1941

karydis miltiadisΟ Μιλτιάδης Καρύδης γεννήθηκε στις 9.5.1923 στο Γκντασκ της Πολωνίας. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Δρέσδη και στη συνέχεια (όταν άρχισαν να συσσωρεύονται απειλητικά τα προμηνύματα του Πολέμου) ήρθε το 1938 οικογενειακώς στην Αθήνα όπου τελείωσε τη Γερμανική Σχολή στην Αραχώβης. Νυμφεύθηκε την Sonja Dengel, συμμαθήτριά του στην Αραχώβης.

Με προτροπή του Μανώλη Καλομοίρη (που τον πήρε υπότροφο στο Εθνικό Ωδείο) σπούδασε πιάνο με την Ήβη Πανά. Παράλληλα έκανε ιδιαίτερα μαθήματα θεωρητικών με τον Θ. Βαβαγιάννη.

Το 1942 άφησε την Αθήνα για να συνεχίσει ανώτερες σπουδές στη Μουσική Ακαδημία της Βιέννης κι αυτό γινόταν ώς τον Οκτώβριο του 1944, οπότε αρνήθηκε (μαζί με άλλους Έλληνες φοιτητές) να υπογράψει δήλωση υποστήριξης της «Νέας Τάξης» (που θα επικρατούσε στην Ευρώπη μετά την υποτιθέμενη χιτλερική νίκη), με αποτέλεσμα να αποβληθούν όλοι και να απειληθεί η φυσική τους υπόσταση. Το τέλος του Πολέμου βρήκε τον Έλληνα αρχιμουσικό να φοιτά και πάλι στην Ακαδημία της Βιέννης, από την οποία πήρε δίπλωμα το 1947 έχοντας μαθητεύσει κοντά στους περίφημους Γιόζεφ Μαρξ και Χανς Σβαρόφσκυ (αργότερα, πήρε μαθήματα και από τους Χέρμαν Σέρχεν και Χ. φον Κάραγιαν).

Η επίσημη σταδιοδρομία του ξεκίνησε ήδη από το 1946, όταν εκτελούσε χρέη πιανίστα-εκπαιδευτή στο Θέατρο «in der Josephstadt», όπου με μύριες όσες αντιξοότητες κατάφερε να «ανεβάσει» μεταξύ άλλων, τον «Τσάρεβιτς» του Λέχαρ, το «Σπίτι των 3 κοριτσιών» των Σούμπερτ-Μπερτέ και την «Τραβιάτα». Στη συνέχεια διετέλεσε μόνιμος μαέστρος στις Όπερες του Μπρέγκεντς (1947-48), του Γκρατς (1948-1959), της Κολωνίας (1959-1962), της Βιέννης (Κρατική Όπερα και Volksoper), ενώ από το 1960, ήταν καλλιτεχνικός δ/ντής της Philarmoniα Hungarica (σύμφωνα με απαίτηση των μουσικών της). Παράλληλα, το 1957-59 ήταν διευθυντής της ΣΟ του Ραδιοσταθμού της Βιέννης και από το 1962 ήταν αρχιμουσικός της Κρατικής Όπερας της Βιέννης και τακτικός μαέστρος της ΣΟ του Ραδιοσταθμού της Κοπεγχάγης, έχοντας ήδη διευθύνει ως προσκεκλημένος μαέστρος στο Μόναχο (Κρατική Όπερα), στη Φλωρεντία (Τeatro Comunale), στο Mπουένος Άυρες (Teatro Colon), κ.ο.κ. Έμεινε καλλιτεχνικός δ/ντής και αρχιμουσικός της Philharmonia Hungarica ώς το 1967. Ακολούθησαν οι γενικές διευθύνσεις: της Φιλαρμονικής Εταιρείας του Όσλο (1969-75), της Συμφωνικής Ορχήστρας του Duisburg (1975-81), της Ορχήστρας Tonkuenstler της Βιέννης (1979-85), ενώ στο διάστημα 1962-1966 ήταν μόνιμος αρχιμουσικός στη ΣΟ της Δανικής Ραδιοφωνίας (Κοπεγχάγη). Διηύθυνε πάνω από 120 διαφορετικές ΣΟ και περίπου 100 χορωδίες (σε Ευρώπη, Αμερική και Άπω Ανατολή), παρουσιάζοντας πάνω από 100 Α’ εκτελέσεις (!) έργων σύγχρονων συνθετών. Το 1962 τιμήθηκε με τον γερμανικό τίτλο του Generalmusikdirektor, το 1971, με τον αυστριακό τίτλο του Professor και το 1991 (πράγματι, μόλις το 1991!) βραβεύτηκε και από την Ακαδημία Αθηνών. Επίσης, στην Επέτειο των 100 χρόνων από την γέννησή του Bartok, τιμήθηκε με το μετάλλιο “Bela Bartok”, για την προσφορά του στη διάδοση του έργου του μεγάλου Ούγγρου συνθέτη, ενώ λίγο πριν από τον θάνατό του παρασημοφορήθηκε και από την αυστριακή Κυβέρνηση για τη μεγάλη του μουσική προσφορά. Το 1995 ανέλαβε τη γενική διεύθυνση των μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ και του έλαχε ως ύστατος κλήρος να κονταροχτυπηθεί ανάδελφος με τις κάθε λογής αντιξοότητες της ελλ. μουσικής πραγματικότητας. Απεβίωσε την 1η Μαρτίου 1998 από εγκεφαλικό επεισόδιο κατά τη διάρκεια δοκιμών με την ορχήστρα της ΕΡΤ.

Απολυτήριο (Abitur) του πολέμου

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Ο Αλέκος Κυριακός ήταν διάσημος γλύπτης, απόφοιτος του 1941, και κατέγραψε τα ονόματα, τις διευθύνσεις και τα τηλέφωνα των παιδιών της τάξης του. Με κάποιους κατάφερε να ανακτήσει επαφή, κάποιους δεν κατάφερε ποτέ να τους βρει, όμως ο “χειρόγραφος κατάλογος” έχει μεγάλη αξία και αποδεικνύει την αγάπη και το δέσιμο μεταξύ όλων εκείνων των παιδιών.

Ο Αλέκος Κυριακός ήταν ένα από τα πρόσωπα, που τίμησε ο Σύλλογος Αποφοίτων το 2013 καλώντας τον στην εκδήλωση “Τιμητική Βραδιά για τους Απόφοιτους του Πολέμου”, όπως και η Magda Bernau, η Νίκη Γουλανδρή, που είχαν προσκληθεί και αναφέρονται στο χειρόγραφο.

Το ιδιαίτερο στον κατάλογο αυτόν είναι η αναφορά σε ονόματα, που δεν αναγράφονται στα Μαθητολόγια της Αραχώβης, όπως του Peter Mordo, του Μιλτιάδη Καρύδη, αλλά και του ίδιου του Αλέκου Κυριακού, που στην ουσία “συμπληρώνουν” τα ελλιπή Klassenbücher, που έχουμε στην διάθεσή μας.

Βεβαίως ο κατάλογος περιλαμβάνει και ονόματα συγγενών, όπως αυτό του γιού του Βύρωνα Θεοδωρόπουλου, ο οποίος είχε έρθει στην εκδήλωση των Αποφοίτων του Πολέμου ή της κόρης του Μιλτιάδη Καρύδη. (περισσότερα…)

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

melanataliaΗ Νάτα Μελά γεννήθηκε στις 10 Ιουλίου του 1923 στην Κηφισιά Αττικής και αποφοίτησε από τη Γερμανική Σχολή το 1941. Μεγάλωσε σε μεγαλοαστικό περιβάλλον με ιστορικές ρίζες. Είναι εγγονή του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά και της Ναταλίας Δραγούμη. Ο πατέρας της ήταν ο Μιχαήλ Μελάς και η μητέρα της ήταν κόρη του Ιωάννη Πεσμαζόγλου, ιδρυτή της Εθνικής Τράπεζας μαζί με το Γεώργιο Σταύρου. Η γιαγιά της από την πλευρά του πατέρα της προερχόταν από το γένος Δραγούμη και ήταν αδελφή του Ίωνα Δραγούμη και κόρη του Στέφανου Δραγούμη.

Το 1942 πήγε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) της Αθήνας, με καθηγητές τον Κώστα Δημητριάδη και τον Μιχάλη Τόμπρο και εργάστηκε στο εργαστήριο του Θανάση Απάρτη. Αποφοιτώντας, το 1948, δούλεψε για ένα διάστημα με τον Δημήτρη Πικιώνη για τη στήλη στον τάφο του Μητροπολίτη Χρύσανθου και αργότερα για το Μνημείο Πεσόντων στο Λεόντιο της Νεμέας στην Πελοπόννησο. Εκείνο το διάστημα κατασκεύασε τις προτομές, του Στέφανου Δραγούμη στο Ζάππειο και του Γεωργίου Πεσμαζόγλου στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, όπου η επιρροή του Πικιώνη είναι εμφανής.

Μετά την αποφοίτησή της άνοιξε δικό της εργαστήριο στον τελευταίο όροφο ενός σπιτιού στη Βασιλίσσης Σοφίας και λίγο αργότερα, το 1945, στον στάβλο ενός σπιτιού στην οδό Μουρούζη. Εκεί μαζεύονταν, μεταξύ άλλων, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Γιάννης Μόραλης κ.α. Το 1951 παντρεύτηκε τον αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη (1913 – 1993) με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, τον Δημήτρη και την Αλεξάνδρα και για δέκα χρόνια έπαψε να δουλεύει, ασχολούμενη με την κατασκευή σκηνικών στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν.

Αρχικά δούλεψε με μάρμαρο και πέτρα, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν επέστρψε από το Παρίσι, όπου είχε μάθει να δουλεύει με το οξυγόνο, στράφηκε στη χρήση του μετάλλου, υιοθετώντας τα διδάγματα της αφηρημένης τέχνης, που κυριαρχούσε στην καλλιτεχνική σκηνή της Δύσης, χρησιμοποιώντας “ready-made” σιδηρικά και εργαλεία, τα οποία προμηθεύεται από την οδό Αθηνάς. Αντλεί τα θέματά της από το φυσικό κόσμο, πτηνά και ζώα – κοκόρια, κριάρια, ταύρους, κατσίκες, περιστέρια – και από την ελληνική μυθολογία.

Η Ναταλία Μελά παρουσίασε τις δημιουργίες της σε ατομικές εκθέσεις (Αθήνα 1963 και 1964, Βιέννη 1965, Νέα Υόρκη 1970), καθώς και σε διεθνείς εκθέσεις στη Μπιενάλε Σάο Πάολο της Βραζιλίας 1965, στο Παρίσι – Salon de la jeune sculpture 1976, 1967. Τα έργα της βρίσκονται σε δημόσιους χώρους και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Πρόσφατα παρουσίασε ένα κύκλο 35 γλυπτών από χαρτί με τίτλο “τα χάρτινα“.

Ναταλία Μελα – wikipedia…

Ένα αφιέρωμα του Μανώλη Νταλούκα για τη Νάτα Μελά…

Απεβίωσε στις 14 Απριλίου 2019 σε ηλικία 96 ετών…

Η Griechenland Zeitung για τη Νάτα Μελά…

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

kyriakos alekosΟ Αλέκος Κυριακός γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1922, όπου και τέλειωσε το Δημοτικό. Το 1936 ο πατέρας του, που εργαζόταν σε μία γερμανική εταιρεία, μετατέθηκε στην Ελλάδα γεγονός, που το δέχθηκε με ανακούφιση αφού ήταν ο μοναδικός μαθητής στο σχολείο του που αρνιόταν να ενταχθεί στη νεολαία του Χίτλερ. Στην Αθήνα πήγε αρχικά σε ελληνικό σχολείο και ένα χρόνο μετά το 1938 πήγε στη Γερμανική Σχολή, όταν διαπίστωσε την ύπαρξη της.

Το 1941, όταν εισέβαλαν οι Γερμανοί στην Αθήνα τα μαθήματα λιγόστεψαν και ανάλαβε ο Βύρων Θεοδωρόπουλος να διδάξει, και μάλιστα στο σπίτι του Πέτρου Μόρντο, ώστε να μπορέσουν οι μαθητές να πάρουν το Abitur (ανάμεσα σ’ αυτούς δε ήταν και ο Μιλτιάδης Καρύδης, ο Θέμις Πάνος, ο Kurt Goldberg κ.α.)

Μέσα στο πόλεμο έκανε διάφορες δουλειές, ενώ μετά από αυτόν πήγε ένα χρόνο στη Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στο εργαστήριο του Μ.Τόμπρου. Επειδή οι Σχολές είχαν παραμείνει κλειστές στον πόλεμο έμαθε τη μαρμαρογλυφία εργαζόμενος στα μαρμαράδικα της οδού Αναπαύσεως.

Το 1948 έκανε την πρώτη και μοναδική ατομική του έκθεση με γλυπτά στην Αθήνα στον Παρνασσό. Αμέσως μετά έφυγε για τη Νέα Υόρκη, όπου έμεινε ένα χρόνο συναναστρεφόμενος με ανθρώπους της Τέχνης όπως ο Θεόδωρος Στάμος, ο Τρούμαν Καπότε κ.α. που του συνέστησε ο καθηγητής και μεταφραστής Κίμων Φράιερ. Μετά από ένα χρόνο στη Νέα Υόρκη μετακόμισε στην Πενσυλβάνια όπου εργάστηκε επάνω σε ξύλο, μπρούτζο και υαλοβάμβακα.

Επί πέντε χρόνια δίδαξε γλυπτική στο Wyomissing Institute of Fine Arts και έκανε διάφορες εκθέσεις με προτομές, πορτραίτα κυρίως για ιδώτες συλλέκτες. Το 1976 παρουσίασε τρία έργα στο Balch Institute στη συνοπτική έκθεση “Η Ελληνική Προοπτική – Η Συμβολή των Ελλήνων Καλλιτεχνών στην τέχνη των ΗΠΑ”, όπου το μεγαλύτερο έργο του, και επίκεντρο της έκθεσης είναι ένα υπερμεγέθες “πούμα”, που έκτοτε θα χρησιμοποιηθεί ως σήμα στα έντυπα του Πανεπιστημίου. Ένα χρόνο μετά το 1977 στήθηκε ένα μνημειώδους μεγέθους λιοντάρι στη κεντρική αίθουσα του Allentown Museum of Art, ανάμεσα σε ένα έργο του Rodin και της Barbara Hepworth, ενώ το 1995 ήταν ένας από τους έξι καλλιτέχνες που επέλεξε το Ελληνικό Πνευματικό Κέντρο του Παρισιού για να αντιπροσωπεύσει την Ελλάδα στην “Triennale De Sculpture” στο Jardin Des Plants.

Από το 1979 άρχισε να μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ και το 1986 πλέον μετακόμισε οριστικά στην Αθήνα, όπου διατηρεί επαφή με συμμαθητές του από τη Γερμανική Σχολή, ανάμεσα σε αυτούς και τη Νάτα Μελά.

Ξύλινα έργα του βρίσκονται ατην Εθνική Πινακοθήκη, στο παρεκκλήσι του Albright College στο Reading της Pennsylvania, μπρούτζινα (π.χ. η Sappho) στην Πινακοθήκη του Oakland, στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Φιλαδέλφεια και αλλού.

Απεβίωσε στις 4 Απριλίου 2019

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

mordo peterΟ Peter Rudolf Mordo γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου 1923 στο Oldenburg και ήταν γιός του Renato Mordo, μετέπειτα ιδρυτή και διευθυντή της Λυρικής Σκηνής στην Αθήνα. Όταν γεννήθηκε ο Πέτερ, ο πατέρας του ήταν γενικός διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου του Oldenburg.

Μετά το Oldenburg, τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε αρχικά στην Βιέννη, όπου ο πατέρας του ήταν διευθυντής του Deutsches Volkstheater (1924-25), στην συνέχεια διευθυντής στο Lobe Theater του Breslau (1925-26) και στην Δρέσδη (1926-28). Από το 1928 έως το 1932 έμεινε στο Darmstadt, όπου η οικογένειά του είχε μετακομίσει και ο πατέρας του διατελούσε γενικός διευθυντής του Hesse Theater.

Η ταραγμένη πολιτική κατάσταση στην Γερμανία οδήγησε την οικογένεια να μετακομίσει στην Πράγα όπου ο πατέρας του έγινε γενικός διευθυντής του Deutsches Theater κα παράλληλα δίδασκε στην εκεί Γερμανική Ακαδημία Μουσικής.

Το 1939, σε ηλικία 16 ετών η οικογένειά του μετακόμισε στην Ελλάδα, όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Αυστρία και φοίτησε στην Σχολή.

Αποφοίτησε από την Σχολή το 1941 και σπούδασε μουσική, έγινε συνθέτης και εργάστηκε σαν μαέστρος και υπέυθυνος προγράμματος στο Stuttgart Radio.

Πέθανε στις 12 Μαρτίου 1985 στην Στουτγκάρδη

Περισσότερα…

Βιογραφία του Renato Mordo, πατέρα του Πέτερ…

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Ο Αντώνιος Σκάσσης γεννήθηκε στις 7.11.1924 και εμφανίζεται στα Μαθητολόγια το έτος 1934-35 στην ΣΤ’ Δημοτικού και παραμένει εως την αποφοίτησή του το έτος 1940-41 στην ΣΤ’ Γυμνασίου.

Σπούδασε Νομικά και διετέλεσε αναπληρωτής Νομικός Σύμβουλος της ΕΤΒΑ και στενός φίλος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), και συνέταξε τον Οργτανισμό του φέρνοντας σε πέρας όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για την δημιουργία του από το 1986 όταν άρχισε η ανάπτυξή του.

Νυμφεύθηκε την Αναστασία Μυρτώ (Άννη) Κυριακού και απέκτησαν δύο παιδιά: τον Ερρίκο-Ιωάννη-Μάριο και τον Κίμωνα-Αλέξανδρο.

Απεβίωσε στις 26.9.1989

Ο πατέρας του, Ερρίκος Σκάσσης (1884-1977), καθολικός στο θρήσκευμα, εθνικιστής, ομότιμος πανεπιστημιακός διδάκτορας, καθηγητής στην έδρα της Λατινικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ακαδημαϊκός που διατέλεσε Αντιπρόεδροςκαι πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, γεννήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 1884 στην Ερμούπολη της Σύρου και πέθανε στις 28 Οκτωβρίου 1977 στην Αθήνα.

Ήταν παντρεμένος με την Ιωάννα Λωρ. Μάμου και από το γάμο τους απέκτησαν ένα γιο, τον Αντώνιο και δύο κόρες, τη Βιλελμίνη και την Ελισάβετ. Κατάγονταν από οικογένεια Καθολικών, Φραγκισκανών-Καπουκίνων, της Σύρου. Πατέρας του ήταν ο Αντώνιος Σκάσσης και αδέλφια του ο Ιάκωβος [Ζάκ] Σκάσσης και ο Θωμάς Σκάσσης, ιατρός και βουλευτής Σύρου, ενώ αδελφή τους ήταν η Υακίνθη, σύζυγος του Καρόλου Ιωάννη Φιξ, της γνωστής ζυθοποιίας.

Παρακολούθησε τα μαθήματα της Βασικής εκπαιδεύσεως στη Σύρο όπου παρακολούθησε μαθήματα στο Οκτατάξιο Γυμνάσιο Αρρένων της Ερμουπόλεως, ενώ συμπλήρωσε την εγκύκλια παιδεία του στην Αθήνα. Μαθητής γυμνασίου ακόμη, δημοσίευσε μεταφράσεις αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων συγγραφέων και αργότερα ως φοιτητής έγραψε διάφορα εγχειρίδια, τα οποία εγκρίθηκαν για τη διδασκαλία της λατινικής στα σχολεία της Μέσης εκπαιδεύσεως. Εξελέγη καθηγητής στην έδρα Κλασσικής Φιλολογίας στην Ακαδημία Αθηνών και αναμίχθηκε στην Δίκη των Τόνων το 1941, στην Κατοχή, ενώ διετέλεσε και Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών το 1968.

(περισσότερα…)

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Ένα πιστοποιητικό της Γιολάντας Μαλασπίνα έλαβε ο Σύλλογος Αποφοίτων που αναφέρει την Γερμανική Σχολή Αθηνών. Η Γιολάντα Μαλασπίνα εμφανίζεται στα μαθητολόγια της Σχολής πρώτη φορά την χρονιά 1935-36 στην Α’  Γυμνασίου και φοίτησε σε όλες τις τάξεις μέχρι την αποφοίτησή της το 1941 από την ΣΤ’ Γυμνασίου. Στο πιστοποιητικό αναφέρεται ότι η “Ιολάντα” ενεγράφη στην Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στις 15.3.1942 για το Πανεπιστημιακό Έτος 1941-42. Το πιστοποιητικό υπογράφει ο Μιχαήλ Δένδιας, πρύτανης του ΕΚΠΑ και μετέπειτα υπουργός βιομηχανίας στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Στυλιανού Μαυρομιχάλη (1963).

Όπως αναφέρεται στην wikipedia, ο πατέρας της, Σπυρίδων Μαλασπίνας (Σαντορίνη 1890 – 11 Ιουνίου 1983) ήταν Έλληνας δικηγόρος και πολιτικός γεννήθηκε στη Σαντορίνη και ήταν γιος του πολιτικού Αλέξανδρου Μαλασπίνα. Καταγόταν από παλιά οικογένεια της Σαντορίνης και παππούς του ήταν ο Σπυρίδων Μαλασπίνας. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1914 διορίστηκε σύμβουλος στρατιωτικής δικαιοσύνης και το 1929 αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του πλοιάρχου. Το 1936 εξελέγη βουλευτής Κυκλάδων.

Είχε πλούσια κοινωνική δράση και διετέλεσε αντιπρόεδρος του ΠΙΚΠΑ και του Ερυθρού Σταυρού (από το 1977 ως το θάνατό του). Στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Γεωργακόπουλου (1958) διορίστηκε υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας. Ήταν παντρεμένος και είχε αποκτήσει παιδιά, τη Γιόλα (σύζυγο του Frank Wear) και τον Αλέξανδρο (Alex), επιχειρηματία, στελέχους και αντιπροέδρου της Coca Cola στις ΗΠΑ.

Πέθανε στις 11 Ιουνίου 1983 και κηδεύτηκε στις 14 Ιουνίου από τον ιερό ναό των Αγίων Θεοδώρων του Πρώτου Νεκροταφείου Αθηνών.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Ο Γιοχάνες Παπαλέκας ήταν στην 6η Γυμνασίου το 1941 και με φοίτησε στην 7η (του γερμανικού τμήματος) λόγω Abitur to 1942

Papalekas machte 1942 sein Abitur an der deutschen Schule im besetzten Athen und studierte danach Staatswissenschaften an der Universität Wien, der Universität Greifswald und der Universität Innsbruck. Alle diese Hochschulen waren vom Nationalsozialistischen System gleichgeschaltet worden. In Innsbruck promovierte er 1946 mit einer Dissertation über Das Problem der politischen Massenparteien. Ebenfalls in Innsbruck habilitierte er sich 1953 mit der Schrift Dialektischer Materialismus und verstehende Soziologie. 1955 ging er als Abteilungsleiter an die Sozialforschungsstelle der Universität Münster in Dortmund, wo er sich mit Fragen der Stadtsoziologie und der Ökologie befasste. 1956 wurde er von den Staatswissenschaften zur Soziologie umhabilitiert und 1958 außerplanmäßiger Professor an der Westfälischen Wilhelms-Universität in Münster. Seit 1963 war Papalekas erster Soziologie-Professor an der neu gegründeten Ruhr-Universität Bochum. Er lehnte Rufe nach Athen und Innsbruck ab und lehrte bis zu seiner Emeritierung 1989 in Bochum.

Papalekas stand ideologisch in der Tradition der Leipziger Schule um Hans Freyer und der Konservativen Revolution, was er herausfordernd und scharf vertrat. An der Soziologischen Fakultät in Bochum gab es dagegen Protestaktionen der Studentenbewegung. Der Ruf an die Universität Athen zu Zeiten der griechischen Militärdiktatur (1970) führte erneut zu massiven studentischen Protesten.

Der Aufstieg und Fall des J.Chr.Papalekas…

Der Fall Papalekas…

papalekas johannes auslaenderfrage gastarbeiter

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

zenetou maria 0Η Μαρία Ζενέτου-Κομνηνού γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 18 Οκτωβρίου 1925. Πατέρας της ήταν ο Χαρίλαος Ζενέτος, γνωστός κοσμηματοπώλης των Αθηνών και αδελφός της ο γνωστός πολεοδόμος – αρχιτέκτων Τάκης Ζενέτος, μαθητής και αυτός της Σχολής.

Στα μαθητολόγια εμφανίζεται δύο φορές. Την χρονιά 1929-30 ατην Α’  Δημοτικού και την χρονιά 1935-36 στην Α’  Γυμνασίου και εικάζουμε ότι λόγω απώλειας των μαθητολογίων παρουσιάζεται το κενό αυτό.

Παρακολουθώντας τη Γερμανική Σχολή Αθηνών και την Αγγλική Σχολή Χιλλ, ολοκληρώνει τη βασική της εκπαίδευση στο Αρσάκειο Αθηνών. Με τη λήξη του πολέμου, μπαίνει στο Πανεπιστήμιο Σορβόννης στη Γαλλία και σπουδάζει Ψυχολογία του Παιδιού, κατά την προσχολική ηλικία, καθώς και Καλές τέχνες στην Ecole des Beaux Arts. Διακρίνεται από τη μεγάλη αγάπη της για τα παιδιά.

Από το γάμο της με τον Γιάννη Κομνηνό αποκτά 3 παιδιά, την Ιωάννα, την Χάρις και τον Διομήδη. Ο τελευταίος, σε ηλικία 17 ετών, δολοφονείται εν ψυχρώ, κατά τη διάρκεια των γεγονότων του Πολυτεχνείου, στις 16 Νοεμβρίου 1973. Αστυφύλακας της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως, τον πυροβόλησε με ευθεία βολή στην καρδιά, ενώ βοηθούσε τραυματισμένους πολίτες και την ανακοίνωση του θανάτου του γιού της έκανε ο Τάκης Ζενέτος. Η Χάρις μάλιστα απέκτησε μία κόρη, την Φλώρα, και έναν γιό, στον οποίο έδωσε το όνομα του Διομήδη.

Καθώς τα χρόνια περνούν και τα δικά της παιδιά ενηλικιώνονται, η Μαρία, ελεύθερη πιά από τις μητρικές φροντίδες, ετοιμάζει και παρουσιάζει, για πρώτη φορά, τη δουλειά της, στο ευρύ κοινό, λαμβάνοντας μέρος στην έκθεση του Ζαππείου. Ακολουθεί μια αλυσίδα από ομαδικές και ατομικές εκθέσεις στο Ζάππειο, στο Θόλο, στην Αρχιτεκτονική, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και στη δική της γκαλερί «Διομήδης».

Η συνεχής ενασχόλησή της με τα καλλιτεχνικά την βοήθησε να απαλύνει τον πόνο της από τον τραγικό θάνατο του γιού της.

Πέθανε το 1995. Τα έργα της μένουν στα χέρια των θυγατέρων της.

πηγή: Ιωάννα και Χάρις Κομνηνού (περισσότερα…)

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

dimitratou pinelopiΗ Πηνελόπη Δημητράτου γεννήθηκε στις 14.4.1923 στην Αθήνα και φοίτησε για λίγο στην Γερμανική Σχολή και στην συνέχεια στο Μαράσλειο, ενώ αν είχε συνεχίσει θα αποφοιτούσε το 1941.

Ο πατέρας της, Παναγής Δημητράτος, ήταν δημοδιδάσκαλος και εργάστηκε ως αρχισυντάκτης στην εφημερίδα “Ριζοσπάστης” και εκτελέστηκε τον Απρίλιο του 1944 στην Καισαριανή επί υπουργίας του εξαδέλφου του Αριστείδη Δημητράτου, υπουργού Εργασίας στην Κυβέρνηση Μεταξά έως το 1940.

Παντρεύτηκε τον κατά δύο χρόνια μεγαλύτερό της, επίσης μαθητή της Γερμανικής, Άγγελο Διαμαντόπουλο, γιό του Μόσχου Διαμαντόπουλου και ως αριστεροί διέφυγαν μαζί στο βουνό και αργότερα πήγαν στην Θεσσαλονίκη, όπου γεννήθηκε η κόρη τους Ελένη (Λίνα) Διαμαντοπούλου (Φανουράκη).

Ο σύζυγός της, Άγγελος, συνελήφθη το 1949 μαζί με τον Μανώλη Γλέζο και τον Λεωνίδα Κύρκο και όλοι καταδικάστηκαν αρχικά σε θάνατο, με απόφαση του Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών, που όμως δεν εκτελέστηκε λόγω της διεθνούς αντίδρασης και η θανατική ποινή μετατράπηκε σε ποινή δεκαετούς καθείρξεως και  αποφυλακίστηκε το 1953.

Η ίδια σπούδασε στην Ανωτάτη Εμπορική, την γνωστή ως ΑΣΟΕΕ και όταν ο σύζυγός της άνοιξε, μετά την αποφυλάκισή του, τεχνικό γραφείο, εργάστηκε μαζί του.

Απεβίωσε στις 9.7.2016 σε ηλικία 93 ετών.

https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/213357_o-daskalos-panagis-dimitratos-kai-spiti-tis-epon

https://www.ex-dsathen.gr/ekdoseis/oikogeneies-apofoiton/5999-i_iokogeneia_diamantopoulou

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Ο Παναγής Ζαφειρίου γεννήθηκε το 1923 και ο πατέρας του ήταν χρηματιστής. Εμφανίζεται στα Μαθητολόγια της Αραχώβης το έτος 1935-36 στην Α’ Γυμνασίου και την επόμενη χρονιά στην Β’ Γυμνασίου, ενώ αν συνέχιζε θα αποφοιτούσε το 1942.

Ασχολήθηκε με το εμπόριο και τις αντιπροσωπείες στερεοφωνικών συσκευών. Άνοιξε στην οδό Βαλαωρίτου το κατάστημα “electronica” και αντιπροσώπευε την εταιρεία Alpine με στερεοφωνικά αυτοκινήτων. Νυμφεύθηκε την Θεώνη Βελή.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Η Ίρις Λογοθετοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1923 και απεβίωσε το 1971. Στα Μαθητολόγια πρωτοεμφανίζεται το έτος 1929-30 στην Α’ Δημοτικού και την επόμενη χρονιά 1930-31. Πιθανόν να φοίτησε πολύ περισσότερο αλλά λόγω των εξαφανισμένων μαθητολογίων υποθέτουμε ότι παρέμεινε έως την αποφοίτησή της.

Σπούδασε ζωγραφική στο Μόναχο, τη Βιέννη και τέλος στην Αθήνα με τον Σπυρίδωνα Βικάτο. Το έργο της περιλαμβάνει προσωπογραφίες, ανθογραφίες και διακοσμητικές συνθέσεις και διακρίνεται για την ευαισθησία στον τρόπο απόδοσης των θεμάτων. Ακόμα, έχει την ευχέρεια να κινείται με επιτυχία στο πεδίο της αφαίρεσης, όπως αποδεικνύουν οι μνημειακές συνθέσεις της. Παρουσίασε έργα της σε ατομικές (Αθήνα, 1952) και ομαδικές εκθέσεις (Πανελλήνιες 1952, 1960). Πέθανε στην Αθήνα το 1971.

Ήταν κόρη του Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου, Πρωθυπουργού επί Κατοχής, Έλληνα εθνικιστή, γιατρού γυναικολόγου και θεμελιωτή του κλάδου της γυναικολογίας στην Ελλάδα.

(εδώ απεικονίζεται σε μία ελαιογραφία που υπογράφει ο ζωγράφος Τώνης Αθανασιάδης και κοσμεί την έδρα των “Ελλήνων Κενταύρων” και τιτλοφορείται “ΕΛΛΑΣ”)

Ο Λογοθετόπουλος ήταν  μέλος της Γερμανικής Ακαδημίας Λεοποντίνα Καρολίνα, επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Μονάχου. Διετέλεσε υπουργός και για διάστημα λίγο μεγαλύτερο των τεσσάρων μηνών κατοχικός πρωθυπουργός της Ελλάδος. Στο διάστημα της παραμονής του στη Γερμανία παντρεύτηκε την κόρη της σπιτονοικοκυράς του  κι είχαν αποκτήσει δυο κόρες, την Μαρίνα Αικατερίνη, σύζυγο του Ξενοφώντα Κοντιάδη , ιατρού χειρούργου, καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Παρισίων και Αθηνών που έπεσε ηρωικά στη διάρκεια βομβαρδισμού από την Ιταλική αεροπορία την ώρα που χειρουργούσε στο 2ο Στρατιωτικό νοσοκομείο Ιωαννίνων και την Ίριδα γλύπτρια και ζωγράφο, που υπήρξε μαθήτρια του εθνοσοσιαλιστή Άρνο Μπρέκερ ίσως τον σπουδαιότερο γλύπτη του 20ου αιώνα, που χαρακτηρίστηκε ως ο ” Μιχαήλ Άγγελος του Αδόλφου Χίτλερ”.

(περισσότερα…)

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Ο Oskar “Ossi” Heberlein γεννήθηκε την 1η Απριλίου 1923 στη Μαδρίτη της Ισπανίας. Ήταν γιος του συμβούλου της γερμανικής πρεσβείας Έριχ Χέμπερλαιν και της Ισπανίδας συζύγου του Μάργκοτ, γένους Calleja. Οι Heberleins μετακινήθηκαν πολύ, πρώτα στο Koblenz της Γερμανίας και μετά στην Αθήνα. Εμφανίζεται στα μαθητολόγια της Αραχώβης από το έτος 1929-30 εως το έτος 1932 στις τρεις πρώτες τάξεις του δημοτικού, ενώ αν συνέχιζε θα αποφοιτούσε το έτος 1941.

Μεταξύ 1932 και 1936 ο Oskar πήγε σχολείο στη νότια Βαυαρία. Λόγω του ξεσπάσματος του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου το 1936, οι γονείς του Heberlein έπρεπε να μετακομίσουν στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Τελικά επέστρεψαν στην Ισπανία, στη Σαλαμάνκα το φθινόπωρο του 1937. Εκείνη την περίοδο ο Heberlein άρχισε να ενδιαφέρεται για τη ραδιοφωνική μετάδοση και έπιασε δουλειά στο γραφείο ραδιοφωνικής μετάδοσης της γερμανικής πρεσβείας. Μεταξύ 1938 και 1941 τελείωσε το γυμνάσιο σε γερμανικά σχολεία στην Ισπανία και στη συνέχεια έκανε πρακτική άσκηση σε εταιρείες ηλεκτρικών στην Ισπανία.

Το 1941, ο Heberlein επιστρατεύτηκε και επέστρεψε στη Βαυαρία. Η ενεργή στρατιωτική του θητεία ξεκίνησε στις 10 Οκτωβρίου 1941. Αρχικά έλαβε εκπαίδευση ως πυροβολητής πυροβολικού με το Τάγμα Αντικατάστασης Πυροβολικού 157 στο Μόναχο. Ωστόσο, την άνοιξη του 1942 εντάχθηκε στα Frontaufklärungs-Truppen (μπροστινά στρατεύματα αναγνώρισης). Εργάστηκε σε ένα εργαστήριο αναπτύσσοντας και δοκιμάζοντας ειδικούς ραδιοπομπούς βραχέων κυμάτων. Στα τέλη του 1942 εντάχθηκε στο Signals Battalion 800 Special Unit Brandenburg.

Ο Heberlein πέρασε μερικούς μήνες ως αιχμάλωτος των Γάλλων, εργαζόμενος ως ηλεκτρολόγος αυτοκινήτων. Στη συνέχεια μετακόμισε στο Haar λίγο έξω από το Μόναχο στα τέλη Οκτωβρίου του 1945. Εδώ, εργάστηκε ως ηλεκτρολόγος, αρχικά για την USAF 464th Air Service Group, μέχρι τουλάχιστον το καλοκαίρι του 1946. (περισσότερα…)

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

karopoulou lili 1Η Μαργαρίτα- Γαρυφαλιά (Λιλή) Καροπούλου, μοναχοπαίδι του Θεόδωρου Καρόπουλου, και της Πηνελόπης Δούκα γεννήθηκε στην Αθήνα στις 02.02.1923. Ο πατέρας της Θεόδωρος Καρόπουλος, ήταν έμπορος με καταγωγή από τον Βόλο, η μητέρα της Πηνελόπη Δούκα, με καταγωγή από την Τήνο, μέλος καλλιτεχνικής οικογένειας. Ο αδελφός της, Λουκάς Δούκας (Θείος της Λιλής Καροπούλου) υπήρξε σημαντικός γλύπτης της εποχής του. Οι γονείς της χωρίσανε όταν η Λιλή ήτανε σε μικρή ηλικία.

Στα μαθητολόγια της Σχολής εμφανίζεται στο Νηπιαγωγείο την χρονιά 1927-28 και λίγο μετά στην Α’ Δημοτικού την χρονιά 1929-30 συνεχίζοντας κανονικά σε όλες τις τάξεις και πήρε το απολυτήριο της το 1941.

Εργάσθηκε στη γραμματεία προμηθειών της Wehrmacht ως to 1944. Έκτοτε εργάσθηκε στην Γερμανοελληνική εταιρεία AEG μέχρι και το 1958, και ακολούθως προσελήφθηκε στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος όπου εργάστηκε στη γραμματεία της διοίκησης μέχρι την συνταξιοδότησητης το 1988. Απεβίωσε στην Αθήνα το 2003.

karopoulou lili 1 karopoulou lili 2

Λουκάς Δούκας…

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Η Έλενα Χατζηιωάννου έχει την επιμέλεια της εκπομπήςτου Αθήνα 9.84 “Δημόσια και ιδιωτικά”, στην οποία φιλοξενήθηκε η Ναταλία Μελά. Συνομίλησε με τη συγγραφέα και αγαπημένη της φίλη Ισμήνη Καπάνταη. Η εκπομπή ηχογραφήθηκε στο σπίτι της (Βασ.Σοφίας 4) τον Οκτώβριο του 2015 και μεταδόθηκε σε επανάληψη την Κυριακή 5.5.2019.

Ακούστε την εκπομπή…

mela nata 984a

Η Νάτα Μελά με την κόρη της Αλεξάνδρα ανάμεσα στα έργα της

mela nata 984b

Η Νάτα Μελά με το πουράκι της

mela nata 984c

Με την Έλενα Χατζηιωάννου δεξιά

mela nata 984d

Με την Ισμήνη Καπάνταη

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Την Πέμπτη 4 Απριλίου 2019 έφυγε από την ζωή σε ηλικία 97 ετών ο Αλέκος Κυριακός, απόφοιτος του 1941. Ο Αλέκος μας τίμησε με την παρουσία του στην εκδήλωση του 2013 “Τιμητική βραδιά για τους Απόφοιτους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου”, αλλά και στο γεύμα που παρέθεσε ο Γερμανός πρέσβης κ. Wolfgang Dold στην οικία του λίγες ημέρες μετά, ενώ διατήρησε την επαφή με τον Σύλλογο.

Την είδηση του θανάτου του Αλέκου μας μας την έδωσε η Μαρία Παπαδημητρίου, απόφοιτος του 1988, που συνδέεται με την οικογένειά του, και μας ανέφερε ότι η υγεία του, τα τελευταία χρόνια που τον είχαμε “χάσει”, ήταν κλονισμένη.

apof vr27

Εδώ με τον Τάσο Κυπριανίδη κατά την στιγμή της βράβευσής του στην εκδήλωση“Τιμητική βραδιά για τους Απόφοιτους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου”

Ο Αλέκος Κυριακός γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1922, όπου και τέλειωσε το Δημοτικό. Το 1936 ο πατέρας του, που εργαζόταν σε μία γερμανική εταιρεία, μετατέθηκε στην Ελλάδα γεγονός, που το δέχθηκε με ανακούφιση αφού ήταν ο μοναδικός μαθητής στο σχολείο του που αρνιόταν να ενταχθεί στη νεολαία του Χίτλερ. Στην Αθήνα πήγε αρχικά σε ελληνικό σχολείο και ένα χρόνο μετά το 1938 πήγε στη Γερμανική Σχολή, όταν διαπίστωσε την ύπαρξη της.

Το 1941, όταν εισέβαλαν οι Γερμανοί στην Αθήνα τα μαθήματα λιγόστεψαν και ανάλαβε ο Βύρων Θεοδωρόπουλος να διδάξει, και μάλιστα στο σπίτι του Πέτρου Μόρντο, ώστε να μπορέσουν οι μαθητές να πάρουν το Abitur (ανάμεσα σ’ αυτούς δε ήταν και ο Μιλτιάδης Καρύδης, ο Θέμις Πάνος, ο Kurt Goldberg κ.α.). Περισσότερα…

Το Δ.Σ. του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος / ΕΕΤΕ ενημέρωσε για τον θάνατό του…

Πέθανε ο διεθνούς φήμης γλύπτης Αλέκος Κυριακός…

Έσβησε στα 97 του χρόνια ο διεθνούς φήμης γλύπτης Αλέκος Κυριακός…

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

“Έφυγε” το βράδυ της Κυριακής 14 Απριλίου 2019 σε ηλικία 96 ετών η Νάτα Μελά, απόφοιτος του 1941. Η κηδεία της θα γίνει την Τετάρτη 17 Απριλίου στο Α’ Νεκροταφείο και ώρα 2 μ.μ.

glezos DSA9

Παρούσα και στις εκδηλώσεις των τελευταίων χρόνων στη Σχολή. Εδώ με την Έβη Τουλούπα και τον Μανώλη Γλέζο στην αυλή, μετά την εκδήλωση προς τιμήν του Γλέζου πριν από πέντε χρόνια, στις 2 Απριλίου 2014.

apof vr19

Ο Νίκος Κυριαζής βραβεύει τη Νάτα Μελά κατά την διάρκεια της εκδήλωσης:“Τιμητική βραδιά για τους Απόφοιτους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου”

Δείτε το αφιέρωμα του περιοδικού LIFO για τη Νάτα…

Δείτε το δημοσίευμα της εφημερίδας “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ”…

Δείτε το δημοσίευμα της εφημερίδας “ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ”…

Δείτε το δημοσίευμα του protagon…

Δείτε το αφιέρωμα του Μανώλη Νταλούκα για τη Νάτα Μελά…

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Σίγουρα η πιο σύντομη προετοιμασία απολυτηρίου (Abitur) στην ιστορία της Γερμανικής Σχολής Αθηνών έλαβε χώρα στο σχολικό έτος 1940/41.

Τη Δευτέρα, 28 Οκτωβρίου 1940, ημέρα της ιταλικής επίθεσης κατά της Ελλάδας από την Αλβανία, στάλθηκαν όλοι οι μαθητές πάλι στο σπίτι και έμειναν εκεί για πολλούς μήνες, μια και τα σχολικά κτίρια χρησιμοποιήθηκαν για άλλους σκοπούς.

Στις αρχές Ιανουαρίου ο τότε Διευθυντής Dr. Romain, κάλεσε μερικούς μαθητές της τάξης, που στο τέλος του τρέχοντος σχολικού έτους θα έπρεπε να δώσουν εξετάσεις για το γερμανικό απολυτήριο (Abitur), και τους έκανε την εξής πρόταση: να προσπαθήσουν με ιδιαίτερα μαθήματα να καλύψουν, όσο ήταν δυνατόν, την ύλη της τελευταίας τάξης, ώστε να παρουσιαστούν μετά από περίπου δύο μήνες για τις τελικές εξετάσεις. Η αιτία: είχε πληροφορίες ότι σύντομα ο γερμανικός στρατός θα ερχόταν σε βοήθεια του ιταλικού, ο οποίος ήδη πολύ γρήγορα είχε αποκρουστεί προς την Αλβανία από τους Έλληνες.

Όποιος έζησε την εποχή εκείνη, μπορεί να κρίνει πόσο επικίνδυνο ήταν κάτι τέτοιο και ο Διευθυντής θα μπορούσε πολύ εύκολα να βρεθεί στο δικαστήριο για προδοσία στρατιωτικών μυστικών. Του αποδίδουμε ευχαριστία μετά θάνατον, διότι έτσι εκτός από εμάς τους δύο και ο Kurt Goldberg, Alekos Kyriakos, Peter Mordo, Themis Panos και Edda Saramandi, μπόρεσαν να αρχίσουν το μάθημα. Αυτό λάμβανε χώρα αφενός στην κατοικία της οικογένειας Μοrdo – δάσκαλος εδώ ήταν ο λίγο μεγαλύτερος Βύρων Θεοδωρόπουλος, τότε “υπόδειγμα μαθητού” και αργότερα Έλληνας διπλωμάτης σε υψηλή θέση – και αφετέρου στο σπίτι με τη βοηθό σπουδών Moseke και με τον κύριο Lichtenberg, έναν όχι “καθαρόαιμο” τότε καθηγητή της Γερμανικής Σχολής, τον οποίο ο Dr. Romain (και αυτό ήταν επίσης πολύ θαρραλέο) κατ· αυτό τον τρόπο βοήθησε να αποκτήσει ένα βοηθητικό εισόδημα.

Στις 12 και 13 Μαρτίου 1941 – δηλαδή λίγο πριν από τη γερμανική επίθεση της 6ης Απριλίου – έγιναν οι εξετάσεις απολυτηρίου με επιτυχία από όλους – μετά από συνολικά περίπου τρεισήμισι μηνών μάθημα!!

Dr. med. Sonja Karidis, το γένος Dengel

Καθηγητής Μιλτιάδης Καρύδης (Μαέστρος)

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Κάντε Εγγραφή στο εβδομαδιαίο Newsletter

* indicates required
Συμπληρώστε το e-mail σας