Εξαιρετικά υψηλού επιπέδου η εκδήλωση στην Aula για τον Εθελοντισμό, άλλωστε αυτό προμήνυε και η μεγάλη κινητικότητα στο facebook. Η Αλεξάνδρα Μητσοτάκη, κυριολεκτικά σαν να μην πέρασε μιά μέρα από τότε που αποφοίτησε από το γερμανικό τμήμα, ανέβηκε στην σκηνή και παρουσίασε τους προσκεκλημένους της. Είχαν προηγηθει οι χαιρετισμοί της νέας Διευθύντριας τηςΓερμανικής Σχολής Αθηνών κας Annette Brunke-Kullik, του Προέδρου των Αποφοίτων Κώστα Γαλάνη και του Πρέσβη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα Dr. Peter Schoof.
Η κ. Brunke-Kullik, καλωσόρισε τους προσκεκλημένους και τους επισκέπτες και τόνισε ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Σχολή, αφού αποκτώντας καλύτερη γνώση γύρω από τις εθελοντικές οργανώσεις και τις πτυχές του εθελοντισμού, η Σχολή θα μπορεί να ενισχύσει την εθελοντική δράση μαθητών και να πείσει και άλλους μαθητές να στηρίξουν εθελοντικά δράσεις ή οργανισμούς.
Η Αλεξάνδρα Μητσοτάκη μίλησε στα γερμανικά και μετά κάλεσε έναν-έναν τους προσκεκλημένους να παρουσιάσουν το έργο των φορέων που εκπροσωπούν.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| Αλεξάνδρα Μητσοτάκη |
Κωνσταντίνος Μαχαίρας |
Κωσταπάνος Μηλιαρέσης |
Μάνος Καστρινάκης |
Μελίνα Ταπραντζή |
Αντώνης Σβαρτς |
Κωνσταντίνος Αραβώσης |
Diethelm Schulz |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Η ομιλία της Αλεξάνδρας Μητσοτάκη
Η ευκαιρία που μου δίνεται απόψε να μιλήσω για τον εθελοντισμό στο σχολείο από το οποίο η ίδια αποφοίτησα πριν από πολλά χρόνια, με πήγε αναγκαστικά και λίγο πίσω στο χρόνο.
Και το ένα πράγμα που θυμάμαι από αυτή την εποχή της ζωής μου είναι πόση μεγάλη δυσκολία είχα να καταλάβω πώς όλα αυτά που μάθαμε στο σχολείο – αλλά και στο Πανεπιστήμιο λίγο αργότερα – συνδέονταν με τη δικιά μου ζωή. Πώς με αφορούσαν εμένα προσωπικά αλλά και πώς όλα αυτά που μάθαινα επηρέαζαν την πραγματικότητα γύρω μου.
Το επίκεντρο του δικού μου κόσμου ήμουν εγώ, οι φίλοι μου, η οικογένειά μου… τα υπόλοιπα μου φαίνονταν κάπως μακριά και σίγουρα αυτό που δεν μπορούσα ούτε καν να φανταστώ ήταν πως εγώ θα μπορούσα να επηρεάσω το ευρύτερο γίγνεσθαι.
Και όμως η ζωή μου έμαθε, όπως θα έπρεπε να μαθαίνει σε όλους, ότι είτε το θέλουμε είτε όχι, είμαστε μέλη ενός ευρύτερου συνόλου και πως ό,τι κάνουμε ή δεν κάνουμε, όλες μας οι επιλογές, τελικά έχουν πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις στο ευρύτερο σύνολο απ’ό,τι φανταζόμαστε.
Ο πρώτος, ο αδιαμφισβήτητος τρόπος να κάνει κανείς αυτό το βήμα, να ασχοληθεί δηλαδή με τα κοινά και να συνδέσει το ατομικό με το συλλογικό, είναι βεβαίως η πολιτική.
Και όμως όλο και λιγότεροι νέοι σήμερα ενδιαφέρονται για την πολιτική, όλο και περισσότεροι της γυρίζουν την πλάτη ακόμα και όταν τους δίνεται η ευκαιρία μέσω της ψήφου τους. Η ηλικιακή ομάδα 18-25 στο πρόσφατο δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ήταν αυτή που συμμετείχε λιγότερο, όταν είναι σίγουρα αυτή που την αφορά παραπάνω.
Δεν ξέρω ποια είναι η εξήγηση γι αυτό το φαινόμενο, αυτό που όμως ξέρω είναι ότι όταν ήμουν στην ηλικία σας τα πράγματα έμοιαζαν πιο απλά. Δύο μεγάλα πολιτικά και οικονομικά συστήματα ανταγωνιζόντουσαν: ο κομμουνισμός και ο καπιταλισμός. Η ιστορία του 20ου αιώνα το έφερε έτσι και ο καπιταλισμός επικράτησε. Ένας καπιταλισμός όμως που σήμερα μοιάζει ανεξέλεγκτος και που δημιουργεί τόσα μεγάλα προβλήματα που όλο και περισσότεροι άνθρωποι, μέσα από το ίδιο το σύστημα, καταλαβαίνουν ότι εάν δεν μεταρρυθμιστεί, μεταμορφωθεί θα έλεγα, θα κινδυνεύει όχι τόσο η δικιά σου ύπαρξη, αλλά η επιβίωση της ίδιας της ανθρωπότητας.
Δύο είναι οι κύριοι λόγοι: η περιβαλλοντική καταστροφή και οι όλο αυξανόμενες τεράστιες ανισότητες. (Οι 86 πιο πλούσιοι άνθρωποι του κόσμου κατέχουν περισσότερο πλούτο από το μισό πληθυσμό του πλανήτη δηλ 3,5 δις) Ουσιαστικά ξέρουμε ότι αν στοιχειωδώς το σύνολο του πληθυσμού της γης ήθελε να ζήσει όπως εμείς σήμερα, ναι εμείς στην Ελλάδα, στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης, θα χρειαζόμασταν 2ή και 3 πλανήτες αντί του ενός που έχουμε.
Και εμείς, θα με ρωτήσετε, τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό; Πώς μπορεί το σύνθημα ότι θέλουμε έναν καλύτερο κόσμο να γίνει πραγματικότητα και πάνω απ’όλα πώς μπορεί ο καθένας μας να συμβάλει σε αυτό;
Το πρώτο που χρειάζεται πιστεύω είναι να δεχτούμε ότι οι κλασσικές ιδεολογικές διαφορές, όπως τις ξέρουμε, δεν μας βοηθάνε πλέον να καταλάβουμε τι γίνεται γύρω μας.
Παντού στον κόσμο τα πολιτικά άκρα της δεξιάς και της αριστεράς συναντιώνται και ουσιαστικά συμπράττουν αφήνοντας τους υπόλοιπους αναγκαστικά από την άλλη πλευρά.
Για μένα ο καινούργιος διαχωρισμός σήμερα είναι μεταξύ αυτών που περιορίζονται στα λόγια και στα ευχολόγια και αυτών που μέσω συγκεκριμένων δράσεων και πράξεων προσπαθούν να κάνουν τη διαφορά. Πράξεις που δίνουν λύσεις και που παντού στον κόσμο, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, κάνουν ουσιαστικά τον κόσμο μας καλύτερο, κάνουν τη διαφορά!
Τους ανθρώπους αυτούς θα τους βρείτε παντού. Στον κόσμο της πολιτικής, των επιχειρήσεων, αλλά βεβαίως και στον κόσμο της κοινωνίας των πολιτών, συχνά μέσω του εθελοντισμού για τον οποίο με καλέσατε να σας μιλήσω απόψε. Η εμπειρία με δίδαξε ότι κανένας τομέας πολιτικός, επιχειρηματικός, κοινωνία των πολιτών, δεν έχει το μονοπώλιο του να κάνει αυτή τη διαφορά.
Και το άλλο που έμαθα όλα αυτά τα χρόνια μέσω της ενασχόλησής μου με την ActionAid αλλά και με τις άλλες μου δραστηριότητες, είναι ότι αυτό που χρειάζεται είναι πρώτα απ’όλα η ενδυνάμωση και η ενεργοποίηση των πολιτών.
Στις πιο φτωχές κοινότητες του κόσμου, τις λύσεις τις βρίσκουν οι ίδιοι οι φτωχοί και περιθωριοποιημένοι άνθρωποι. Αυτό όμως που ισχύει στις πιο φτωχές γωνιές του κόσμου, ισχύει χωρίς αμφιβολία και στον ανεπτυγμένο κόσμο στον οποίο ανήκει η χώρα μας. Γιατί αν όντως δεν υπάρχει ολοκληρωμένο εναλλακτικό σύστημα για την παραγωγή και διανομή πλούτου από τον καπιταλισμό, αυτό που υπάρχει και πρέπει να το γνωρίζουμε, είναι σε όλους τους τομείς και παντού στον κόσμο, μια σειρά από εναλλακτικές λύσεις.
Λύσεις που σήμερα τις βρίσκουν και τις υλοποιούν οι ίδιοι οι υπεύθυνοι πολίτες και όχι ο πολιτικός κόσμος. Δράσεις που ξεκινούν από κάτω προς τα πάνω και όχι από πάνω προς τα κάτω, όπως μας το έμαθαν μέχρι τώρα. Πράξεις βασισμένες στη συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό. Λύσεις που δίνουν προτεραιότητα σε αυτό που είμαστε και όχι σε αυτό που θέλουμε να αποκτήσουμε. Στο είμαι και όχι στο έχω.
Υπάρχει σήμερα ένα καινούργιο λεξιλόγιο που μιλάει για έννοιες που μας είναι συχνά πρωτάκουστες. Για κοινωνική επιχειρηματικότητα, για συμμετοχική δημοκρατία, για οριζόντιο management, για κοινωνικό κεφάλαιο, για shared economy (όροι που δεν ξέρω ακόμα στα ελληνικά…)
Αλήθεια, γιατί προσπαθούμε να έχουμε αποκλειστικά δικό μας αυτοκίνητο ή φωτογραφική μηχανή και δεν μπορούμε να τα μοιραζόμαστε απλά όταν τα χρειαζόμαστε;
Πώς όμως μπορεί ο καθένας μας να δώσει αυτή τη διάσταση στη δικιά του ζωή;
Η περίπτωσή μου, που ασχολήθηκα σε εθελοντική βάση με επαγγελματικό τρόπο για πολλά χρόνια με κάποιες οργανώσεις, είναι η εξαίρεση. Στάθηκα τυχερή, το ξέρω. Αλλά εσείς πρέπει να γνωρίζετε ότι σήμερα μικρές και μεγάλες ΜΚΟ δουλεύουν με επαγγελματικό τρόπο και πολλοί είναι οι νέοι άνθρωποι που συνειδητά επιλέγουν να δουλέψουν σε αυτόν τον τομέα, καμιά φορά να το σπουδάσουν κιόλας, παρ’όλο που οι αμοιβές είναι συχνά χαμηλότερες του ιδιωτικού κερδοσκοπικού τομέα.
Αλλά ο πιο διαδεδομένος τρόπος να κάνει κανείς αυτό το βήμα, είναι μέσω της εθελοντικής προσφοράς. Σε όποιον τομέα ο καθένας επιλέξει, σημασία έχει να αισθάνεται ότι τον νοιάζει, ότι τον αφορά. Περιβάλλον, πολιτισμός, φτώχεια, αδικία, κακοποιημένα παιδιά, κακοποιημένα ζώα…Αυτό που έχει σημασία είναι ότι βγαίνουμε από τα εγώ, από τον ατομικισμό και προσφέρουμε στο ευρύτερο σύνολο.
Γιατί ο εθελοντισμός είναι πρώτα απ’όλα προσφορά. Είναι άμεσα συνδεδεμένος με τον αλτρουισμό και τη δοτικότητα.
Οι εθελοντές προσφέρουν τελικά κάτι πολύ πιο σημαντικό από χρήματα. Προσφέρουν το χρόνο τους, την ενέργειά τους, μέρος της δικιάς τους ζωής. Και καμία πράξη σ’αυτόν τον τομέα δεν πρέπει να θεωρηθεί μικρή ή αμελητέα. Γιατί πρέπει να θυμόμαστε ότι στο κέντρο είναι ο άνθρωπος και κάθε φορά που έστω ένας άνθρωπος γίνεται έστω και λίγο καλύτερος, ο κόσμος μας γίνεται λίγο καλύτερος. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Για να καλυτερέψει ο κόσμος πρέπει να καλυτερέψουμε κι εμείς (ρήση του Ghandi: να είσαι η αλλαγή που θέλεις να δεις).
Και εδώ ξαναβρίσκουμε την πολιτική. Συνειδητοί, ενδυναμωμένοι και ενεργοποιημένοι πολίτες, σε οποιονδήποτε τομέα μπορούν πολύ πιο αποτελεσματικά να ζητήσουν από τους εκλεγμένους εκπροσώπους τους να λογοδοτήσουν. Γιατί γνωρίζουν τα θέματα, δεν έχουν ίδιο συμφέρον και το μόνο που τους νοιάζει είναι η επίτευξη του σκοπού.
Γιατί όμως κάποιοι κάνουν αυτό το βήμα; Γιατί γεννήθηκαν καλοί; Δεν το πιστεύω…
Πιστεύω αντιθέτως, γιατί αυτό παρατήρησα γύρω μου όλα αυτά τα χρόνια, ότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε μια καλή και – ας τολμήσουμε τη λέξη – μια κακή πλευρά μέσα μας. Και αυτό που πρέπει, που οφείλει, να κάνει μια πολιτισμένη κοινωνία, είναι να καλλιεργεί την καλή πλευρά των ανθρώπων. Και αυτό πρέπει να γίνεται από την παιδική ηλικία και είναι ευθύνη όλων μας. Και σίγουρα ο καλύτερος τρόπος για να το πετύχουμε είναι με το παράδειγμα. Γιατί μόνο οι ανθρώπινες ιστορίες μας αγγίζουν και μας εμπνέουν. Το πολύ καλό νέο όμως εδώ είναι ότι όποιος μπει μια φορά στη λογική της προσφοράς και του εθελοντισμού, δεν βγαίνει εύκολα. Οι μεγάλοι φιλόσοφοι, οι θρησκείες αλλά και η εμπειρία όλων μας, μας διδάσκουν ότι οι δοτικοί, γενναιόδωροι άνθρωποι είναι πιο ολοκληρωμένοι, πιο γεμάτοι, πιο ευτυχισμένοι.
Αυτό που είναι ίσως λιγότερο γνωστό είναι ότι είναι και πιο αποτελεσματικοί αλλά και πιο υγιείς. Έρευνες στον τομέα της διοίκησης επιχειρήσεων αποδεικνύουν το πρώτο. Έρευνες στον τομέα της ιατρικής, το δεύτερο. Σοβαρές ιατρικές έρευνες, όπως πρόσφατα μια μεγάλη του Harvard Medical School μας λένε ότι ο αλτρουισμός είναι το καλύτερο φάρμακο για τον άνθρωπο. Φάρμακο χωρίς παρενέργειες! Και αν αυτό που είναι καλό για κάνει και τον κόσμο καλύτερο, έχουμε σίγουρα κάθε λόγο να το κάνουμε.
Θα τελειώσω λέγοντας ότι κάποιοι θα σας πουν ότι ένας καλύτερος κόσμος είναι ουτοπία και ότι τίποτα από όλα αυτά που σας είπα δεν είναι καινούργιο. Όσον αφορά στην ουτοπία, προσωπικά πιστεύω ότι σήμερα ουτοπία είναι να πιστεύουμε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε με business as usual, δηλαδή χωρίς να αλλάξουμε τίποτα. Και όσον αφορά στο καινούργιο, είναι όντως αλήθεια ότι ήδη στη δεκαετία του ’60 κάποιες φωνές είχαν ακουστεί. Έγραψε ιστορία ένας λόγος του Robert Kennedy όπου εξηγεί ότι το αμερικάνικο ΑΕΠ δεν μετράει τα σωστά πράγματα. Μετράει θετικά την παραγωγή όπλων και τη διαφήμιση για τσιγάρα και αγνοεί την ομορφιά της ποίησης και το γέλιο των παιδιών μας και σίγουρα ακόμα και σήμερα δεν βρίσκει τρόπο να μετρήσει τον εθελοντισμό και την προσφορά. Αυτό που είναι όμως καινούργιο είναι ότι η ώρα να επιβληθούν αυτές οι ιδέες έφτασε.
Γιατί τελικά ο αλτρουισμός σήμερα δεν είναι επιλογή, δεν είναι πολυτέλεια, είναι αναγκαιότητα. Αν θέλουμε να επιβιώσουμε όλοι μαζί, αυτά τα 9 δις – 10 δις που θα είμαστε στον μικρό μας πλανήτη πολύ πριν φτάσετε στη δική μου ηλικία, πρέπει να έχουμε το θάρρος να το πούμε και την κρίση να το καταλάβουμε.
Όπως μας λέει ο Victor Hugo “καμία δύναμη στον κόσμο δεν μπορεί να σταματήσει μια ιδέα της οποίας η ώρα έφτασε”.
Και η ώρα για να κάνει η επόμενη γενιά τον κόσμο καλύτερο και να γίνει μια γενιά καλύτερη από τη δική μου, έχω την απόλυτη πεποίθηση ότι έφτασε.
Σας ευχαριστώ.
Δείτε την συνέντευξη της Αλεξάνδρας Μητσοτάκη στην Griechenland Zeitung…
