Η Marianne Danner διηύθηνε στην έναρξη της Τελετής Αποφοίτησης τα παιδιά της ορχήστρας της DSA σε μία καταπληκτική εκτέλεση του τραγουδιού του Μάνου Χατζηδάκι σε μία πολύ όμορφη βραδιά της 22ας Ιουνίου 2024, κάτω από την Πανσέληνο της φράουλας, η οποία δεν ήταν ορατή από την αυλή της Σχολής. Μπράβο Marianne!
Το τραγούδι ξεκινά με ένα νανούρισμα, με ευχές και υποσχέσεις, σαν αυτό που σιγοψιθυρίζουν οι γιαγιάδες και οι μαμάδες για να κοιμίσουν τα μωρά.
Το Χάρτινο το Φεγγαράκι είναι τραγούδι σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και στίχους του Νίκου Γκάτσου, που γράφτηκε για τις ανάγκες του έργου “Λεωφορείον ο Πόθος” του Τεννεσί Ουίλιαμς, που παρουσίασε το Θέατρο Τέχνης το 1949. Στην παράσταση το τραγουδούσε η Μελίνα Μερκούρη. Στην δισκογραφία πέρασε για πρώτη φορά το 1958 με τη Νάνα Μούσχουρη με διαφοροποιημένους στίχους. Θεωρείται το πρώτο τραγούδι που δημιουργήθηκε από πρωτότυπους στίχους του Γκάτσου.
Το έργο “A streetcar named desire” έκανε μία θριαμβευτική πρώτη στη Νέα Υόρκη στις 3/12/1947 στο θέατρο Ethel Barrymore Theatre του Broadway, όπου πρωταγωνιστούσε και ο άγνωστος τότε Μάρλον Μπράντο και δύο σχεδόν χρόνια μετά, με τίτλο “Λεωφορείον ο Πόθος” παρουσιάστηκε στην Αθήνα το 1949, σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν και με βασικούς πρωταγωνιστές τη Μελίνα Μερκούρη (Μπλανς Ντυμπουά) και τον Βασίλη Διαμαντόπουλο (Στάνλεϋ Κοβάλσκι). Έμπνευση για το συγκεκριμένο τραγούδι φαίνεται να αποτέλεσε ένα στιγμιότυπο από την 7η σκηνή του έργου, στην οποία η Μπλανς τραγουδά τη δημοφιλή μπαλάντα It’s Only a Paper Moon.
Η Νάνα Μούσχουρη, σχολίαζε για το τραγούδι και τη σχέση της με τον Γκάτσο:
”Όταν πρωτογνωριστήκαμε εγώ ήμουν δεκαεπτά ετών κι εκείνος εικοσιοκτώ. Από το «Λεωφορείον ο πόθος» είναι και το τραγουδάκι «Χάρτινο το φεγγαράκι». Εκείνο τον καιρό δεν φανταζόμασταν ότι θα μπορούσε ποτέ ο κόσμος να τραγουδάει: «Χάρτινο το φεγγαράκι / ψεύτικη η ακρογιαλιά». Ήταν η εποχή που όλοι τραγουδούσαν: «Να το πάρεις το κορίτσι / μην το παιδεύεις» – η αποθέωση του μικροαστισμού. Τα δικά μας τα τραγούδια τα τραγουδούσαν οι φίλοι μας μόνον”.
(πηγή: wikipedia)
Οι στίχοι αναφέρονται σε έναν κόσμο ψευδαισθήσεων που για τον Χατζιδάκι σήμαιναν έναν κόσμο που αποτελούνταν από τάξεις στερημένες και φαντασιώσεις για ένα καλύτερο αύριο. Οι στίχοι του Γκάτσου αντικατοπτρίζουν αυτήν την έννοια της φευγαλέας ψευδαίσθησης «θα φέρει η θάλασσα πουλιά, κι άστρα χρυσά τ’ αγέρι, να σου χαϊδεύουν τα μαλλιά, να σου φιλούν το χέρι. Χάρτινο το φεγγαράκι, ψεύτικη ακρογιαλιά, αν με πίστευες λιγάκι, θα’ σαν όλα αληθινά».
Ένα τραγούδι ερωτικό λοιπόν που εκφράζει τον πολιτικό προβληματισμό του Τένεσι Ουίλιαμς καθώς και το ελληνικό εγχείρημα της παραγωγής του στο τέλος του ελληνικού εμφυλίου πολέμου και στην αρχή μίας διεθνούς κατάστασης που ονομάστηκε ψυχρός πόλεμος. Οι στίχοι έρχονται επίκαιροι στη σύγχρονη Ελλάδα και στην ψυχολογία των πολιτών. Τα έργα από χαρτί, ένα υλικό ευαίσθητο που απαιτεί ειδικές δεξιότητες, εκφράζουν την αντίφαση του σήμερα και τις ψευδαισθήσεις απέναντι σε μία σκληρή πραγματικότητα.
(πηγή: elculture.gr, “Χάρτινο το Φεγγαράκι: Έργα από χαρτί εμπνευσμένα από το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι”, 1.6.2018)
“Χάρτινο το φεγγαράκι” από το αρχείο του Γιώργου Παπαστεφάνου…
