Από το αρχείο του Ιωάννη Κακαβά, μαθητή των χρόνων του Πολέμου έχουμε την φωτογραφία του κουλουρά με τον δίσκο του στην αυλή της Αραχώβης από το 1930,  μπροστά από την είσοδο του κτιρίου του Dörpfeld, όπου δίπλα είναι ανοικτή η πίσω πόρτα του κτιρίου του Eglau με το γνωστό Treppenhaus.

(πηγή: Αλέξανδρος Κακαβάς, υιός του Ιωάννη Κακαβά)

Στο άρθρο του Ευγένιου Σαντορίνη: “Αναμνήσεις από την προπολεμική Γ.Σ.Α.” έχουμε αναφορά στον κουλουρά

Δεν πρέπει να ξεχασθεί εδώ και ο καμμιά φορά αξύριστος κυρ Τάσος που εμάζευε γύρω του στα διαλείμματα πολλά παιδιά που είχαν μεν χορτάσει πνευματικά, αλλά είχαν άδειο το στομάχι. Στο φορητό του τραπεζάκι πουλούσε κουλούρια, τυρί κασέρι και απλά γλυκά του φούρνου με σταφίδες. Στους απένταρους έδινε και «με πίστωση» μέχρι την επόμενη!

Μία σειρά από σκίτσα και ζωγραφιές με στρατιώτες από το τετράδιο του Γκέοργκ Άντον Νίτσε, που γεννήθηκε το 1925 στο Reinbeck κοντά στο Αμβούργο.

Ο πατέρας του, Eugen Nitsche, υψηλόβαθμο στέλεχος της Lufthansa, αλλά και μανιώδης φωτογράφος, μετακόμισε το 1931 στο Βερολίνο και στην συνέχεια, το 1937 στην Αθήνα, όπου ο 12χρονος Γκέοργκ Άντον φοίτησε στην Γερμανική Σχολή Αθηνών έως την αποφοίτησή του το 1944. Προηγουμένως όμως και όσο διάστημα κατοικούσε η οικογένεια στο Βερολίνο, ο πατέρας του δεν του επέτρεψε να ενταχθεί στην Νεολαία του Χίτλερ (Hitler-Jugend).

Όταν επρόκειτο να ξεσπάσει ο Πόλεμος οι Γερμανοί έλαβαν διαταγή να επιστρέψουν στην Γερμανία, όμως ο πατέρας του κρύφτηκε με την βοήθεια της οικογένειας Αλιφραγκή, που διαχειριζόταν ρυμουλκά στην Διώρυγα του Σουέζ και σαν αποτέλεσμα της απείθειάς του, απολύθηκε αμέσως από την Lufthansa και η οικογένεια άρχισε να αντιμετωπίζει οικονομικα προβλήματα και η μόνη μικρή πηγή εσόδων του ήταν η παράδοση μαθημάτων γερμανικών. (περισσότερα…)

Ο Σπύρος Αρταβάνης Τσάκωνας είναι απόφοιτος του 1964 και πρόσφατα παρευρέθη στο reunion της τάξης του ’64, αλλά και στον εορτασμό των 125 χρόνων της Σχολής στο Μαρούσι. Να θυμίσουμε ότι τον Μάιο του 2023 εξελέγη Μέλος της National Academy of Sciences των ΗΠΑ.

Μας έστειλε μία μοναδική φωτογραφία του 1905 ή 1906 από τα χρόνια της Αραχώβης αναφέροντας:

Βρήκα κατά τύχη μια φωτογραφία της Γερμανικής που πρέπει να είναι 1905 -1906 , δεν ξέρω ακριβώς, που ίσως έχει ενδιαφέρον για την Σχολή!

Είναι μέσα η Γιαγιά μου (κοριτσάκι, Fulla Rahbek * ) με την μεγαλύτερη αδελφή της (Duka Rahbek ** ), κόρες του προπάππου μου Sophus Rahbek (Δανός Γιατρός με τον Γεώργιο Α’;) και μια φίλη τους (Hilde Meisner *** ) κόρη εκδότη στην Αθήνα.

Η οικογένεια Rahbek

Η Prima Echo ήταν μία εφημερίδα της τάξης των χρόνων του Πολέμου. Να προσθέσουμε ότι όπως αναφέρει και ο Γένιο Σαντορίνης στο καταπληκτικό κείμενό του “Αναμνήσεις από την προπολεμική Γ.Σ.Α.”, “η τελευταία τάξη ονομάζοταν Prima για τους Γερμανούς τελειόφοιτους και «όγδοη» για τους Έλληνες“. Στον Σαντορίνη οφείλουμε και πολλά μικρά ονόματα καθηγητών αλλά και τα μαθήματα που δίσκασκαν, πληροφορίες που λείπουν από το βιβλιο του Jens Godber Hansen.

Επιλέγουμε ένα μικρό απόσπασμα “Εκδρομών” (=σκασιαρχείων, κοπάνων για κάπνισμα κλπ)

Εκδρομαί

Δρομολόγιο της Η.Σ (Ηνωμένοι Σκασιάρχαι) 8.00 πμ εις Λυκαβηττόν συμμετοχή ελευθέρα. Εξοδα 1,60 για δυο τσιγάρα. Αρχηγός δις Σακελλαρίου. 9.00 πμ δυο εκδρομαί εις το πιάνο όπου δίδεται το καθ΄εκάστην ρεσιτάλ του κυρίου Φλόκη και εις Βε. Τσε. Η τοποθεσία αυτή θεωρείται ανθυγιεινή.

Η γνωστή εδρομεύς Αιλιανού, η οποία έπαθε εγκαύματα κατά μίαν εκδρομήν, δηλαδή κάηκε, συμπληρώσασα 200 απουσίες.

Αν θέλετε να γνωρίσετε καλά την Αθήνα και συγχρόνως να γυμνάσετε τα πόδια σας παρακολουθείτε παρά του κ. Α. Πιερράκου διοργανουμένας εκδρομάς απανταχού των Αθηνών κατα τας ώρας των μαθηματικών, λατινικών και κοσμογραφίας. Αι εκδρομαί αύται συνίστανται ιδίως εις τους αδύναμους εις τα ως άνω μαθήματα μαθητάς. Ο κύριος Πιερράκος είναι πρόθυμος να διοργανώση εκδρομάς επίσης κατά τας ώρας της φυσικής και χημείας. Ευχόμεθα εις όλους τους ως άνω πρωτοπόρους καλήν επιτυχίαν ως προς την προσπάθεια των προς διάδοσιν των εκδρομών.

Σημείωσις: Αι εκδρομαί εντός της σχολής είναι ολίγον τι επικίνδυνοι ένεκα αιφνιδιασμών των καθηγητών εις όλα τα ύποπτα μέρη της σχολής.

Λογική

Ο διάσημος καθηγητής της λογικής κ. Θ. Πάνος ηδυνήθη να καταρρίψει όλους τους υφιστάμενους κανόνες της λογικής αποδείξας ότι δυο ψευδείς κρίσεις δύνανται να δώσουν συμπέρασμα ορθόν. Ιδου η απόδειξης: Όλοι είνα κόπανοι (ψευδής) Ο Πιερράκος είναι Κινέζος (*ψευ).  Άρα ο Πιερράκος είναι κόπανος.Όπως βλέπετε οι κρίσεις συναληθεύουν. (περισσότερα…)

Μία σπάνια φωτογραφία της τάξης του ’42 που μας έδωσε η Δήμητρα Μάτου, μητέρα του επίσης απόφοιτου Ανδρέα Παπανδρικόπουλου (74). Πέραν του γεγονότος ότι η ίδια ‘εχει σημειώσει πολλά ονόματα καθηγητών και μαθητών οι μεταγενέστεροι αναγνωρίζουν στους καθηγητές την φιλόλογο / ιστορικό, Ρίτσα Αναστασιάδου, που 24χρονη διακρίνεται στη φωτογραφία και είναι ίσως η μόνη καθηγήτρια που δίδαξε πριν και μετά τον Πόλεμο στη Σχολή.

πηγή: Δήμητρα Μάτου (42)

Αντιγράφουμε από την ίδια ενότητα τις σημειώσες της Δήμητρας Μάτου (δίχως να είναι βέβαιη η αντιστοίχηση ανά σειρά)

Herr Greulich (Klassenlehrer)

Herr Groß Friedrich (Mathematiklehrer)

κ. Αναστασιάδου Πουλχερία (Ιστορία) (βιογραφικό στην ενότητα “Εκδόσεις /οι δικοί μας Έλληνες”)

κ. Μονογιός Δημήτριος (αρχαία-νέα)

Δαμιανός (Δάμος) Μαυρίδης

Αμβρόσιος Δαρδούγιας

Jakob Νικολαΐδης (Τζακ) 

Μίμης Ιορδανίδης

Πέτρος Παπαπέτρος

Νίκος Ψωμιάδης

Αλέκος Μακρής

Κώστας Θεοφανίδης

Δημοσθένης Καρυωτάκης

Γιάννης Σοφιανόπουλος

Αθηνά Πετροπούλου-Αργυρού

Αμαλία Γκιέζικου-Κλώνη

Μαρία Λαμπρινοπούλου-Κασκαρέλη

Ίρις Στράδη

Σμάρω Κλωνάρη

Μαρία Ραγκούση-Τζαννετάκου

Beata Κατσίκη

Ναταλία Σερράου

Janna Ζάννου-Μελετοπούλου

Αλίκη Κωνσταντοπούλου-Περρωτή

Κατερίνα Φορτούνα

Αλίκη Ψωμιάδου

Δήμητρα Μάτου-Παπανδρικοπούλου

Ντίνα Ασημακοπούλου

Ο Απόστολος Σερράος, μαθητής του Γυμνασίου από το 1939 έως την λήξη του Πολέμου, διέσωσε μία ιδιαίτερα σπάνια φωτογραφία από την ταράτσα της Αραχώβης. Ο ίδιος είναι ο πρώτος καθιστός αριστερά και στην άκρη δεξιά είναι ο Παναγιώτης (Τάκης) Βερροιόπουλος.

Το σχολείο του Δημήτρη Πικιώνη φαίνεται στο βάθος αριστερά επάνω από την Ευαγγελική Εκκλησία. Το Δημοτικό Σχολείο στα Πευκάκια στους πρόποδες του Λυκαβηττού (σήμερα 14ο Δημοτικό σχολείο Αθηνών), το οποίο θεωρείται σπουδαίο έργο, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του Μοντερνισμού στην Ελλάδα, οικοδομήθηκε το 1932, μία δεκαετία περίπου πριν από την λήψη της φωτογραφίας.

Η Greta Huck στον κύκλο (πηγή: Αθηνά Μπαλωμένου, κόρη της Greta Huck)

Ο ιατρός Μιχάλης Καΐρης μας έδωσε ένα πρόγραμμα μίας χοροεσπερίδας, που εντόπισε στα αρχεία της μητέρας του, Έρεικας Γερουλάνου, μαθήτριας στην Σχολή από το 1913 έως το 1917.

Trachten – Ball είναι η χοροεσπερίδα, όπου οι συμμετέχοντες ντύνονται με τις παραδοσιακές στολές του τόπου τους. Στην χοροεσπερίδα αυτή του “Ελληνογερμανικού Συνδέσμου” (Griechisch-Deutsche Gesellschaft), εντοπίζουμε τα εξής:

– Η Χοροεσπερίδα διοργανώνεται στο Ξενοδοχείο “Μεγάλη Βρεταννία”

– Οι αίθουσες έχουν ονομασίες: Βαρέλι της Αϊδελβέργης (αντί του σημερινού Χαϊδελβέργη), Καπηλιό της Νυρεμβέργης και Ταβέρνα του Γκρίντσιγκ

– Η διακόσμηση των αιθουσών εγένετο υπό του αρχιτέκτονος P. Eglau (παρεμπιπτόντως το μικρό όνομα του Eglau είναι Gustav, οπότε το αρχικό γράμμα “P.” είναι λάθος)

– Σχέδια και εκτέλεσις τοιχογραφιών δος S. Götzl

Στο τέλος αναγράφεται η ότι η εκτύπωση είναι από την “HESTIA”, το τυπογραφείο των Μάισνερ-Καργαδούρη.

Ακολουθεί η σελίδα με τα ονόματα της JUNGDAMENKOMITEE (στις περιπτώσεις, που αναφέρεται και στα Μαθητολόγια της Αραχώβης αναγράφουμε στα ελληνικά το ονοματεπώνυμο και το έτος γέννησης), προσθέτοντας ότι τέτοιες επιτροπές αποτελούνταν από νεαρές γυναίκες που αναλαμβάνανε την διοργάνωση φιλανθρωποικών εκδηλώσεων ή άλλων κοινωνικών γεγονότων. Από το γεγογονός ότι ο Eglau έκτισε την επέκταση της Σχολής το 1928/29 και από τα έτη γέννησης των κοριτσιών, υποθέτουμε ότι η εκδήλωση έλαβε χώρα το : (περισσότερα…)

Τον Οκτώβριο του 2012 έρχεται στο γραφείο του Συλλόγου μας μία επιστολή της Βεατρίκης Δημητριάδου με ημερομηνία 29.10.2012, όπου μας εξηγούσε ότι αυτή και πολλοί συμμαθητές και συμμαθήτριές της από τα χρόνια του Πολέμου θέλουν να έχουν μία επαφή με τον Σύλλογό μας. Ήταν αυτή που μας έφερε σιγά-σιγά σε επαφή με όλους μέχρι που κατορθώσαμε να να οργανώσουμε το καλοκαίρι του 2103 την εκδήλωση προς τιμήν των “Αποφοίτων του Πολέμου”. Από τις πιό όμορφες κοπέλες του σχολείου, τότε στην οδό Αραχώβης, έφυγε μετά τον Πόλεμο στην Ελβετία όπου στο χωρίο Pestalozzi εργέστηκε ως ψυχολόγος μεγαλώνοντας ορφανά του Πολέμου από την Ελλάδα. Ανάμεσα στα παιδιά αυτά και ο Αργύρης Σφουντούρης, που έχασε τους δικούς του στο Δίστομο και είχε την Μπεατρίς σαν μητέρα, αλλά και ο Χρήστος, ο αδελφός του Γιώργου Νταλάρα, που και  αυτός την είχε σαν μητέρα.

Ήδη από το γραμματόσημο καταλάβαμε ότι κάτι παράξενο θα συνέβαινε.

(*) το κείμενο δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο 1995 στο τεύχος 9 του περιοδικού του ΣΑΓΣΑ “Der Dörpfeldianer”, όταν ο 72χρονος τότε Γένιο Σαντορίνης το έστειλε από την Αμερική, όπου ζούσε, στον Σύλλογο.

Με μεγάλη χαρά απευθύνομαι μέσω των φιλόξενων αυτών σελίδων σαν τέως μαθητής και απόφοιτος της προπολεμικής Γερμανικής Σχολής των ετών 1929-40 στους απόφοιτους της νέας Γ.Σ.. Από την εποχή αυτή σχετικά λίγα είναι γνωστά σήμερα μετά πάροδον εξήντα σχεδόν ετών, ξένους και εμφύλιους πολέμους, Κατοχή, λόγω προχωρημένης ηλικίας όλων μας, διασποράς στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και θανάτου πολλών καθηγητών και μαθητών. Νοσταλγούμε τα περασμένα και ευτυχή χρόνια της παιδικής μας ηλικίας, που μας προετοίμασαν για την άγνωστη και υπεύθυνη ζωή που ήταν μπροστά μας.

Η προπολεμική Σχολή διέφερε πολύ σημαντικά από την σημερινή μεταπολεμική στο ότι ήταν ίδρυμα απολύτως ίδιο με τα εντόπια σχολεία της Γερμανίας, δηλ. ήταν σχολείο παρμένο μονοκόμματο μέσα από τη Γερμανία και βαλμένο χωρίς καμμία αλλαγή στην Αθήνα. Όλα τα μαθήματα, εκτός ολίγων, που γίνοταν στα ελληνικά, εδιδάσκοντο γερμανικά, ήτοι γερμανική γλώσσα, ιστορία, γεωγραφία, βιολογία, μαθηματικά, φυσική, χημεία, μουσική, γυμναστική, χειροτεχνία, σχέδιο. Υποχρεωτική γλώσσα ήταν τα γερμανικά. Υπήρχε μάλιστα ειδική βαθμολογία για την αποκλειστική χρήση της γερμανικής (Deutschsprechen) ακόμη και στα διαλείμματα! Ελληνικά εδιδάσκοντο μόνο τα αρχαία, νέα, ελληνική ιστορία, θρησκευτικά και στις δύο τελευταίες τάξεις ψυχολογία, ηθική και λογική.

Κατόπιν του γνωστού νόμου περί ξένων σχολών μεταξύ 1930/31 και 1933/34 αποκλείσθηκαν από τη Γερμανική Σχολή όλα τα παιδιά ελληνικής ιθαγένειας και ξαναμπήκαν ελάχιστα το σχολικό έτος 1933/34 και περισσότερα το 1934/35. Λόγω της γερμανοφώνου οικογενείας μου έγινε για μένα μια εξαίρεση και έτσι ήμουν επί τρία χρόνια ο μόνος Έλληνας μαθητής στην τάξη μου, ίσως δε και σ΄ολόκληρη τη Σχολή. Ομοίως ήμουν και ο μόνος μαθητής της τάξεώς μου που μαζί με την Ελβετίδα Verena Huber περάσαμε ανελλειπώς και χωρίς διακοπή όλες τις τάξεις από την πρώτη μέχρι το απολυτήριο (1929-40). Κατωτέρω δίνω λεπτομέρειες για κάθε τάξη που πέρασα.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΜΟΥ ΤΑΞΗΣ

Οι τάξεις με τις τότε χρησιμοποιούμενες για τα γερμανικά γυμνάσια λατινικές ονομασίες, ήσαν όπως ανφέρονται παρακάτω. Η τελευταία τάξη ονομάζοταν Prima για τους Γερμανούς τελειόφοιτους και «όγδοη» για τους Έλληνες.

Ώρες διδασκαλίας ήταν 8.00-8.45, 8.55-9.40, 9.50-10.30, 10.45-11.30, 11.45-12.30, και 12.40-13.20. Μετά την Sexta ή Quinta υπήρχαν και απογευματινά μαθήματα, στις ανώτερες τάξεις μέχρι 3 απογεύματα την εβδομάδα, ως εξής: 15.30-16.10, 16.20-17.00 και 17.10-17.50.

1.Klasse, 1929-30. Διευθυντής της Σχολής μέχρι το 1932-33 ο Herr Hell. Λόγω του μεγάλου αριθμού και των Ελλήνων μαθητών, η τάξη διαιρέθηκε σε τρία τμήματα: 1A, 1B και 1C. Οι Klassenlehrer ήταν αντιστοίχως η Frl. Josefine Eisenreich, o Herr Josef Hampf και η Frl. Hilsenbeck, η τελευταία και δική μου δασκάλα στην 1C. Συμμαθητές μου, μεταξύ πολλών άλλων, οι Δημ. ( ; ) Λάϊος, Μαρία Δελαγραμμάτικα, Ασπασία Χοϊδά, που σαν Ελληνόπουλα, έφυγαν στο τέλος του σχολικού έτους συνέπεια του νόμου περί ξένων σχολών. Όσοι συνέχισαν στη δεύτερη τάξη ήταν οι Παύλος Ιωαννίδης (Κύπριος), Verena Huber, Wolfgang von Kieseritzky, Oskar Heberlein, εγώ και άλλοι.

2.Klasse, 1930-31. Οι τρεις προηγούμενες τάξεις συνεπτύχθηκαν σε μία. Klassenlehrer ο ανωτέρω Hampf. Νέος μαθητής ο Pierre ( ; ) Petitmermet, υιός Ελβετού διπλωμάτου. Ελληνίδα καθηγήτρια η δις Κωνσταντινίδου με ανάγνωση την Οδύσσεια σε μορφή παιδικού διηγήματος. Θυμάμαι την απορία μου με τους …Λωτοφάγους, της Σκύλλα και τη Χάρυβδη!

3.Klasse, 1931-32. Klassenlehrer ξανά ο Hampf. Νέος καθηγητής και ο κος Δημάρατος με όμοιο ανάγνωσμα της Ιλιάδας. Νέοι συμμαθητές: Gustav Walther, Marga Ventenni, Miriam Preston και Emmanuel Pölt.

Sexta, 1932-1933. Ο καθηγητής Dr. Werner Preibisch αναλαμβάνει καθήκοντα αναπληρωτού διευθυντού στο δεύτερο εξάμηνο από τον Hell. Τον Γεννάρη του 1933 κυβέρνηση Χίτλερ στη Γερμανία, που έλαβε τον επόμενο χρόνο ριζικά μέτρα απομάκρυνσης μερικών άριστων Γερμανοεβραίων καθηγητών. Klassenlehrerin Fr. Dr. Schäfer. Στοιχεία γερμανικής μυθολογίας με τους σκοτεινούς, βαρβάρους νορδικούς θεούς που μ΄εφόβησαν. Στοιχεία αριθμητικής και γεωγραφίας με τον Josef Heichele. Ελληνική μυθολογία με τη δίδα Ειρήνη Φίλτσου. Νέοι συμμαθητές: Γιολάντα Τερέντσιο, Χαρίκλεια Μπαλτατζή, Willi Breischa, Maritsa Choisy, Rolf Reil, Peter Rietz, Hans Kaleja, Hans Schmeikal, Odette Gredinger, Sylvio Calamaro και Christian Queisser.

Quinta, 1933-34. Νέος διευθυντής μέχρι το 1944 ο νεοφερμένος από τη Γερμανία Prof. Dr. Alfred Romain, προέχων μέλος του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος και έμπιστος του νέου καθεστώτος, Klassenlehrerin η Frl. Dr. Erna Vohsen, γερμανικά με τον Dr. Ernst Lichtenstein. Νέα μαθήματα: Γαλλικά με τον Dr. Werner Preibisch, αριθμητική (κλάσματα) με την Vohsen, βυζαντινή ιστορία με την δίδα Φίλτσου και γεωγραφία της Γερμανίας. Νέοι μαθητές: Γιάννης Τρύφων, Λευτέρης Κοτζαμάνης, Karl Wilhelm Romain, Bruno Hotze. Απολύθηκαν οι Vohsen, Preibisch και Lichtenstein στο τέλος του έτους.

Quarta, 34 – 35. Klassenlehrer και γερμανικά με τον Hans Wende. Μαθηματικά (δεκαδικά κλάσματα) με την Frl. Ursula Groos, Γαλλικά με τον Dr. Hermann Kaspar. Αρχαία και νέα ελληνικά με τον κ. Δημάρατο. Νέοι συμμαθητές: Ευάγγελος Κοφινιώτης, Γιάννης Κακαβάς, Ελένη Δεσποτάκη, Ασπασία Χοϊδά, Λέλα Σακελλαρίου, Ελένη Γεωργοπούλου, Χριστίνα Μαλανδρίνου και Fritz Baronigian. Το ζεύγος Wende απέκτησε τον Μάρτη 1935 γιο ονόματι Peter προς μεγάλη χαρά των συμμαθητριών μας.

Untertertia, 1935-36. Klassenlehrer και γερμανικά ξανά ο Wende. Μαθηματικά με τον Paul Lauth. Νέοι συμμαθητές: Θέμος Πάνος, Φιλοκτήτης Κυριαζόπουλος, Ralph Beyer και Elisabeth Hoffmann.

Obertertia, 1936-37. Klassenlehrer και γερμανικά ξανά ο Wende. Νέα μαθήματα: Φυσική (θερμότητα) και μαθηματικά (εξισώσεις με δύο αγνώστους, γραφικές παραστάσεις με δύο άξονες) με τον Lauth. Λατινικά (Regina rosas amat!) με τον Wende. Στα γερμανικά το δράμα Wallenstein του Schiller και διηγήματα του Eichendorff. Αρχαία ελληνικά (Ηρόδοτο και Κύρου Ανάβαση) με την αγαπητή δίδα Ρίτσα και τότε Αναστασιάδου. Νέοι συμμαθητές: Αλεξάνδρα Σκέφερη, Ειρήνη Λύτρα, Ρίτα Ζέρβα, Σοφία Αρσλάνογλου (από τη Γ.Σ. Θεσσαλονίκης), Έφη Κομηνού και Hans Kögler.

Untersekunda, 1937-38. Νέος υποδιευθυντής της Σχολής ο Dr. Hermann Kaspar. Klassenlehrer, γερμανικά, ιστορία και λατινικά ο Dr. Georg von Reutern με διηγήματα του συμπαθούς Storm, ποιήματα του φιλέλληνα Wilhelm Müller και απολογία του Σωκράτους σε γερμανική μετάφραση. Αρχαία με τον κο Αγγελόπουλο, θρησκευτικά με τον κο Φαρδούλη, μαθηματικά (δυνάμεις και δευτεροβάθμιες εξισώσεις, Πυθαγόρειο θεώρημα) με τον Lauth. Χημεία και οπτική με την Frl. Maria Moseke. Γερμανική ιστορία: Γαλλική επανάσταση, Μ. Ναπολέων και Γερμανία μέχρι το 1870 με τον Reutern. Νέοι μαθητές: Irmgard (Ira) Acker, Walter Jesuiter και Ferdinand Wahl. Το καλοκαίρι του 1938 ο von Reutern αρραβωνιάσθηκε στη Γερμανία με την Gisela von Mecklenburg.

Obersekunda, 1938-39. Klassenlehrer και γερμανικά ο Werner Lau με μεσαιωνικά γερμανικά έπη. Λατινικά (συντακτικό, Γερούνδιο και Οβίδιο) με τον Reutern. Μαθηματικά (τριγωνομετρία και δεκαδικοί λογάριθμοι) με την Moseke. Ψυχολογία με τον Δημαράτο. Γερμανική ιστορία (Γερμανία από 1870-1914) με τον Reutern. Νέος συμμαθητής: ο Αντώνης Αντωνιάδης.

Όγδοη τάξη, 1939-40. (Τμήμα για ελληνικό απολυτήριο). Έλληνας υποδιευθυντής ο δρ. Μπόνης. Klassenlehrer, γερμανικά (Faust I και ΙΙ και Macbeth σε γερμανική μετάφραση) και γερμανική ιστορία (η Δυτική Ευρώπη των Φράγκων στη Πελοπόννησο) με τον Reutern. Μαθηματικά (τριγωνομετρία) με τον Νασσόπουλο, φυσική (οπτική, ηλεκτρισμός), χημεία και κοσμογραφία με τον Μητρόπουλο, Λατινικά (Αινειάδα του Βιργιλίου και Οβίδιο) με τον Ζήση Σούρλα. Ηθική με τον κ. Μπόνη, αριστοτέλεια λογική, αρχαία, νέα και ελλ. Ιστορία (19ος αιώνας μέχρι Βαλκανικών Πολέμων) με τον Δημαράτο. Νέοι συμμαθητές: Βάννα Σβορώνου, Σοφία Αναστασιάδου, Μαριέττα Ράδοβιτς, Λίνα Αιλιανού, Αλέκος Ζάννος, Λίλιαν Ζάννου, Κώστας Νεύρος, Χάρης Γεωργιάδης, Γιάννης Κροκόδειλος, Άλκης Πιερράκος (Γ.Σ. Θεσσαλονίκης), Ευγενία Λύτρα, Πάνος Ρώτας, Καίτη Προδρομίδου.

Γραμματέας του διευθυντού και ταμίας ήταν στα έτη 1934 – 38/39 η και μετέπειτα γνωστή και αγαπητή Maria Dilernia που την διαδέχτηκε μέχρι τα χρόνια τη κατοχής ο Herr Jedermann.

Δεν πρέπει να ξεχασθεί εδώ και ο καμμιά φορά αξύριστος κυρ Τάσος που εμάζευε γύρω του στα διαλείμματα πολλά παιδιά που είχαν μεν χορτάσει πνευματικά, αλλά είχαν άδειο το στομάχι. Στο φορητό του τραπεζάκι πουλούσε κουλούρια, τυρί κασέρι και απλά γλυκά του φούρνου με σταφίδες. Στους απένταρους έδινε και «με πίστωση» μέχρι την επόμενη!

ΟΙ ΜΑΘΗΤΑΙ ΚΑΙ ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ

Τα περισσότερα παιδιά προήρχοντο από συντηρητικές ξένες και παραδοσιακές ελληνικές οικογένειες που ενθάρρυναν τη μόρφωση και την απόκτηση χαρακτήρα των παιδιών τους. Η τάξη και η πειθαρχία στο σχολείο ήταν παραδειγματικές, Τούτο συμφωνούσε με τις απόψεις και τα αιτήματα της κοινωνίας και των δικτατορικών τότε καθεστώτων στη Γερμανία και εδώ. Στη δική μου περίπτωση ήταν στοιχείο θετικό, ώστε μετά τα πειθαρχημένα παιδικά μου χρόνια, αλλά συνάμα με ανοιχτά τα μάτια, βρέθηκα άριστα προετοιμασμένος για ζωή μέσα σε πολλές ξένες χώρες.

Καθώς φαίνεται από το σχολικό ωρολόγιο και τον μεγάλο αριθμό των Γερμανών εκπαιδευτικών της παλαιάς Σχολής, τούτη ήταν κατά 80 τουλάχιστον τοις εκατόν γερμανική και όχι ελληνική Σχολή. Τους Γερμανούς συμμαθητάς τους παρασκεύαζε άριστα για επιτυχή ζωή στη Γερμανία. Πολλούς από μας τους Έλληνες όμως μας έβγαλε καλομορφωμένους μεν, αλλά κατά το ήμισυ Γερμανούς. Ελληνικό φρόνημα απέκτησα στις 28 Οκτωβρίου 1940 και στην Κατοχή.

Το σχολικό πρόγραμμα στις φυσικομαθηματικές επιστήμες υστερούσε σημαντικά εν συγκρίσει με τα γαλλικά και ελληνικά γυμνάσια, όπου μελετούσαν τις θαυμάσιες θεωρίες της Ευκλείδιου γεωμετρίας, της άλγεβρας κ.λ.π., ενώ τα γερμανικά γυμνάσια περιορίζοντο σε πρακτικές μόνο εφαρμογές σαν εύρεση εμβαδών ή υπολογισμό τόκων. Έτσι συνάντησα τεράστιες δυσκολίες προετοιμαζόμενος για εισαγωγικές του Πολυτεχνείου.

Άσχετα με την αρπακτική και ιμπεριαλιστική γερμανική πολιτική της προπολεμικής εποχής, ακόμα και στον εκπαιδευτικό τομέα σε σχολεία βρισκόμενα έξω από τη Γερμανία, όλοι ανεξαιρέτως οι καθηγηταί μας, Έλληνες και Γερμανοί, ήσαν διαλεγμένοι και εξαιρετικής παιδαγωγικής ικανότητος και με ανώτατο ηθικό χαρακτήρα. Το ωρολόγιο των μαθημάτων δείχνει ότι η εκπαίδευση ήταν πολύ πλατειά και βαθειά, και στην τελευταία τάξη έφθανε συχνά πανεπιστημιακό επίπεδο. Πολλοί από τους καθηγητάς μας ήσαν ήδη διακεκριμένοι ή διακρίθηκαν μετέπειτα. Μεταπολεμικά ο Dr. Lichtenstein έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και κοσμήτωρ στο Münster. Ο Dr. Preibisch έγινε λέκτωρ σε Πανεπιστήμιο της Ιαπωνίας. Αυτός και ο Dr. Kaspar συνέγραψαν διατριβές που περιλαμβάνονται μόνιμα στη βιβλιοθήκη του αμερικανικού Κογκρέσσου, της μεγαλύτερης του κόσμου. Ο von Reutern δημοσίευσε μια χαριτωμένη συλλογή περιγραφών ελληνικών τοπίων από αρχαίους ιστορικούς υπό μορφή σύγχρονου ξεναγού με τα αρχαία κείμενα και γερμανική μετάφραση. Ο Rottke έγινε διευθυντής της Γ.Σ. Θεσσαλονίκης. Η δις Φίλτσου ίδρυσε δικό της εκπαιδευτήριο. Ο Δρ. Μπόνης έγινε καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Σούρλας γυμνασιάρχης. Ο Lau υπηρέτησε στο γερμανικό στρατό και διακρίθηκε με ανώτατο παράσημο ανδρείας, του ιππότου του Σιδηρού Σταυρού. Σε όλους τους καθηγητές μας χρωστάμε πολλές ευχαριστίες για τις προσπάθειές τους να μας κάνουν χρήσιμους και ανεξάρτητους ανθρώπους.

Τραγική τύχη είχαν τα θύματα του εθνικοσοσιαλισμού. Ο καθηγητής Brink, μετά την επιστροφή του απ΄την Ελλάδα, αυτοκτόνησε στη Γερμανία. Για πολιτικούς λόγους. Μεταξύ των καθηγητών μας εξέχουσα θέση είχαν και οι εξής Γερμανοεβραίοι που απολύθηκαν το 1934: H Dr. Vohsen αναγκάσθηκε ν΄αρχίσει καινούργια ζωή στην Αγγλία. Ο Dr. Preibisch, άνθρωπος πραγματικά ευρωπαϊκής μορφώσεως και καρδιοπαθής, υπεβλήθη σε σωστή οδύσσεια, ώσπου να βρει θέση σε Πανεπιστήμιο στην Ιαπωνία όπου και απέθανε μεταπολεμικά. O Dr. Lichtenstein ταλαιπωρήθηκε παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθήματα στην Καβάλα και την Αθήνα. Όλοι αυτοί ζούσαν επί χρόνια απομονωμένοι σαν ανεπιθύμητοι και ύποπτοι πρόσφυγες στη στενή και καχύποπτη τότε Ευρώπη με μια βαλίτσα, χρήματα από τη μία μέρα στην άλλη και άγνωστο το αύριο.

Πρόωρα σκοτώθηκαν στον πόλεμο οι καθηγητές von Reutern, Nordmann και Lauth και οι συμμαθητές, συχνά μόλις εικοσαετείς, Josef Just, Hans Kögler, Christian Queisser και Rolf Reif. Στα Δεκεμβριανά βρήκε φρικτό θάνατο η Ευγενία Λύτρα και το 1948, μόλις διπλωματούχος μηχανικός, απέθανε ο Ευάγγελος Κοφινιώτης. Αυτά όσα μας είναι γνωστά μέχρι το 1950. Σ΄όλους θ΄άξιζε να ζήσουν περισσότερο.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ο Ευγένιος (Genio) Σαντορίνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1923. Από το 1929-40 μαθητής της Γερμανικής Σχολής. 1942-48 σπουδαστής του Ε.Μ. Πολυτεχνείο. 1948 δίπλωμα αρχιτέκτονος. 1948-50 θητεία στο Π. Ναυτικό. 1951-54 αρχιτέκτων στην Κ.Τ.Α.Μ. της Ν. Υόρκης στο γραφείο Αθηνών. 1954 στον Καναδά, 1955 μέχρι σήμερα στις ΗΠΑ σε προάστειο της Ουάσιγκτον. Εργάσθηκε σε πολλές πόλεις των ΗΠΑ και σε πολλές χώρες της Ασίας, Αφρικής και Ευρώπης. Τώρα πια συνταξιούχος ζει με τη σύζυγό του και τις τρεις κόρες στη Bethesda. Θα χαρεί πολύ να λάβει ειδήσεις και να κάνει επαφή με φίλους και παλαιούς συμμαθητές…

Ανάμεσα στα έγγραφα, που μας έστειλε η Αγγέλα Πρατικάκη, τα οποία εντόπισε στα συρτάρια της μητέρας της, Βέρας Μολοκότου, είναι και ένα μικρό τεύχος με οδηγίες για το “Οικοτροφείον δια Μαθητρίας της Γερμανικής Σχολής Αθηνών“, το οποίο είναι δίγλωσσο με τίτλο στα γερμανικά: “Heim – für Schülerinnen der Deutschen Schule in Athen“.

Η ύπαρξη του οικοτροφείου ήταν άγνωστη σε όλους μας όλα αυτά τα χρόνια και από το φυλλάδιο πληροφορούμαστε ότι ήταν στην γωνία των οδών Δελφών 1Α και Διδότου απέναντι, τότε, από τα κτίρια της οδού Αραχώβης της Σχολής. Λέμε “τότε” διότι σήμερα η γωνία αυτή είναι μεν στην άκρη της οδού Πρασσά, του πίσω δρόμου δηλαδή των κτιρίων, αλλά έχουν ενδιάμεσα κτιστεί σπίτια, οπότε δεν μπορούμε να αναφέρουμε τον όρο “έναντι Γερμανικού Σχολείου” που αναγράφεται στο φυλλάδιο. Στο σημείο μάλιστα όπου ήταν το οικοτροφείο, σήμερα έχει αντικατασταθεί απο μία ιδιαίτερα καλοφτιαγμένη πολυκατοικία, την οποία έχει σχεδιάσει ο αρχιτέκτονας και εικαστικός Αλέξανδρος Πατσούρης, απόφοιτος του 1973, τον οποίο χάσαμε το 1998.

Στην τελευταία σελίδα των κειμένων βλέπουμε ανάμεσα στα ονόματα, που σημειώνονται ως άτομα επαφής για πληροφορίες τον Διευθυντή της Γερμανικής Σχολής κ. Ρομαίν, Αραχώβης 11 και τον καθηγητή κ. Κάρο με διεύθυνση την οδό Φειδίου 1, όπου σήμερα βρίσκεται, όπως και τότε, το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο.

Διαβάζουμε ακόμη το Πρόγραμμα της ημέρας με “έγερσι” στις 7 π.μ., ενώ το βράδυ του Σαββάτου γράφονται “τα γράμματα προς τους οικείους” και βέβαια στο μενού έχουμε 5 φορές κρέας και 2 φορές ψάρι με λαχανικά. Τηγανιτές πατάτες πουθενά.

Η Greta Huck, μαθήτρια των χρόνων της Αραχώβης, ζήτησε από τις συμμαθήτριες και τους συμμαθητές της να ζωγραφίσουν και να υπογράψουν το λεύκωμά της λίγο πριν κλείσει η Σχολή το 1944.

Η Greta (Margerite) Huck γεννήθηκε στις 6.11.1931 στην Αθήνα. Ήταν κόρη του Paul Huck και της Δανάης Σώχου, το γένος Μαλακατέ. Φοίτησε για λίγα χρόνια στην Γερμανική και αν η Σχολή δεν είχε κλείσει το 1944, θα αποφοιτούσε το 1949.

Ανάμεσα στα ονόματα βλέπουμε τον αδελφό της Stefan, μαθητή και αυτός της Γερμανικής και τους γονείς της να συμπληρώνουν τις αφιερώσεις των:

Alba Resch (Αλμπα Ρες), Irene (?), Luise v.Hirst (Λουίζε φον Χιρστ), Olga (Όλγα Τριβιζά ? δεν αναγράφεται επώνυμο), Dina Gheghiou (Κωνστανίνα Γκέγκιου), Mairi (?), Alexandra Londu (Αλεξάνδρα Λόντου), Kostas Katsifos (Κώστας Κατσιφός), P. Kamarineas (Παναγιώτης Καμαρινέας), Konstantin Filias (Κωνστανίνος Φίλιας), Michel Kanakaris (Μιχάλης Κανακάρης), Lore Vasiliou (Λόρε Βασιλείου), Nelly Neukomm (Νέλλυ Νεικόμε, όπως αναγράφεται στα Μαθητολόγια), Antonia Moisisadou (Αντωνία Μωυσιάδου), Stamatia Matsouki (Σταματία Ματσούκη), Xeni Theophilopoulou (Ξένη Θεοφιλοπούλου) και Barbara Ambatiello (Βαρβάρα Αμπατιέλλου).

(σημ.: πολλά από τα ονόματα, όπως και αυτό της Greta Huck. αλλά και του αδελφού της, Stefan, δεν αναφέρονται στα Μαθητολόγια της Αραχώβης, όμως κάποια από αυτά εμφανίζονται σε σημειώσεις άλλων μαθητών, άλλα και ντοκουμέντα, όπως μαθητικές εφημερίδες κλπ.)

(περισσότερα…)

Το τεράδιο Φυσικής της Ειρήνης Κριεζή από το έτος 1938-39 που εντόπισε ο γιατρός Μιχάλης Καΐρης, γιός της Έρεικας Γερουλάνου. (περισσότερα…)

Η Λένα Τσιπούρη μας έστειλε τρεις φωτογραφίες από την τάξη του 1944 με το εξής μήνυμα:

Πρόσφατα είδα την φίλη μου Φράνσις Φλωρίδου, που οι μαμάδες μας ήταν συμμαθήτριες στη Γερμανική Σχολή τότε και της είπα για τις προσπάθειες που κάνει ο Σύλλογος να μαζέψει υλικό. Μου έστειλε τις φωτογραφίες που σας περνάω και το πιο κάτω κείμενο. Η Ρέα στην οποία αναφέρεται είναι η Ρέα Κυπρίωτη μετέπειτα Κοτιώνη (που ο γιός της είναι γνωστός αρχιτέκτων,).

I found three photos of my mother with her classmates. The one in the schoolyard has her handwriting on the back. “Η ταξη μου 7β τον Ιουνιου του 43 στην αυλη του σχολειου μας” Standing between Rea and my mother is Xeni Maza. Is your mother standing in front of the boys? The other two photos are taken on the rooftop and are earlier but nothing is written on the back and I only recognize Aliki Papadea in addition to my mother.

(πηγή: Φράνσις Φλωρίδου) – στην αυλή της Αραχώβης

(πηγή: Φράνσις Φλωρίδου) – στην ταράτσα της Αραχώβης

(πηγή: Φράνσις Φλωρίδου) – στην ταράτσα της Αραχώβης

Η Αθανασία Παπαχελά γεννήθηκε το 1923 στην Αθήνα. Εμφανίστηκε πρώτη φορά στα μαθητολόγια της Σχολής την χρονιά 1935-36 στην Β’ Γυμνασίου και αποφοίτησε το 1940, μία χρονιά πριν η αδελφή της, Μαρία, εγγραφεί στην Α’ Γυμνασίου, η οποία όμως και δεν συνέχισε στην Σχολή. Πήγε στην Νομική και γνωρίστηκε με την παρέα του Κίτσου Μαλτέζου, τρισέγγονου του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάνη, που είχε ενταχθεί στην Αριστερά και συγκέντρωνε γύρω του την “ανήσυχη” νεολαία, ανάμεσα στην οποία και απόφοιτους όπως η Μαριέττα Ράδοβιτς, η Νάτα Μελά, ο Κώστας Αξελός, η Ξένη Σκουζέ, ο Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης, ο Βύρων και ο Μικές Κουρουνιώτης και πολλοί άλλοι, όπως ο Άδωνις Κύρου, ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος κλπ.

Ο πατέρας της, Αλέξανδρος Παπαχελάς (παππούς του δημοσιογράφου Αλέξη Παπαχελά), υπήρξε αρχιμηχανικός της βρετανικής εταιρείας «Πάουερ» στην Ελλάδα, και στην δεκαετία του ’50, Γενικός Διευθυντής της ΗΕΜ (Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών), η οποία λειτούργησε τα πρώτα τρόλεϊ στην Αθήνα.  (περισσότερα…)

Ένα πιστοποιητικό της Γιολάντας Μαλασπίνα έλαβε ο Σύλλογος Αποφοίτων που αναφέρει την Γερμανική Σχολή Αθηνών. Η Γιολάντα Μαλασπίνα εμφανίζεται στα μαθητολόγια της Σχολής πρώτη φορά την χρονιά 1935-36 στην Α’  Γυμνασίου και φοίτησε σε όλες τις τάξεις μέχρι την αποφοίτησή της το 1941 από την ΣΤ’ Γυμνασίου. Στο πιστοποιητικό αναφέρεται ότι η “Ιολάντα” ενεγράφη στην Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στις 15.3.1942 για το Πανεπιστημιακό Έτος 1941-42. Το πιστοποιητικό υπογράφει ο Μιχαήλ Δένδιας, πρύτανης του ΕΚΠΑ και μετέπειτα υπουργός βιομηχανίας στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Στυλιανού Μαυρομιχάλη (1963).

Όπως αναφέρεται στην wikipedia, ο πατέρας της, Σπυρίδων Μαλασπίνας (Σαντορίνη 1890 – 11 Ιουνίου 1983) ήταν Έλληνας δικηγόρος και πολιτικός γεννήθηκε στη Σαντορίνη και ήταν γιος του πολιτικού Αλέξανδρου Μαλασπίνα. Καταγόταν από παλιά οικογένεια της Σαντορίνης και παππούς του ήταν ο Σπυρίδων Μαλασπίνας. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1914 διορίστηκε σύμβουλος στρατιωτικής δικαιοσύνης και το 1929 αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του πλοιάρχου. Το 1936 εξελέγη βουλευτής Κυκλάδων.

Είχε πλούσια κοινωνική δράση και διετέλεσε αντιπρόεδρος του ΠΙΚΠΑ και του Ερυθρού Σταυρού (από το 1977 ως το θάνατό του). Στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Γεωργακόπουλου (1958) διορίστηκε υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας. Ήταν παντρεμένος και είχε αποκτήσει παιδιά, τη Γιόλα (σύζυγο του Frank Wear) και τον Αλέξανδρο (Alex), επιχειρηματία, στελέχους και αντιπροέδρου της Coca Cola στις ΗΠΑ.

Πέθανε στις 11 Ιουνίου 1983 και κηδεύτηκε στις 14 Ιουνίου από τον ιερό ναό των Αγίων Θεοδώρων του Πρώτου Νεκροταφείου Αθηνών.

Ο Eugen Nitsche, πατέρας του Georg Anton Nitsche, προσκαλείται με την σύζυγό του στην Τελετή Αποφοίτησης στην Αίθουσα της Σχολής.

Ο Γεράσιμος Μονοκρούσος συγκέντρωσε το υλικό, που φύλαγε “ως κόρην οφθαλμού” από τον “αμίμητο” Τίμο Δημόπουλο και το παρουσιάζουμε σε πέντε ενότητες.

Ο Τίμος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1910 Κερασίτσα Αρκαδίας, στο χωριό που δυο χρόνια αργότερα θα γεννηθεί και ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Σχολείο πήγε στην Τρίπολη και στη συνέχεια σπούδασε Αρχαιολογία, Θεολογία και Γαλλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, αλλά επέλεξε να εστιάσει στην Αρχαιολογία και στην Ιστορία των Βυζαντινών χρόνων. Από το 1956 εργάστηκε στην Σχολή ως καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών και το 1974 έγινε Γυμνασιάρχης. Ανήκε στις πιο συναρπαστικές προσωπικότητες που πέρασαν από τη Σχολή. Άριστος εκπαιδευτικός, γεμάτος ζωντάνια και χιούμορ, θεωρείτο ως ένας από τους καλύτερους γνώστες του αρχαίου ελληνικού τοπίου.

Ο ΒΩΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΣ ΓΕΝΙΚΩΣ

ΤΟ ΧΑΡΑΚΙΡΙ

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΤΙΝΑ

ΣΑΛΑΜΙΣ

ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Ο Γεράσιμος Γασπαρινάτος, απόφοιτος του 1988, δικηγόρος, συγγραφέας και Γενικός Διευθυντής του Μουσείου της ΑΕΚ, εντόπισε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σημείωμα.

Πρόκειται για ένα οργανόγραμμα του ποδοσφαιρικού τμήματος της ΑΕΚ, όπου στην κορυφή αναγράφεται το όνομα του Προέδρου Νίκου Γκούμα και κάτω από τον “Αγωνιστικό Τομέα”, στο “Αθλητικό Τμήμα” φιγουράρει το όνομα του Gerhard Hilbrecht, ως προπονητή.

Για να συνδέσουμε τα ονόματα με την περίοδο, θα αναφέρουμε ότι ο Νίκος Γκούμας (1908-2001) ήταν Έλληνας επιχειρηματίας και πλοιοκτήτης με καταγωγή από την Άνδρο καθώς και πρόεδρος της ΑΕΚ στο διάστημα 1957–1963. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του προχώρησε σε εκτεταμένες βελτιώσεις και εκσυγχρονισμούς του σταδίου της ομάδας, το οποίο πήρε αργότερα το όνομά του. (περισσότερα…)