Ο Σπύρος Αρταβάνης Τσάκωνας είναι απόφοιτος του 1964 και πρόσφατα παρευρέθη στο reunion της τάξης του ’64, αλλά και στον εορτασμό των 125 χρόνων της Σχολής στο Μαρούσι. Να θυμίσουμε ότι τον Μάιο του 2023 εξελέγη Μέλος της National Academy of Sciences των ΗΠΑ.

Μας έστειλε μία μοναδική φωτογραφία του 1905 ή 1906 από τα χρόνια της Αραχώβης αναφέροντας:

Βρήκα κατά τύχη μια φωτογραφία της Γερμανικής που πρέπει να είναι 1905 -1906 , δεν ξέρω ακριβώς, που ίσως έχει ενδιαφέρον για την Σχολή!

Είναι μέσα η Γιαγιά μου (κοριτσάκι, Fulla Rahbek * ) με την μεγαλύτερη αδελφή της (Duka Rahbek ** ), κόρες του προπάππου μου Sophus Rahbek (Δανός Γιατρός με τον Γεώργιο Α’;) και μια φίλη τους (Hilde Meisner *** ) κόρη εκδότη στην Αθήνα.

Η οικογένεια Rahbek

Ο Απόστολος Σερράος, μαθητής του Γυμνασίου από το 1939 έως την λήξη του Πολέμου, διέσωσε μία ιδιαίτερα σπάνια φωτογραφία από την ταράτσα της Αραχώβης. Ο ίδιος είναι ο πρώτος καθιστός αριστερά και στην άκρη δεξιά είναι ο Παναγιώτης (Τάκης) Βερροιόπουλος.

Το σχολείο του Δημήτρη Πικιώνη φαίνεται στο βάθος αριστερά επάνω από την Ευαγγελική Εκκλησία. Το Δημοτικό Σχολείο στα Πευκάκια στους πρόποδες του Λυκαβηττού (σήμερα 14ο Δημοτικό σχολείο Αθηνών), το οποίο θεωρείται σπουδαίο έργο, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του Μοντερνισμού στην Ελλάδα, οικοδομήθηκε το 1932, μία δεκαετία περίπου πριν από την λήψη της φωτογραφίας.

Μία σπάνια φωτογραφία της τάξης του ’42 που μας έδωσε η Δήμητρα Μάτου, μητέρα του επίσης απόφοιτου Ανδρέα Παπανδρικόπουλου (74). Πέραν του γεγονότος ότι η ίδια ‘εχει σημειώσει πολλά ονόματα καθηγητών και μαθητών οι μεταγενέστεροι αναγνωρίζουν στους καθηγητές την φιλόλογο / ιστορικό, Ρίτσα Αναστασιάδου, που 24χρονη διακρίνεται στη φωτογραφία και είναι ίσως η μόνη καθηγήτρια που δίδαξε πριν και μετά τον Πόλεμο στη Σχολή.

πηγή: Δήμητρα Μάτου (42)

Αντιγράφουμε από την ίδια ενότητα τις σημειώσες της Δήμητρας Μάτου (δίχως να είναι βέβαιη η αντιστοίχηση ανά σειρά)

Herr Greulich (Klassenlehrer)

Herr Groß Friedrich (Mathematiklehrer)

κ. Αναστασιάδου Πουλχερία (Ιστορία) (βιογραφικό στην ενότητα “Εκδόσεις /οι δικοί μας Έλληνες”)

κ. Μονογιός Δημήτριος (αρχαία-νέα)

Δαμιανός (Δάμος) Μαυρίδης

Αμβρόσιος Δαρδούγιας

Jakob Νικολαΐδης (Τζακ) 

Μίμης Ιορδανίδης

Πέτρος Παπαπέτρος

Νίκος Ψωμιάδης

Αλέκος Μακρής

Κώστας Θεοφανίδης

Δημοσθένης Καρυωτάκης

Γιάννης Σοφιανόπουλος

Αθηνά Πετροπούλου-Αργυρού

Αμαλία Γκιέζικου-Κλώνη

Μαρία Λαμπρινοπούλου-Κασκαρέλη

Ίρις Στράδη

Σμάρω Κλωνάρη

Μαρία Ραγκούση-Τζαννετάκου

Beata Κατσίκη

Ναταλία Σερράου

Janna Ζάννου-Μελετοπούλου

Αλίκη Κωνσταντοπούλου-Περρωτή

Κατερίνα Φορτούνα

Αλίκη Ψωμιάδου

Δήμητρα Μάτου-Παπανδρικοπούλου

Ντίνα Ασημακοπούλου

Τον Οκτώβριο του 2012 έρχεται στο γραφείο του Συλλόγου μας μία επιστολή της Βεατρίκης Δημητριάδου με ημερομηνία 29.10.2012, όπου μας εξηγούσε ότι αυτή και πολλοί συμμαθητές και συμμαθήτριές της από τα χρόνια του Πολέμου θέλουν να έχουν μία επαφή με τον Σύλλογό μας. Ήταν αυτή που μας έφερε σιγά-σιγά σε επαφή με όλους μέχρι που κατορθώσαμε να να οργανώσουμε το καλοκαίρι του 2103 την εκδήλωση προς τιμήν των “Αποφοίτων του Πολέμου”. Από τις πιό όμορφες κοπέλες του σχολείου, τότε στην οδό Αραχώβης, έφυγε μετά τον Πόλεμο στην Ελβετία όπου στο χωρίο Pestalozzi εργέστηκε ως ψυχολόγος μεγαλώνοντας ορφανά του Πολέμου από την Ελλάδα. Ανάμεσα στα παιδιά αυτά και ο Αργύρης Σφουντούρης, που έχασε τους δικούς του στο Δίστομο και είχε την Μπεατρίς σαν μητέρα, αλλά και ο Χρήστος, ο αδελφός του Γιώργου Νταλάρα, που και  αυτός την είχε σαν μητέρα.

Ήδη από το γραμματόσημο καταλάβαμε ότι κάτι παράξενο θα συνέβαινε.

Ο Eugen Nitsche, πατέρας του Georg Anton Nitsche, προσκαλείται με την σύζυγό του στην Τελετή Αποφοίτησης στην Αίθουσα της Σχολής.

Ο Γεράσιμος Μονοκρούσος συγκέντρωσε το υλικό, που φύλαγε “ως κόρην οφθαλμού” από τον “αμίμητο” Τίμο Δημόπουλο και το παρουσιάζουμε σε πέντε ενότητες.

Ο Τίμος Δημόπουλος γεννήθηκε το 1910 Κερασίτσα Αρκαδίας, στο χωριό που δυο χρόνια αργότερα θα γεννηθεί και ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Σχολείο πήγε στην Τρίπολη και στη συνέχεια σπούδασε Αρχαιολογία, Θεολογία και Γαλλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, αλλά επέλεξε να εστιάσει στην Αρχαιολογία και στην Ιστορία των Βυζαντινών χρόνων. Από το 1956 εργάστηκε στην Σχολή ως καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών και το 1974 έγινε Γυμνασιάρχης. Ανήκε στις πιο συναρπαστικές προσωπικότητες που πέρασαν από τη Σχολή. Άριστος εκπαιδευτικός, γεμάτος ζωντάνια και χιούμορ, θεωρείτο ως ένας από τους καλύτερους γνώστες του αρχαίου ελληνικού τοπίου.

Ο ΒΩΜΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΣ ΓΕΝΙΚΩΣ

ΤΟ ΧΑΡΑΚΙΡΙ

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΤΙΝΑ

ΣΑΛΑΜΙΣ

ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Ο Γεράσιμος Γασπαρινάτος, απόφοιτος του 1988, δικηγόρος, συγγραφέας και Γενικός Διευθυντής του Μουσείου της ΑΕΚ, εντόπισε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σημείωμα.

Πρόκειται για ένα οργανόγραμμα του ποδοσφαιρικού τμήματος της ΑΕΚ, όπου στην κορυφή αναγράφεται το όνομα του Προέδρου Νίκου Γκούμα και κάτω από τον “Αγωνιστικό Τομέα”, στο “Αθλητικό Τμήμα” φιγουράρει το όνομα του Gerhard Hilbrecht, ως προπονητή.

Για να συνδέσουμε τα ονόματα με την περίοδο, θα αναφέρουμε ότι ο Νίκος Γκούμας (1908-2001) ήταν Έλληνας επιχειρηματίας και πλοιοκτήτης με καταγωγή από την Άνδρο καθώς και πρόεδρος της ΑΕΚ στο διάστημα 1957–1963. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του προχώρησε σε εκτεταμένες βελτιώσεις και εκσυγχρονισμούς του σταδίου της ομάδας, το οποίο πήρε αργότερα το όνομά του. (περισσότερα…)

Ένα πιστοποιητικό της Γιολάντας Μαλασπίνα έλαβε ο Σύλλογος Αποφοίτων που αναφέρει την Γερμανική Σχολή Αθηνών. Η Γιολάντα Μαλασπίνα εμφανίζεται στα μαθητολόγια της Σχολής πρώτη φορά την χρονιά 1935-36 στην Α’  Γυμνασίου και φοίτησε σε όλες τις τάξεις μέχρι την αποφοίτησή της το 1941 από την ΣΤ’ Γυμνασίου. Στο πιστοποιητικό αναφέρεται ότι η “Ιολάντα” ενεγράφη στην Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στις 15.3.1942 για το Πανεπιστημιακό Έτος 1941-42. Το πιστοποιητικό υπογράφει ο Μιχαήλ Δένδιας, πρύτανης του ΕΚΠΑ και μετέπειτα υπουργός βιομηχανίας στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Στυλιανού Μαυρομιχάλη (1963).

Όπως αναφέρεται στην wikipedia, ο πατέρας της, Σπυρίδων Μαλασπίνας (Σαντορίνη 1890 – 11 Ιουνίου 1983) ήταν Έλληνας δικηγόρος και πολιτικός γεννήθηκε στη Σαντορίνη και ήταν γιος του πολιτικού Αλέξανδρου Μαλασπίνα. Καταγόταν από παλιά οικογένεια της Σαντορίνης και παππούς του ήταν ο Σπυρίδων Μαλασπίνας. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1914 διορίστηκε σύμβουλος στρατιωτικής δικαιοσύνης και το 1929 αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του πλοιάρχου. Το 1936 εξελέγη βουλευτής Κυκλάδων.

Είχε πλούσια κοινωνική δράση και διετέλεσε αντιπρόεδρος του ΠΙΚΠΑ και του Ερυθρού Σταυρού (από το 1977 ως το θάνατό του). Στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Γεωργακόπουλου (1958) διορίστηκε υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας. Ήταν παντρεμένος και είχε αποκτήσει παιδιά, τη Γιόλα (σύζυγο του Frank Wear) και τον Αλέξανδρο (Alex), επιχειρηματία, στελέχους και αντιπροέδρου της Coca Cola στις ΗΠΑ.

Πέθανε στις 11 Ιουνίου 1983 και κηδεύτηκε στις 14 Ιουνίου από τον ιερό ναό των Αγίων Θεοδώρων του Πρώτου Νεκροταφείου Αθηνών.

Ο Αλέκος Κυριακός ήταν διάσημος γλύπτης, απόφοιτος του 1941, και κατέγραψε τα ονόματα, τις διευθύνσεις και τα τηλέφωνα των παιδιών της τάξης του. Με κάποιους κατάφερε να ανακτήσει επαφή, κάποιους δεν κατάφερε ποτέ να τους βρει, όμως ο “χειρόγραφος κατάλογος” έχει μεγάλη αξία και αποδεικνύει την αγάπη και το δέσιμο μεταξύ όλων εκείνων των παιδιών.

Ο Αλέκος Κυριακός ήταν ένα από τα πρόσωπα, που τίμησε ο Σύλλογος Αποφοίτων το 2013 καλώντας τον στην εκδήλωση “Τιμητική Βραδιά για τους Απόφοιτους του Πολέμου”, όπως και η Magda Bernau, η Νίκη Γουλανδρή, που είχαν προσκληθεί και αναφέρονται στο χειρόγραφο.

Το ιδιαίτερο στον κατάλογο αυτόν είναι η αναφορά σε ονόματα, που δεν αναγράφονται στα Μαθητολόγια της Αραχώβης, όπως του Peter Mordo, του Μιλτιάδη Καρύδη, αλλά και του ίδιου του Αλέκου Κυριακού, που στην ουσία “συμπληρώνουν” τα ελλιπή Klassenbücher, που έχουμε στην διάθεσή μας.

Βεβαίως ο κατάλογος περιλαμβάνει και ονόματα συγγενών, όπως αυτό του γιού του Βύρωνα Θεοδωρόπουλου, ο οποίος είχε έρθει στην εκδήλωση των Αποφοίτων του Πολέμου ή της κόρης του Μιλτιάδη Καρύδη. (περισσότερα…)

Η Βέρα Μολοκότου γεννήθηκε στα Πριγκηπονήσια της Κωνσταντινούπολης το 1924. Η οικογένεια Μολοκότου: οι γονείς Αθανάσιος και Κορίννα, και τα αδέλφια της: Μιχάλης και Μάρω, έφτασαν στην Αθήνα ως πρόσφυγες. Εγκαταστάθηκαν στο Παγκράτι, στην οδό Πρατίνου, όπου ο πατέρας τους, Αθανάσιος, συνέχισε στην Αθήνα το μικρό εμπόριο ψιλικών ειδών που είχε στήσει στην Πόλη.

Ήταν συμμαθήτρια της Ελένης Γλύκατζη Αρβελέρ, όχι όμως στην Γερμανική, αλλά στο δημοτικό σχολείο στο Παγκράτι και μετά, μαζί με τα αδέλφια της, πήγαν όλοι στην Γερμανική Σχολή, όπου όπως εμφανίζεται στα μαθητολόγια, φοιτά από την Α’ Γυμνασίου την περίοδο 1936-37 έως και την ΣΤ’ την περίοδο 1941-42.

Φύλαξε ευλαβικά πολύ μεγάλο όγκο των τετραδίων, σημειώσεων και εγγράφων της από τα χρόνια της Αραχώβης, όπως το Stundenplan της περιόδου 1938-39 όταν ήταν στην Oberterzia III στο τμήμα A, όπου, όπως φαίνεται, προβλέπεται εξάωρη διδασκαλία από Δευτέρα έως Σάββατο με τρεις συνολικά ώρες απογευματινών μαθημάτων την Δευτέρα και την Παρασκευή γραμμένα με εξαιρετικό γραφικό χαρακτήρα.

Στο κάτω μέρος του προγράμματος μαθημάτων βλέπουμε το όνομα του βιβλιοπωλείου: Deutsche Bücherstube – Fritz Pommerencke Athen, οδός Ιπποκράτους 15.

Ο Jörg Barabas, καθηγητής γερμανικών στην Σχολή, “μετέφρασε” το καλλιγραφικό χειρόγραφο της Βέρας Μολοκότου και μπορέσαμε να διαβάσουμε: “Singen” για την “Μουσική”, “Turnen” για την Γυμναστική και να μετρήσουμε: Αρχαία Ελληνικά 3 φορές, Λατινικά 3, Μαθηματικά 4 και Γερμανικά κάθε μέρα.

Stundenplan

(*) στο χειρόγραφο αναγράφεται ως “Ertkunde”, που προφανώς πρόκειται για ορθογραφικό λάθος μιάς και η λέξη προφέρεται στα γερμανικά ως “t” αντί για “d”

και το “σκονάκι” του Jörg Barabas:

Πρόκειται για την “Sütterlinschrift“, που πήρε το όνομά της από τον γραφίστα Ludwig Sütterlin, στον οποίο είχε ανατεθεί από το Πρωσσικό Υπουργείο Επιστημών, Τέχνης και Πολιτισμού (Preußisches Ministerium für Wissenschaft, Kunst und Volksbildung) το έργο της δημιουργίας μίας μοντέρνας καλλιγραφικής γραφής το 1911. Ο προτεινόμενος από αυτόν τρόπος αντικατέστησε τους παλαιότερους “συνεχόμενους καλλιγραφικούς” τρόπους γραφής, που αναπτύχθηκαν τον 16ο αιώνα ταυτόχρονα με την χρήση των “τεμαχισμένων γραμμάτων” που εμφανίστηκαν στα βιβλία (Fraktur). Ο όρος Sütterlin χρησιμοποιείται σήμερα συχνά στις αναφορές όλων των εναλλακτικών τρόπωv γραφής των “παλαιών γερμανικών”, παρ’ όλο που αυτή η ειδική γραφή διδασκόταν σε όλα τα γερμανικά σχολεία από το 1915 έως το 1941.

Περισσότερα…

Το “Πρόχειρον” τετράδιο της Βέρας Μολοκότου περιέχει μιά σειρά από τραγούδια και όπως αναγράφεται στην δεύτερη σελίδα, έχουν αντιγραφεί το 1938.

Εδώ παρουσιάζουμε και τα 9 τραγούδια που περιλαμβάνονται στο τετράδιο και επιχειρούμε όπου είναι δυνατόν να κάνουμε “μετάφραση” από την Sütterlinschrift, την καλλιτεχνική γραφή της εποχής, σε σύγχρονη γερμανική γραφή.

Όπως εύκολα διαπιστώνει κανείς, όπως και σε όλα τα γραπτά της Βέρας Μολοκότου, μόνο “πρόχειρο” δεν είναι το τετράδιο.

Εύκολα ξεχωρίζει κανείς χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις της καλλιτεχνικής γραφής δύο τραγούδια, πανσίγνωστα: το “Der Lindenbaum” (που τραγουδήθηκε και στην μεταπολεμική Γερμανική και στα ελληνικά με τίτλο “Η φλαμουριά”) και το “Tango Noturno”.

Στο κάτω μέρος του εξωφύλλου βλέπουμε τα στοιχεία του χαρτοπωλείου:

Χαρτοπωλικά καταστήματα ΚΟΣΜΟΣ, Πεσματζόγλου 9Γ, Σταδίου 12, Αδελφών Γεωργιάδου.

Text und Musik: Verfasser unbekannt Mündlich aus dem Lahnkreis um 1880, durch E. Wolfram Text ziemlich gleich bei Zurmühlen Nr. 41; daher die letzte Strophe. — Pape, Liederbuch für Soldaten 1880 Nr. 99;		Soldatenlied – Morgen maschieren wir Morgen marschieren wir Zu den reichen Bauern ins Quartier Wenn ich werd abscheiden Wird das Mädchen weinen. und wird traurig sein. Mädchen, nun geh zur Ruh Tu deine blauen Äuglein zu Geh und leg dich nieder Steh am Morgen wieder Früh bei Zeiten auf Kannst du nicht schlafen ein Ei so nimm dir einen Schlaftrunk ein Trink ein Tässchen Tee Zucker im Kaffee Und ein Gläschen Wein Mädchen, ich liebe dich Heiraten aber tu ich dich nicht Warte noch ein Jahr Dann wirds doch nicht wahr Daß wir werd’n ein Paar. Wer sich ein Weibchen nimmt Bleibt selten ohne ohne Kind Der hat Sommer und Winter Das Geschrei der Kinder das gefällt mir nicht Laßt uns recht fröhlich sein So lang wir noch jung tun sein Und noch Wein im Keller In der Tasch ein Heller Der soll vertrunken sein
		Der Lindenbaum Wilhelm Müller 1.Am Brunnen vor dem Tore, Da steht ein Lindenbaum; Ich träumt’ in seinem Schatten So manchen süssen Traum. Ich schnitt in seine Rinde So manches liebe Wort; Es zog in Freud’ und Leide Zu ihm mich immer fort. 2.Ich musst’ auch heute wandern Vorbei in tiefer Nacht, Da hab’ ich noch im Dunkel Die Augen zugemacht. Und seine Zweige rauschten, Als riefen sie mir zu: Komm her zu mir, Geselle, Hier findst du deine Ruh’! 3.Die kalten Winde bliesen Mir grad’ in’s Angesicht, Der Hut flog mir vom Kopfe, Ich wendete mich nicht. Nun bin ich manche Stunde Enfernt von jenem Ort, Und immer hör’ ich’s rauschen: Du fändest Ruhe dort!
		C-a-f-f-e-e, trink nicht so viel Caffee! Nicht für Kinder ist der Türkentrank, schwächt die Nerven, macht dich blass und krank. Sei doch kein Muselmann, der ihn nicht lassen kann!
“Ich hab’ an dich gedacht” Text: Hans-Fritz Beckman Musik: Hans-Otto Borgmann		Tango notturno (Ich hab’ an dich gedacht) Ich hab an dich gedacht, als der Tango Notturno zwischen Abend und Morgen aus der Ferne erklang. Meinz Herz ist aufgewacht, weil der Tango Notturno eine zärtliche Kunde Deiner Liebe mir sang. Dass du mein Schicksal bist, hab voll Glück ich empfunden, als in einsamen Stunden ich vor Freude geweint. Ich hab an dich gedacht, als der Tango Notturno mit dem Zauber der Töne uns’re Herzen vereint. Wie die Liebe wirklich ist; das könnt’ ich euch erzählen; denn ich kenne sie sehr gut. Ich weiß, dass sie schön ist und weiß, wie weh sie oft tut. Ich hab manchen Mann geküsst und hab ihn dann vergessen, weil ein and’rer mich begehrt, bis einmal der Zufall den richt’gen Mann mir beschert. Ich hab an dich gedacht, als der Tango Notturno zwischen Abend und Morgen aus der Ferne erklang. Dass du mein Schicksal bist, hab voll Glück ich empfunden und in einsamen Stunden ich vor Freude geweint.

Η Βέρα Μολοκότου αποφοίτησε το 1942 και ήταν μαθήτρια από το 1936, όταν πρωτοπήγε στην Α’ Γυμνασίου, σε όλο το διάστημα, τόσο πριν από την έναρξη του Πολέμου στην Ευρώπη, όσο και μέσα στην Κατοχή στην Αθήνα. Ξεφυλλίζοντας τα τετράδιά της δεν ξέρουμε τι να πρωτοθαυμάσουμε: τον γραφικό της χαρακτήρα, την καλλιτεχνική της φύση ή την επιμέλειά της. Περιττό να αναφέρουμε ότι όλες ανεξαιρέτως οι σελίδες της έχουν βαθμολογηθεί με άριστα 10.

Η Αγγέλα Πρατικάκη, η κόρη της Βέρας, μας έδωσε πολλά τετράδια. Από αυτά διαλέξαμε τρία: της Βιολογίας, της Γεωγραφίας και το Ημερολόγιο.

Στην Βιολογία, πέραν του γεγονότος ότι έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε πως διδάσκονταν το μάθημα, βλέπουμε και τις εικόνες που ζωγράφιζε η Βέρα Μολκότου, πραγματικά έργα τέχνης.

Στην Γεωγραφία έχουμε κάτι πιό σημαντικό. Βλέπουμε τους χάρτες της Γερμανίας με την Ανατολική Πρωσία έτσι όπως διδάσκονταν πριν από το ξέσπασμα του Πολέμου, αφού οι σημειώσεις της Βέρας κρατήθηκαν όταν ήταν στην Untertertia, δηλαδή στην 8η τάξη οπότε συμπεραίνουμε ότι είμαστε πριν το 1939.

Τέλος, στο Ημερολόγιο επιλέξαμε δύο σελίδες από το 1939. Η πρώτη αναφέρει Ausflug nach Wouliagmeni στις 4.5.39 και η δεύτερη καλύπτει το διάστημα του Anschluß της Αυστρίας, δίχως όμως να βλέπουμε κάποια σχετική αναφορά και δυστυχώς δεν υπάρχουν διαθέσιμες σελίδες από το 1940 και μετά.

από το τετράδιο της Βιολογίας

από το τετράδιο της Βιολογίας

από το τετράδιο της Γεωγραφίας

από το τετράδιο της Γεωγραφίας με τον χάρτη της Γερμανίας, όπου επάνω δεξιά φαίνεται η Ανατολική Πρωσία

από τις σημειώσεις της Ιστορίας

από το λεύκωμα της Γεωγραφίας με επίκενυτρο την Εγγύς Ανατολή

Ημερολόγιο, όπου οι σελίδες είναι κομμένες και ξεφυλλίζοντάς τες, επιτρέπουν να φαίνονται οι δύο στήλες αριστερά και δεξιά με το πρόγραμμα της εβδομάδας. Ξεκινάμε με Μαγιάτικο στεφάνι (2.5.1939) και εκτός από την εκδρομή: Ausflug nach Wouliagmeni στις 4 Μαΐου βλέπουμε: “Διόρθωσις των Εκθέσεων”, “Υπέρ Μαντιθέου” από τον Λυσία, “Δευτέρα Τριανδρία”, “Θάνατος του Καίσαρος”.

Επόμενη σελίδα του Ημερολογίου, που καλύπτει το διάστημα 13.3-16.3.1939. Να σημεώσουμε ότι ήδη έχει ήδη γίνει το Anschluß της Αυστρίας, που ξεκίνησε στις 11.3 και ολοκληρώθηκε στις 13.3.1939, αλλά δεν βλέπουμε κάποια σχετική αναφορά. Διαβάζουμε “Ο Απόσολος Λουκάς και η Προσευχή” και “Η Καταστροφή της Μεσαίας Τάξεως”. Ίσως εδώ να γίνεται αναφορά στο βιβλίο του Ζαν Ζακ Ρουσώ “Λόγος περί Πολιτικής Οικονομίας”.

Ανάμεσα στα έγγραφα, που μας έστειλε η Αγγέλα Πρατικάκη, τα οποία εντόπισε στα συρτάρια της μητέρας της, Βέρας Μολοκότου, είναι και ένα μικρό τεύχος με οδηγίες για το “Οικοτροφείον δια Μαθητρίας της Γερμανικής Σχολής Αθηνών“, το οποίο είναι δίγλωσσο με τίτλο στα γερμανικά: “Heim – für Schülerinnen der Deutschen Schule in Athen“.

Η ύπαρξη του οικοτροφείου ήταν άγνωστη σε όλους μας όλα αυτά τα χρόνια και από το φυλλάδιο πληροφορούμαστε ότι ήταν στην γωνία των οδών Δελφών 1Α και Διδότου απέναντι, τότε, από τα κτίρια της οδού Αραχώβης της Σχολής. Λέμε “τότε” διότι σήμερα η γωνία αυτή είναι μεν στην άκρη της οδού Πρασσά, του πίσω δρόμου δηλαδή των κτιρίων, αλλά έχουν ενδιάμεσα κτιστεί σπίτια, οπότε δεν μπορούμε να αναφέρουμε τον όρο “έναντι Γερμανικού Σχολείου” που αναγράφεται στο φυλλάδιο. Στο σημείο μάλιστα όπου ήταν το οικοτροφείο, σήμερα έχει αντικατασταθεί απο μία ιδιαίτερα καλοφτιαγμένη πολυκατοικία, την οποία έχει σχεδιάσει ο αρχιτέκτονας και εικαστικός Αλέξανδρος Πατσούρης, απόφοιτος του 1973, τον οποίο χάσαμε το 1998.

Στην τελευταία σελίδα των κειμένων βλέπουμε ανάμεσα στα ονόματα, που σημειώνονται ως άτομα επαφής για πληροφορίες τον Διευθυντή της Γερμανικής Σχολής κ. Ρομαίν, Αραχώβης 11 και τον καθηγητή κ. Κάρο με διεύθυνση την οδό Φειδίου 1, όπου σήμερα βρίσκεται, όπως και τότε, το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο.

Διαβάζουμε ακόμη το Πρόγραμμα της ημέρας με “έγερσι” στις 7 π.μ., ενώ το βράδυ του Σαββάτου γράφονται “τα γράμματα προς τους οικείους” και βέβαια στο μενού έχουμε 5 φορές κρέας και 2 φορές ψάρι με λαχανικά. Τηγανιτές πατάτες πουθενά.

Ο Φωκίων Φωτιάδης Νεγρεπόντης ήταν μαθητής στην Αραχώβης στα χρόνια του Πολέμου, και όχι μόνον. Μετά τον Πόλεμο, έστειλε και τον γιό του Εμμανουήλ στη Σχολή, όταν αυτή άνοιξε πάλι. Όπως μάλιστα μας διευκρίνισε, ο πατέρας του εγεννήθη ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΦΩΤΙΑΔΗΣ, αλλά “όταν απεβιωσεν ο πατήρ του ο εν λόγω ήτο μόλις 16 ετων και υιοθετήθη από τον άκληρον αδελφόν της μητρός του ΑΜΒΡΟΣΙΟΝ ΝΕΓΡΕΠΟΝΤΗΝ. Εκράτησε και τα δύο επίθετα από σεβασμόν προς τους δύο και τα οποία μας εκληροδότησε σε εμένα και στον υιόν μου και στους μεταγενέστερους“.

Ψάχνοντας στα αρχεία του εντόπισε δύο χειρόγραφά του, αντίγραφα από το Klassenbuch της τάξης του. Το σημαντικό είναι ότι πρόκειται για πληροφορίες από το Γερμανικό Τμήμα, από το οποίο δεν έχουμε κανένα στοιχείο.

Η χρονιά του θα αποφοιτούσε κανονικά το 1947, όμως επειδή η Σχολή έκλεισε το 1944 αντιλαμβανόμαστε ότι ανήκε σε αυτούς, οι οποίοι αναγκάστηκαν λόγω των συνθηκών να αλλάξουν σχολείο. Βρέθηκε στου Δ.Ν.Μακρή (επί της οδού Βασ.Σοφίας 23, μετέπειτα Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου), όπως και πολλοί άλλοι της Γερμανικής Σχολής εκείνων των χρόνων.

Οι δύο πίνακες αναφέρονται στα δύο τμήματα: το γερμανικό και το ελληνικό, ή ορθότερα σε εκείνο που οι γνώσεις των γερμανικών δεν ήταν προχωρημένες και όπως διαπιστώνουμε το γερμανικό είχε και τους περισσότερους μαθητές. Επειδή είναι δυσανάγνωστοι ζητήσαμε την βοήθεια του συμμαθητή μας, τους διαβάσαμε μαζί και ξαναγράψαμε τα ονόματα.

Mina Aspioti, Nikoletta Karavia, Dieter Clemm von Hohenberg, Jutta Fanny, Dora Gegiou, Freddy Koschik, Gert Kyriazides, Wirginia Nikolaieff, Tania Maniadaki, Helene Olivieri, Rena Bakojanny, Stefan Reichel, Franz Resch, Alexandra Stavropoulou, Erika Unz, Wladimir Uschakov.

Michel Molokotos (Μιχαήλ Μολοκότος), Georg Papadakis , Georg Papapostolou, Panayotis Philippas, Phokion Photiadis (Φωκίων Φωτιάδης), Rudi Alter, Michel Papalekas, Gerasimos Piniatoros (Γεράσιμος Πηνιατώρος). (περισσότερα…)

Ο Δημοσθένης Μονοκρούσος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1921 και  εμφανίζεται στα Μαθητολόγια της Αραχώβης το έτος 1928-29 στην Α’ Δημοτικού και παραμένει έως την Δ’ Γυμνασίου το έτος 1938-39, κάτι που επιβεβαιώνεται και από την γραμματεία της Σχολής, όπου αναφέρεται ότι αποφοίτησε το 1937 με την ολοκλήρωση της τετάρτης χρονιάς του εξαταξίου Γυμνασίου.

Ο Άρης Μασουρίδης, απόφοιτος του 1973, ξέθαψε μία βεβαίωση του 1944 (!) και μας την έστειλε συνοδεύοντάς την με μία υποσημείωση:

“υπέπεσε στην αντίληψή μου στα παλιατζίδικα και στο στέλνω για το αρχείο της Σχολής, γιατί όλες οι εποχές πρέπει να έχουν θέση σ’ ένα αρχείο… (αρκεί κάποιες να μην ξαναβγούν ποτέ από κει…)”

Το “Journal of Olympic History” δημοσίευσε ένα άρθρο για τον Albert Meyer, επίσημο φωτογράφο των Πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 1896. Το άρθρο με τίτλο “Say cheese! Herr Meyer stage-manages the Committeee”, το οποίο υπογράφουν ο Rüdiger Fritz και ο Volker Kluge, editor του περιοδικού, ο οποίος είχε την ευγενή καλωσύνη να μας το στείλει, φιλοξενεί φωτογραφίες από την Αθήνα του 1896 και το περιθώριο των Ολυμπιακών Αγώνων. Σε μία από αυτές εμφανίζονται οι τρεις ολυμπιονίκες της σκοποβολής φωτογραφημένοι στην Γερμανική Σχολή Αθηνών (!)

		Επάνω αριστερά το εξώφυλλο του περιοδικού και δεξιά η τέταρτη σελίδα από το 12-σέλιδο αφιέρωμα στον φωτογράφο Albert Meyer. Στη σελίδα αυτή φαίνονται οι τρεις ολυμπιονίκες της σκοποβολής: Παντελής Καρασεβδάς, Ιωάννης Φραγκούδης και Γεώργιος Ορφανίδης που όπως επισημαίνεται έχουν φωτογραφηθεί στην Γερμανική Σχολή Αθηνών (!). Αριστερά στη λεπτομέρεια μπορεί κανείς να δει καθαρότερα το κείμενο που συμπληρώνεται με την επισήμανση ότι οι φωτογραφίες αγοράστηκαν από τους νικητές έναντι των 2,50 μάρκων η κάθε μία. Η επιστολή της 22ας Μαρτίου 1896, που φαίνεται δεξιά και υπογράφεται από τον Τιμολέοντα Φιλήμονα, Γενικό Γραμματέα των Ολυμπιακών Αγώνων μαζί με την κονκάρδα, παίζουν ρόλο “κάρτας διαπίστευσης”. Εμείς θα σημειώσουμε ότι η φωτογραφία είναι κατά πάσα πιθανότητα βγαλμένη μπροστά από το κτίριο του Συλλόγου Philadelphia στην οδό Ομήρου, το οποίο έχει σήμερα αντικατασταθεί από το κτίριο του Ινστιστούτου Goethe.

Με χαρά παραλάβαμε ένα Απολυτήριο της Γερμανικής Σχολής από τα χρόνια του Πολέμου. Πρόκειται για το απολυτήριο του Ηλία Ηλιόπουλου, απόφοιτου του 1939, που εκδόθηκε σαν σήμερα, πριν από 75 χρόνια, στις 8 Ιουλίου 1939, και στο οποίο φαίνεται η διέυθυνση “Αραχώβης 11”. Σήμερα το τμήμα της οδού Αραχώβης στη Νεάπολη, δίπλα στον Άγιο Νικόλαο Πευκακίων, έχει μετονομαστεί σε “Οκταβίου Μερλιέ”, προς τιμήν του διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου. Ως εκ τούτου η οδός Αραχώβης πλέον ξεκινά πλέον από το Νο 15 (κάτω από την Ασκληπιού), αλλά τα κτίρια της τότε Γερμανικής παραμένουν σχεδόν αναλλοίωτα. Τέλος, το απολυτήριο υπογράφει ο Kaspar, διευθυντής τότε της Σχολής.