντάδες φανερά και μυστικά τυπογραφεία, χιλιάδες γραφομηχανές και πολύγραφοι, στο κέντρο, στις συνοικίες, στα περίχωρα, στα δημόσια καταστήματα, στα γραφεία, στα σπίτια, στις παράνομες κρύπτες, δουλεύουν και βγάζουν το έντυπο υλικό που κυριολεκτικά πλημμυρίζει την Αθήνα και τον Πειραιά».

Στις 25 Ιουλίου του 1944 συλλαμβάνεται για τη δράση της από έναν Γκεσταπίτη και μεταφέρεται στα γραφεία της Ειδικής Ασφάλειας, στο ξενοδοχείο «Κρυστάλ» της οδού Ελπίδος, στην πλατεία Βικτωρίας. Εκεί αρχίζουν τα βασανιστήρια: «Θα παραδώσει στα χέρια τους ένα άδειο κορμί να το βασανίζουν, εκείνη θα στέκει εκεί πλάι, απτόητη, αγέρωχη, ατσαλένια. Όταν την καίνε δε θα καίγεται, όταν την τρυπούν δε θα τρυπιέται, όταν τη μαστιγώνουν, όταν της ξεριζώνουν τα νύχια και τα μαλλιά, εκεινής η καρδιά θα τραγουδάει, η σκέψη της θα ‘ναι στη νίκη, στις γενιές που θα ζήσουνε ξέγνοιαστα σ’ έναν κόσμο δίχως βαρβαρότητα… Όταν μπήκε στον αγώνα ήξερε πως δεν την περιμένανε χαρές και πανηγύρια. Χρόνια έπαιζε κρυφτούλι με το θάνατο».

Ακολουθεί ο θρυλικός διάλογος της Αποστόλου με τους βασανιστές της:

«– Λέγε! Πώς σε λένε;

– Ελληνίδα!

Το στόμα δέχεται μια σιδερένια γροθιά, που την ακολουθεί δεύτερη και τρίτη.

– Πού κάθεσαι;

– Στην Ελλάδα!

– Ποιος σου ‘δινε εντολές;

– Η πατρίδα!

– Ποιον υπηρετούσες;

– Το λαό!»

Προσπαθεί να δραπετεύσει, την πιάνουν. «Τη σπρώχνουν για δεύτερη φορά στο μοιραίο “Κρυστάλ”, απ’ όπου δεν έμελλε να βγει παρά ένα πτώμα με τον αριθμό 59.953». Η Διδώ Σωτηρίου παραθέτει απόσπασμα από το πόρισμα της ιατροδικαστικής έκθεσης. Προτιμά όμως να μείνει στη μνήμη όχι η τελευταία εικόνα του κακοποιημένου σώματος της Ηλέκτρας, αλλά η ηρωική εικόνα της αγωνίστριας: «Δεν έχει όμορφο πρόσωπο, κι όμως σε τραβάει γιατί ‘ναι πάντα φωτεινό, γελαστό, όλο έκφραση. Είναι ψηλή η Ηλέκτρα, στητή, με περήφανο παράστημα, λίγο θυμίζει τις Καρυάτιδες. Το βάδισμά της, απίστευτα ανάλαφρο, αρμονικό, σχεδόν θριαμβευτικό…»

Το βιβλίο παρουσιάζεται την Τρίτη 24 Ιουνίου, στις 12 το μεσημέρι, στο Polis Art Café (Αίθριο της Στοάς του Βιβλίου). Θα μιλήσουν η συγγραφέας Μάρω Δούκα, ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης και ο Νίκος Μπελογιάννης.

Νέο βιβλίο από τον Βασίλη Παπαθεοδώρου: “Η λευκή απεργία των ροζ φλαμίνγκο” (Εκδόσεις Καστανιώτη).

Ο Βασίλης είναι απόφοιτος του 1985 και τα γράφει από το 1996. Έξι από τα νεανικά και εφηβικά μυθιστορήματά του (Το μήνυμα, Οι Εννέα Καίσαρες, Χνότα στο τζάμι, Στη διαπασών, Το μεγάλο ταξίδι της κινέζικης πάπιας, Ιπτάμενες σελίδες) διδάσκονται στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, σε μετεκπαιδευόμενους δασκάλους, ενώ έχει τιμηθεί δύο φορές με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας (2008, 2010), δύο φορές με το Βραβείο του περιοδικού Διαβάζω (2008, 2010).

Ο Γιώργος Δεπάστας, απόφοιτος του ’63 μετέφρασε το βιβλίο του Ferdinand von Schirach: “Έγκλημα” που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Νεφέλη. Το βιβλίο κυκλοφόρησε στη Γερμανία τον Αύγουστο 2009 με τίτλο Verbrechen και παρέμεινε επί 54 εβδομάδες στη λίστα των bestseller του περιοδικού Der Spiegel.

Ο Φέρντιναντ φον Σίραχ συναναστρέφεται καθημερινά λόγω επαγγέλματος ανθρώπους που έχουν διαπράξει ή έχουν ζήσει κάτι ακραίο. Το πιο τερατώδες είναι γι’ αυτόν μια φυσιολογική περίπτωση. Εκπροσωπεί αθώους που έχουν έρθει σε σύγκρουση με τον νόμο αλλά και σεσημασμένους εγκληματίες. Αυτών των ανθρώπων τις ιστορίες αφηγείται – λακωνικά όπως ένας Ραίημοντ Κάρβερ και ακριβώς γι’ αυτό με ασύλληπτη δύναμη. Ο Τζιμ Τζάρμους είπε κάποτε ότι θα προτιμούσε να γυρίσει μια ταινία για έναν άνθρωπο που πάει περίπατο με τον σκύλο του παρά για τον αυτοκράτορα της Κίνας. Κι εγώ επίσης. Γράφω για ποινικές δίκες -ήμουν συνήγορος σε περισσότερες από επτακόσιες-, αλλά στην ουσία γράφω για τον άνθρωπο, για την αποτυχία, για την ενοχή, για το μεγαλείο του. Είχα έναν θείο που ήταν πρόεδρος σε ορκωτό δικαστήριο. Αυτά τα δικαστήρια είναι αρμόδια για εγκλήματα πρώτου βαθμού, φόνους και ανθρωποκτονίες. Μας περιέγραφε υποθέσεις, που εμείς, ως παιδιά, τις καταλαβαίναμε. Άρχιζε πάντα λέγοντας: “Τα περισσότερα πράγματα είναι πολύπλοκα, και με την ενοχή κάτι τέτοιο συμβαίνει”. Είχε δίκιο. Κυνηγάμε πράγματα που είναι πιο γρήγορα από μας και στο τέλος δεν μπορούμε να τα φθάσουμε. Εγώ μιλάω για δολοφόνους, εμπόρους ναρκωτικών, ληστές τραπεζών και πόρνες. Έχουν κι αυτοί τις ιστορίες τους και δεν διαφέρουν πολύ από μας. Όλη μας τη ζωή χορεύουμε πάνω σε μια λεπτή κρούστα πάγου· από κάτω κάνει παγωνιά και πεθαίνεις γρήγορα. Κάποιους δεν τους αντέχει ο πάγος και σπάει. Αυτή είναι η στιγμή που μ’ ενδιαφέρει. Αν έχουμε τύχη, δεν συμβαίνει τίποτα και συνεχίζουμε να χορεύουμε. Αν έχουμε τύχη.

Στις 14 Σεπτεμβρίου δημοσίευσε η Μαργαρίτα Ζαχαριάδου ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο στην εφημερίδα “Καθημερινή“.